દેશના સુરક્ષા હિતને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. ફેક એકાઉન્ટ્સ ઓળખીને તેમને અવગણવી અને રિપોર્ટ કરવી આજની ડિજીટલ યુગની સૌથી અગત્યની જવાબદારી બની ગઈ છે. નીચે આપેલ છે સાત સ્પષ્ટ રીતો જેનાથી તમે નકલી અને પ્રચારાત્મક સોશિયલ મીડિયા એકાઉન્ટ્સ ઓળખી શકો છો:
ફેક એકાઉન્ટ ઓળખવાની 7 રીતો:
1. યુઝરનેમ અને જોડણી તપાસો
-
એકાઉન્ટના નામ હિન્દુ દેખાતા હોય છતાં તે ખોટા હોઈ શકે છે.
-
જોડણીમાં ખામીઓ હોય છે (જેમ કે “Ind1a_Forcce” ના બદલે “India_Force”)
➡️ કરવું શું: એકાઉન્ટ બનાવવાની તારીખ તપાસો — તાજેતરમાં બનેલું છે કે નહીં.
2. પ્રોફાઇલ ફોટોનું વિશ્લેષણ કરો
–stock, AI-generated, કે જાણીતી વ્યક્તિના ફોટા હોઈ શકે છે.
➡️ કરવું શું: ફોટાને Google Reverse Image Search કે Yandex પર ચકાસો.
3. ભાષા અને સ્થાનનો અંદાજ લો
-
ખુદને ભારતીય કહે છે, પણ ભાષા પંજાબી-ઉર્દૂ મિશ્ર હોઈ શકે છે.
➡️ કરવું શું: પોસ્ટ્સમાં શબ્દો, ભાષાની અંદર પાકિસ્તાની ધ્વનિ શોધો.
4. પોસ્ટના વિષયો અને સમય ચકાસો
-
વિભાજનકારી વિષયો: ભારત વિરુદ્ધ દાવો, સેનાની બદનામી, મુસ્લિમ-હિન્દુ વિવાદ.
-
2-3 વાગ્યે ભારે રીતે પોસ્ટ કરે (બોટ એક્ટિવિટી).
➡️ કરવું શું: Alt News, Boom Live જેવી વેબસાઈટ પર ફેક્ટ-ચેક કરો.
5. ફોલોઅર્સ અને એન્ગેજમેન્ટનું તુલનાત્મક વિશ્લેષણ કરો
-
હજારો ફોલોઅર્સ, પણ પોસ્ટ્સ પર 2-3 લાઈક્સ — શંકાસ્પદ.
➡️ કરવું શું: Tools જેવા કે Botometer, Spikerz નો ઉપયોગ કરો.
6. પ્રોપેગેંડા ભાષા અને અડધી હકીકત આપવી
-
“Desh ko bachao!”, “Fake Media!” જેવી ઇમોશનલ કે રાષ્ટ્રવાદી લહેજાવાળી પોસ્ટ્સ.
➡️ કરવું શું: વ્યાજબી સ્રોતો સાથે તુલના કરો.
7. એકાઉન્ટ રિપોર્ટ કરો
➡️ શંકાસ્પદ એકાઉન્ટનો સ્ક્રીનશોટ લો અને રિપોર્ટ કરો
-
Twitter, Facebook, Instagram પર built-in reporting system છે.
-
Indian Cyber Crime પોર્ટલ (https://cybercrime.gov.in/) પર પણ ફરિયાદ કરી શકાય છે.