હીરાલાલ સામરિયા ભારતના મુખ્ય માહિતી કમિશનર (CIC) બન્યા છે. આ પહેલીવાર છે જ્યારે કોઈ દલિત વ્યક્તિને મુખ્ય માહિતી કમિશનરનું આ પદ મળ્યું છે. સોમવારે રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુએ રાષ્ટ્રપતિ ભવનમાં હીરાલાલ સામરિયાને મુખ્ય માહિતી કમિશનર તરીકે શપથ લેવડાવ્યા હતા. આ કાર્યક્રમમાં વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ પણ ભાગ લીધો હતો.
હીરાલાલ સામરિયાની પસંદગી વડાપ્રધાન મોદીની અધ્યક્ષતાવાળી પસંદગી સમિતિ દ્વારા કરવામાં આવી હતી. IAS અધિકારી સમરિયાએ માહિતી કમિશનરના પદ પર કામ કર્યું છે. લોકસભામાં વિપક્ષના નેતા અધીર રંજન ચૌધરી પણ તેમની પસંદગી કરનાર સમિતિના સભ્ય છે. તેમણે બેઠકમાં હાજરી આપી ન હતી. તેમને બેઠક માટે આમંત્રણ આપવામાં આવ્યું હતું, પરંતુ પશ્ચિમ બંગાળમાં કામના કારણે તેઓ આવી શક્યા ન હતા.
President Droupadi Murmu administered the oath of office to Shri Heeralal Samariya, Chief Information Commissioner, at Rashtrapati Bhavan. pic.twitter.com/F3CaV5Ix1U
— President of India (@rashtrapatibhvn) November 6, 2023
હીરાલાલ સામરિયા રાજસ્થાનના છે. તે દલિત સમાજના છે. તેમની પાસે સિવિલ એન્જિનિયરિંગમાં સ્નાતકની ડિગ્રી છે. સમરિયા શ્રમ અને રોજગાર મંત્રાલયના સચિવ તરીકે નિવૃત્ત થયા હતા.
કોણ છે હીરાલાલ સામરિયા?
સામરિયાનો જન્મ રાજસ્થાનના ભરતપુર જિલ્લાના એક દૂરના અને નાનકળા ગામમાં થયો હતો. IAS અધિકારી બન્યા બાદ તેમણે શ્રમ અને રોજગાર મંત્રાલયમાં સચિવ તરીકે સેવા આપી હતી. તેઓ રસાયણ અને ખાતર મંત્રાલયમાં સંયુક્ત સચિવ પણ હતા.
63 વર્ષીય સમરિયાને મુખ્ય માહિતી કમિશનરના પદ માટે પસંદ કરવામાં આવ્યા હતા, જે જગ્યા 3 ઓક્ટોબરના રોજ વાયકે સિંહાના કાર્યકાળના સમાપ્ત થયા બાદ ખાલી પડી હતી. તેમણે 7 નવેમ્બર, 2020 ના રોજ CICમાં માહિતી કમિશનર તરીકે શપથ લીધા હતા.
મુખ્ય માહિતી કમિશનર તરીકે સામરિયાની નિમણૂક થયા બાદ આઠ માહિતી કમિશનરની જગ્યા ખાલી છે. હાલમાં આયોગમાં બે માહિતી કમિશનર છે. કમિશનનું નેતૃત્વ મુખ્ય માહિતી કમિશનર કરે છે અને તેમાં વધુમાં વધુ 10 માહિતી કમિશનર હોઈ શકે છે. મુખ્ય માહિતી કમિશનર અને માહિતી કમિશનર 65 વર્ષની ઉંમર સુધી પહોંચે ત્યાં સુધી હોદ્દો સંભાળી શકે છે.
સુપ્રીમ કોર્ટે શું કહ્યું?
ઑક્ટોબર 30ના રોજ, સર્વોચ્ચ અદાલતની ત્રણ ન્યાયાધીશોની બેન્ચે જણાવ્યું હતું કે મોટી સંખ્યામાં ખાલી જગ્યાઓ કોર્ટની “અંડરલાઇંગ સ્પિરિટ અને એક્સપ્રેસ ઓર્ડર્સ” ને નિરાશ કરશે. RTI એક્ટિવિસ્ટ અંજલિ ભારદ્વાજ માટે હાજર થયેલા વરિષ્ઠ વકીલ પ્રશાંત ભૂષણે કહ્યું કે માહિતી કમિશનરની ગેરહાજરીને કારણે SIC નિષ્ક્રિય થઈ ગયા છે તે પછી આ આવ્યું છે.
