સ્વતંત્ર ભારતના ઈતિહાસમાં માત્ર 3 એવા વડાપ્રધાનો આવ્યા છે જેઓ આઝાદી પહેલા આજના પાકિસ્તાનમાં હતા, પરંતુ તેમાંથી મનમોહન સિંહ એક માત્ર એવા વડાપ્રધાન છે જેમને અનેક વખત ભારતનું ભાગ્ય બદલવાની તક મળી છે. તેઓ દેશના સૌથી લાંબા સમય સુધી સેવા આપનારા વડાપ્રધાનોમાં પણ સામેલ છે. છેવટે, તેમણે તેમના મજબૂત નિર્ણયોથી આ દેશને કેવી રીતે પ્રગતિના પંથે લાવ્યા, પૂર્વ પીએમ મનમોહન સિંહનો આજે જન્મ દિવસે જે 91 વર્ષના થયા .
મનમોહન સિંહનો જન્મ વર્તમાન પાકિસ્તાનના ચકવાલ જિલ્લાના ગાહ ગામમાં વર્ષ 1932માં થયો હતો. પોતાના જીવનના 90 વર્ષ જોનાર પૂર્વ વડાપ્રધાન મનમોહન સિંહ હજુ પણ રાજ્યસભાના સાંસદ છે અને તાજેતરમાં જ દેશની જનતાએ તેમને મોદી સરકાર વિરુદ્ધ અવિશ્વાસ પ્રસ્તાવ પર મતદાન દરમિયાન જોયા હતા. મનમોહન સિંહ પહેલા, ઈન્દર કુમાર ગુજરાલ અને ગુલઝારી લાલ નંદા જ એવા પીએમ હતા કે જેઓ આજના પાકિસ્તાનમાં જન્મ્યા હતા, જો કે તેમાંથી કોઈને પણ મનમોહન સિંહ જેટલો લાંબો કાર્યકાળ મળ્યો ન હતો.
30 વર્ષમાં 30 કરોડ લોકો ગરીબીમાંથી બહાર આવ્યા
મનમોહન સિંહની આર્થિક ઉદારીકરણની નીતિઓએ દેશને ગરીબીની ચુંગાલમાંથી મુક્ત કરવાનું કામ કર્યું. આજે તેમના 1991ના ઐતિહાસિક બજેટને લગભગ 30 વર્ષ વીતી ગયા છે. આ નીતિઓને કારણે દેશના 30 કરોડ લોકોને ગરીબીમાંથી બહાર આવવામાં મદદ મળી છે. ખાનગી ક્ષેત્રે વિસ્તરણ કર્યું છે, કરોડો નવી નોકરીઓ ઊભી કરી છે. જ્યારે ભારત, જે ઘણા કિસ્સાઓમાં આયાત પર નિર્ભર હતું, આજે વિશ્વના સૌથી મોટા સોફ્ટવેર નિકાસકારોમાંનું એક બની ગયું છે. આઈટી ક્ષેત્રના વિસ્તરણે આ દેશની મોટી વસ્તીને સમૃદ્ધ બનાવી છે.
ભૂખ, રોજગાર અને શિક્ષણનું ધ્યાન રાખ્યું
2004માં જ્યારે મનમોહન સિંહ દેશના વડાપ્રધાન બન્યા ત્યારે તેમની સરકારમાં કરોડો લોકોની ભૂખ, રોજગાર અને શિક્ષણનું સંપૂર્ણ ધ્યાન રાખવામાં આવ્યું હતું. તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન દેશને મનરેગા જેવો કાયદો મળ્યો જે ગ્રામીણ સ્તરે લોકોને રોજગારીની ખાતરી આપે છે. તેમની સરકારે ‘ફૂડ સિક્યુરિટી બિલ’ રજૂ કર્યું, જેણે કરોડો લોકોને ભૂખમરામાંથી મુક્ત કરવામાં મદદ કરી.
એટલું જ નહીં, તેમણે દેશના ભવિષ્યને ઘડવા માટે ‘રાઈટ ટુ એજ્યુકેશન’ને મૂળભૂત અધિકાર બનાવ્યો. તેની મદદથી કરોડો ગરીબ લોકો માટે સારું શિક્ષણ સુનિશ્ચિત કરવામાં આવ્યું.
કોર્પોરેટ્સની જવાબદારી નક્કી કરી
એટલું જ નહીં મનમોહન સિંહના કાર્યકાળ દરમિયાન નવો કંપની એક્ટ પણ લાવવામાં આવ્યો હતો. આ કાયદાએ દેશના કોર્પોરેટ્સની જવાબદારીઓ નક્કી કરી છે. કંપનીઓ પર સામાજિક જવાબદારી લાગુ. જેના કારણે સમાજના સ્તરે મોટા ફેરફારો જોવા મળ્યા
