સેન્ટ્રલ બ્યુરો ઑફ ઇન્વેસ્ટિગેશન (CBI) એ ભારતમાં આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે ચલાવવામાં આવી રહેલા સાયબર ક્રાઇમ નેટવર્કનો પર્દાફાશ કરવા માટે ઓપરેશન ચક્ર-2 શરૂ કર્યું છે. ઓપરેશન ચક્ર-2 હેઠળ સીબીઆઈએ ઉત્તર પ્રદેશ, મધ્યપ્રદેશ અને પશ્ચિમ બંગાળ સહિત અનેક સ્થળોએ દરોડા પાડ્યા છે. સીબીઆઈએ વિદેશી તપાસ એજન્સીઓની મદદથી આ કાર્યવાહી કરી છે.
CBIએ ભારતમાં વધતી જતી આંતરરાષ્ટ્રીય સાયબર ક્રાઇમ ગેંગ સામે દેશવ્યાપી ‘ઓપરેશન ચક્ર-2’ શરૂ કર્યું છે. ઓપરેશન ચક્ર-2 અંતર્ગત સીબીઆઈએ દેશમાં લગભગ 76 સ્થળોએ દરોડા પાડ્યા છે. આ સમયગાળા દરમિયાન સીબીઆઈએ સાયબર ક્રાઈમમાં સામેલ કંપનીઓ પાસેથી લેપટોપ, હાર્ડ ડિસ્ક વગેરે સહિત મોટી સંખ્યામાં ડિજિટલ ગેજેટ્સ રિકવર કર્યા છે.
આ ઓપરેશનનો ઉદ્દેશ્ય ભારતમાં સાયબર સંબંધિત ગુનાઓના ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરને નષ્ટ કરવાનો છે. આ કામગીરી ખાનગી ક્ષેત્રની અગ્રણી એજન્સીઓ તેમજ રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય એજન્સીઓના સહયોગથી હાથ ધરવામાં આવી હતી.
સીબીઆઈ અને અન્ય એજન્સીઓએ મધ્યપ્રદેશ, ઉત્તર પ્રદેશ, કર્ણાટક, હરિયાણા, કેરળ, તમિલનાડુ, પંજાબ, બિહાર, દિલ્હી, પશ્ચિમ બંગાળ અને હિમાચલ પ્રદેશ સહિત અનેક રાજ્યોમાં 76 સ્થળોએ દરોડા પાડ્યા છે. ઓપરેશન ચક્ર-2ને કારણે 32 મોબાઈલ ફોન, 48 લેપટોપ/હાર્ડ ડિસ્ક, બે સર્વરની ઈમેજ, 33 સિમ કાર્ડ અને પેન ડ્રાઈવ જપ્ત કરવામાં આવી છે.
આ ઉપરાંત એજન્સીએ આરોપીઓના ઘણા બેંક ખાતા પણ ફ્રીઝ કરી દીધા છે. સીબીઆઈએ 15 ઈમેલ એકાઉન્ટ પણ બ્લોક કર્યા છે. આ ઈમેલ એકાઉન્ટ્સ દ્વારા સાયબર ક્રાઈમનું આખું વેબ વણાઈ રહ્યું હતું.
નકલી કોલ સેન્ટરો ચલાવવામાં આવતા હતા
ઓપરેશન ચક્ર-2 અંતર્ગત આંતરરાષ્ટ્રીય છેતરપિંડીના બે મોટા કૌભાંડો ઝડપાયા છે. આ કેસોમાં આરોપીઓ વૈશ્વિક આઈટી મેજર અને ઓનલાઈન ટેક્નોલોજી આધારિત ટ્રેડિંગ પ્લેટફોર્મની મદદથી દેશના લોકોને છેતરતા હતા. જેમાં 5 રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં નવ નકલી કોલ સેન્ટર ચલાવીને છેતરપિંડી કરવામાં આવી રહી હતી. તપાસમાં બહાર આવ્યું છે કે આંતરરાષ્ટ્રીય ગેંગો પોતાને ટેકનિકલ સહાયતાના પ્રતિનિધિ તરીકે વેશપલટો કરીને વિદેશી નાગરિકોનો શિકાર કરતી હતી.
ગુનેગારની કુંડળી તપાસવામાં આવી રહી છે
આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે કાયદા અમલીકરણ એજન્સીઓએ ઓપરેશન ચક્ર-2 દરમિયાન એકત્ર કરાયેલા પુરાવાના આધારે આગળની કાનૂની કાર્યવાહી શરૂ કરી છે. આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે થઈ રહેલી આ છેતરપિંડીને સમાપ્ત કરવા માટે, એજન્સી આરોપી કંપનીઓ, શેલ કંપનીઓ અને ઓળખાયેલા લોકોની ક્રાઈમ પ્રોફાઇલની તપાસ કરી રહી છે. આ ઉપરાંત, તેમના ગુનાઓ સંબંધિત ડેટા એકત્રિત કરવામાં આવી રહ્યો છે અને સહાયક વિભાગ અને મંત્રાલયને જાણ કરવામાં આવી રહી છે.
FBI સહિત અનેક આંતરરાષ્ટ્રીય એજન્સીઓએ સહકાર આપ્યો
આ સમગ્ર સાયબર ક્રાઈમ નેટવર્કનો પર્દાફાશ કરવા માટે સીબીઆઈ તેના આંતરરાષ્ટ્રીય સમકક્ષો અને આંતરરાષ્ટ્રીય પોલીસ સાથે કામ કરી રહી છે. આમાં યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સની ફેડરલ બ્યુરો ઑફ ઇન્વેસ્ટિગેશન (FBI), ઇન્ટરપોલની સાઇબર ક્રાઇમ ડિરેક્ટોરેટ અને IFCC, યુનાઇટેડ કિંગડમની નેશનલ ક્રાઇમ એજન્સી (NCA) અને સિંગાપોર પોલીસનો પણ સમાવેશ થાય છે.
