ઈન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ISRO)એ શનિવારે બપોરે 11.50 વાગ્યે પ્રથમ સૌર મિશન આદિત્ય L1 લોન્ચ કર્યું અને પ્રક્ષેપણ સફળ રહ્યું. આ મિશન દ્વારા, ISROનું આદિત્ય L1એ બિંદુ સુધી પહોંચશે જ્યાંથી સૂર્ય સ્પષ્ટપણે જોઈ શકાય છે. આ મિશન સૂર્યના તાપમાનથી લઈને સૌર વાવાઝોડા સુધીના કારણોને સમજવા માટે L1 બિંદુથી ડેટા એકત્રિત કરવાનું કામ કરશે.
આદિત્ય L1 15 લાખ કિલોમીટરની મુસાફરી કરી પોઈન્ટ L1 સુધી પહોંચશે. આદિત્ય L1 એકદમ હાઇટેક અને સ્માર્ટ છે. તેમાં એવા ઘણા ઉપકરણો છે જે એકદમ અદ્યતન છે. ઈન્ડિયન ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ એસ્ટ્રોફિઝિક્સ, બેંગલુરુના પ્રોફેસર જગદેવ સિંહે તેમના તાજેતરના ઈન્ટરવ્યુમાં આને લગતી ઘણી માહિતી આપી છે.
આદિત્ય L-1 કેટલું હાઇટેક અને સ્માર્ટ છે?
પ્રોફેસર જગદેવ સિંહે હિન્દુસ્તાન ટાઈમ્સને આપેલા ઈન્ટરવ્યુમાં કહ્યું કે, આદિત્ય એલ1 સ્માર્ટ છે. આ માટે વિઝિબલ એમિશન લાઈન કોરોનાગ્રાફ પેલોડ વિકસાવવામાં આવી છે. તેને આદિત્ય એલ1 દ્વારા અવકાશમાં લઈ જવામાં આવશે. આદિત્ય L1નું વજન 1,475 કિલો છે. તે 7 પેલોડ લઈને ગયું છે. આમાં ચાર પેલોડનો સામનો સૂર્ય તરફ થશે. ત્યારે અન્ય ત્રણ પેલોડ અહીં કણો અને ચુંબકીય ક્ષેત્રનો અભ્યાસ કરશે. આથી આમાંથી મેળવેલ ડેટા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ રહેશે.
PSLV-C57/Aditya-L1 Mission:
The 23-hour 40-minute countdown leading to the launch at 11:50 Hrs. IST on September 2, 2023, has commended today at 12:10 Hrs.
The launch can be watched LIVE
on ISRO Website https://t.co/osrHMk7MZL
Facebook https://t.co/zugXQAYy1y
YouTube…
— ISRO (@isro) September 1, 2023
આના દ્વારા સૂર્ય સંબંધિત વિવિધ પાસાઓને સમજવામાં આવશે. ઉદાહરણ તરીકે, સૌર તોફાન શા માટે થાય છે, તેના પ્લાઝ્માનું તાપમાન કેમ વધે છે, જ્યારે ઠંડુ પ્લાઝ્મા ગરમ થાય છે. નવા અને હાઈટેક મિશન દ્વારા આને સમજવામાં આવશે. આના દ્વારા, કોરોનલ માસ ઇજેક્શન વિશે માહિતી મેળવીને, તેની સચોટ આગાહી કરી શકાય છે. આ સિવાય હવામાન અને આપત્તિ અંગેની ચેતવણી પણ આપી શકાય છે.
હજુ કેટલા પડકારો બાકી છે
હાઈટેક હોવા છતાં ભારતના પ્રથમ સૌર મિશન આદિત્ય એલ-1ના પડકારો ઓછા નથી. નાસાના પૂર્વ વૈજ્ઞાનિક ડો.મિલા મિત્રા કહે છે કે આદિત્ય એલ-1 પોઈન્ટ પર જશે. આ બિંદુ સ્થિર માનવામાં આવે છે. અહીંથી સૂર્ય પર સતત નજર રાખવામાં આવશે. જોકે, આદિત્ય L1 માટે અહીં સુધી પહોંચવાનો સૌથી મોટો પડકાર હશે. કારણ કે અહીં તાપમાન અને રેડિયેશન વધારે છે. સૂર્યના તાપમાનને ટાળીને તમારું મિશન પૂર્ણ કરવું પડકારજનક રહેશે. રસપ્રદ વાત એ છે કે આ મિશન સાથે ભારતે દુનિયાને કહી દીધું છે કે તે ટેક્નોલોજીના મામલે કોઈથી પાછળ નથી.
પ્રક્ષેપણ માટે માત્ર PSLV રોકેટ જ શા માટે?
આદિત્ય L1 PSLV-C57 દ્વારા લોન્ચ કરવામાં આવ્યું છે. ભારતે તેના મોટા અવકાશ મિશન માટે માત્ર PSLV અને GSLV રોકેટ પસંદ કર્યા છે. આના દ્વારા ઘણા મિશન લોન્ચ કરવામાં આવ્યા હતા.આમાં ઉપયોગમાં લેવાતી ટેક્નોલોજી ઘણી સફળ રહી છે. આટલું જ નહીં આ સ્પેસ મિશન નાસાની સરખામણીમાં ખૂબ જ ઓછા બજેટમાં તૈયાર કરવામાં આવ્યું છે.
ડૉ. મિલા કહે છે કે, ભારત પૃથ્વીની ભ્રમણકક્ષાની મદદથી મિશનને તેના ગંતવ્ય સુધી લઈ જવામાં સફળ છે. અહીં ખર્ચ પણ ઓછો થાય છે અને તેની સાથે ઈંધણનો પણ ઓછો ઉપયોગ થાય છે. અવકાશયાનના આ કામમાં PSLV મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે.
