વર્ષ 2014માં રાષ્ટ્રીય રાજકારણમાં વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના ઉદય સાથે ભારતીય જનતા પાર્ટીનો પણ સતત ઉદય થયો. ચૂંટણી પછી ચૂંટણી, નવા મતદારો પક્ષમાં જોડાતા ગયા અને ભાજપની મત ટકાવારી વધતી રહી. નરેન્દ્ર મોદી સરકારની ઘણી લાભકારી યોજનાઓએ પાર્ટીના નવા મતદારોનો આધાર વધારવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. આ યોજનાઓને સામે રાખીને, પાર્ટીએ ‘સબકા સાથ સબકા વિકાસ’ ની ઝુંબેશ શરૂ કરી અને તેની અસર એવી થઈ કે એક સમયે બ્રાહ્મણો અને ઉદ્યોગપતિઓની પાર્ટી તરીકે ઓળખાતી ભાજપે તે સમુદાયોમાં પણ પ્રવેશ કર્યો કે જેમને ક્યારેય ભાજપના પારંપરિક વોટર્સ તરીકે ગણવામાં નથી આવ્યા.
કિસાન સન્માન નિધિ, આયુષ્માન ભારત, પ્રધાન મંત્રી આવાસ અને ઉજ્જવલા સહિત આવી ઘણી યોજનાઓ છે, જેનો સીધો લાભ લોકોને મળ્યો છે. આ યોજનાઓનો લાભ મેળવનારા મોટા ભાગના લોકો ઓછી આવક ધરાવતા જૂથો અથવા તે સમુદાયોના છે, જેમને ભાજપના પરંપરાગત મતદારો તરીકે ગણવામાં આવતા ન હતા.
ભાજપને ગરીબ અને નિમ્ન મધ્યમ વર્ગનું સમર્થન મળ્યું
CSDS-લોકનીતિના સર્વે અનુસાર, ગરીબો અને નીચલા મધ્યમ વર્ગમાંથી ભાજપને મળેલા સમર્થનમાં વધારો થયો છે. 2014ની સરખામણીએ 2019માં આ વર્ગના લોકોએ ભાજપને સમર્થન આપ્યું હતું. તેનું એક મુખ્ય કારણ એ છે કે તેઓ લાભાર્થી યોજનાઓને જ માને છે. આ યોજનાઓએ આ વર્ગના લોકોની આર્થિક સ્થિતિ ભલે બદલાઈ ન હોય, પરંતુ તેમનું જીવન સરળ બનાવવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હોય.
રાજ્યસભાના સાંસદ અને ભાજપના નેતા સુમેરસિંહ સોલંકીનું કહેવું છે કે મધ્યપ્રદેશમાં ભાગ્યે જ એવું કોઈ ઘર હશે, જ્યાં સરકારની યોજનાઓનો લાભ ન પહોંચ્યો હોય. કોઈને કોઈ ઘરમાં પરિવારનો દરેક સભ્ય મોદી સરકારની એક યા બીજી યોજનાનો લાભાર્થી બન્યો છે.
કિસાન સન્માન નિધિ દ્વારા, સરકારે ગરીબ ખેડૂતોને વાર્ષિક છ હજાર રૂપિયાની સહાય પૂરી પાડી હતી. આ યોજનાથી સમગ્ર ઉત્તર પ્રદેશના 2.38 કરોડ ખેડૂતોને ફાયદો થયો છે. કોરોનાના સમયગાળા દરમિયાન જ્યારે કારખાનાઓ ઠપ્પ થઈ ગઈ હતી. મહામારી વચ્ચે આજીવિકાનું સંકટ માથે હતું, ત્યારે મોદી સરકારે મફત રાશન યોજના શરૂ કરી. નવેમ્બર 2021થી શરૂ થયેલી આ યોજના આવતા વર્ષની હોળી સુધી ચાલુ રહેશે. આ યોજના હેઠળ લાભાર્થીઓને અનાજ, કઠોળ, મીઠું અને ખાદ્યતેલ આપવામાં આવ્યું હતું.
આવાસ સબસિડી યોજના હેઠળ ગ્રામીણ વિસ્તારના લાભાર્થીઓને રૂ. 1.25 લાખ અને શહેરી વિસ્તારના લાભાર્થીઓને રૂ. 2.5 લાખની સહાય આપવામાં આવી હતી. આયુષ્માન ભારત યોજનાથી, ગરીબમાં ગરીબ લોકો ગંભીર થી ગંભીર રોગોની સારવાર મેળવી શકશે. એલપીજી સબસિડી, સિલિન્ડર, સ્વાસ્થ્ય વીમા યોજના, કિસાન સન્માન નિધિ જેવી યોજનાઓ દ્વારા કરોડો લોકોને મદદ કરવામાં આવી છે.
ખાતાઓને આધાર સાથે લિંક કરવાને કારણે સરકાર પાસે ડેટા છે અને કોઈપણ યોજનાનો સીધો લાભ લાભાર્થીને મળી રહ્યો છે. જમીન સ્તરે આ યોજનાઓના અમલીકરણમાં પણ સુધારો થયો છે. સરકારી કચેરીઓમાં ફર્યા વગર પૈસા સીધા ખાતામાં જઈ રહ્યા છે. આવી સ્થિતિમાં એક નવું મતદાર જૂથ પણ ભાજપમાં જોડાયું છે. આ એવી મહિલાઓ છે, જેમના ખાતામાં તેઓ સીધા પૈસા બચાવવા સક્ષમ છે અને મહિલાઓના રૂપમાં ભાજપને એક નવું મતદાર જૂથ મળ્યું છે.
રાજકીય ગતિવિધિઓ પર નજર રાખનારા નિષ્ણાતોના મતે, વિવિધ ચૂંટણીઓમાં ભારતીય જનતા પાર્ટીની જીતમાં આ યોજનાઓએ મહત્વપૂર્ણ યોગદાન આપ્યું છે. કોંગ્રેસ પાર્ટીએ પણ મનરેગા, મધ્યાહન ભોજન અને ઈન્દિરા આવાસ યોજના જેવી યોજનાઓ અમલમાં મુકી હતી, પરંતુ તેના અમલીકરણમાં સમસ્યાઓના કારણે તેનો લાભ લોકોને મેળવવામાં ઘણી સમસ્યાઓ આવી હતી. બીજી તરફ, મોદી સરકારે જન-ધન યોજના દ્વારા લોકોને બેંકિંગ સિસ્ટમ સાથે જોડ્યા.
