17 સપ્ટેમ્બરે કેન્દ્ર સરકાર સમાજના અનેક મહત્વપૂર્ણ ક્ષેત્રોમાં પરંપરાગત હસ્તકળા સાથે સંકળાયેલા કારીગરોને મોટી ભેટ આપવા જઈ રહી છે. પીએમ મોદીના જન્મદિવસ અને વિશ્વકર્મા જયંતિ પર વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી જન કલ્યાણ માટે નવી યોજનાની જાહેરાત કરવા જઈ રહ્યા છે.
આ યોજનાનું નામ પીએમ વિશ્વકર્મા છે. 17 સપ્ટેમ્બરના રોજ સવારે 11 વાગ્યે વડાપ્રધાન દિલ્હીના દ્વારકામાં ઈન્ડિયા ઈન્ટરનેશનલ કન્વેન્શન એન્ડ એક્સ્પો સેન્ટર ખાતે આ યોજનાનો પ્રારંભ કરશે.
PM વિશ્વકર્મા યોજનાની જાહેરાત કેન્દ્રીય બજેટ 2023-24માં કરવામાં આવી હતી. તેને સમગ્ર દેશમાં લાગુ કરવામાં આવનાર છે. મળતી માહિતી મુજબ આ યોજનાનો તમામ ખર્ચ કેન્દ્ર સરકાર ઉઠાવશે.
પરંપરાગત હસ્તકળામાં રોકાયેલા કારીગરોને મદદ કરવા માટે આ યોજનાનું બજેટ 13,000 કરોડ રૂપિયા નક્કી કરવામાં આવ્યું છે. આ સાથે સમાજના દરેક ક્ષેત્રમાં પરંપરાગત કામો સાથે જોડાયેલા કારીગરોને પ્રોત્સાહિત કરવાનો ઉદ્દેશ્ય છે.
આ યોજનાનો હેતુ શું છે?
વડાપ્રધાન મોદીની આ પહેલનો ઉદ્દેશ્ય પરંપરાગત કારીગરો આર્થિક રીતે સક્ષમ બનાવવાનો છે. તે જ સમયે, વર્ષો જૂની પરંપરા, સંસ્કૃતિ અને સ્થાનિક ઉત્પાદનો, કળા અને હસ્તકળાનો વૈવિધ્યસભર વારસો જીવંત અને સમૃદ્ધ રાખવાનો છે. આ યોજનામાં, બાયોમેટ્રિક આધારિત પીએમ વિશ્વકર્મા પોર્ટલ પર મફત નોંધણી કરવામાં આવશે. તેના દ્વારા કારીગરોને પીએમ વિશ્વકર્મા પ્રમાણપત્ર અને ઓળખ કાર્ડ આપવામાં આવશે. આધુનિક તાલીમ અને કારીગરોના કૌશલ્ય વિકાસ માટે નાણાકીય સહાયની પણ જોગવાઈ છે.
આ અંતર્ગત લાભાર્થીઓને રૂ. 15,000નું ટૂલકીટ પ્રોત્સાહન મળશે. તેમજ રૂ. 1 લાખ (પ્રથમ હપ્તો) અને રૂ. 2 લાખ (બીજો હપ્તો) ની લોન 5 ટકા રાહત વ્યાજ સાથે આપવામાં આવશે.
ગુરુ-શિષ્ય પરંપરા અને પરિવારનો સહયોગ મળશે
આ યોજનાનો બીજો ઉદ્દેશ્ય ગુરુ-શિષ્ય પરંપરાને મજબૂત કરવાનો છે અને વિશ્વકર્મા જેઓ તેમના હાથ અથવા સાધનોથી કામ કરે છે તેમને પ્રોત્સાહિત કરવાનો છે. આ ઉપરાંત જે પરિવારોની હસ્તકળા પેઢી દર પેઢી પસાર થઈ છે તેમને નાણાકીય સુરક્ષા અને સહાય પૂરી પાડવી પડશે.
આ સંદર્ભમાં, પીએમ વિશ્વકર્માનું મુખ્ય ધ્યાન કારીગરો અને તેમના ઉત્પાદનો અને જાહેર સેવાઓની ગુણવત્તા સુધારવા અને તેમને આગળ વધવાની તકો આપવાનું છે.
યોજનામાં કુલ 18 પ્રકારના કામોનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે.
PM વિશ્વકર્મા યોજનાનો હેતુ દેશભરના ગ્રામીણ અને શહેરી વિસ્તારોમાં કારીગરો અને કારીગરોને સહાય પૂરી પાડવાનો છે. આ યોજનામાં અઢાર વિસ્તારના પરંપરાગત કામોનો સમાવેશ કરવામાં આવનાર છે. ઉદાહરણ તરીકે (1) સુથાર, (2) બોટ બનાવનારા, (3) બખ્તર બનાવનારા, (4) લુહાર, (5) હથોડી અને ટૂલ કીટ બનાવનારા, (6) તાળું બનાવનાર, (7) સુવર્ણકાર, (8) કુંભાર, (9) ) શિલ્પકારો અથવા પથ્થર તોડનારા, (10) મોચી કામ કરનાર, (11) મ્સ્ત્રિ, (12) બાસ્કેટ/ચટાઈ વણનારા, (13) ઢીંગલી અને રમકડા બનાવનારા, (14) વાળંદ, (15) માળા બનાવનારા, (16) ધોબી, ( 17) દરજી, અને (18) માછીમારી નેટ ઉત્પાદકો.
