અબુધાબી બે ઘટનાક્રમથી હાલમાં વિશ્વફલક પર છવાયેલું છે. એક ઘટનાક્રમ એ કે તાજેતરમાં વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ સૌપ્રથમ હિન્દુ મંદિરનું ઉદઘાટન કર્યું, જેનું નિર્માણ બીએપીએસ દ્વારા કરવામાં આવ્યું છે. આ મંદિર જાહેર જનતા માટે 1 માર્ચથી ખૂલ્લું મૂકવામાં આવશે. બીજો ઘટનાક્રમ ત્યાં 26 ફેબ્રુઆરીથી ચાર દિવસ માટે શરૂ થયેલી વર્લ્ડ ટ્રેડ ઓર્ગેનાઈઝેશન (WTO)ના વ્યાપાર-વાણિજ્ય મંત્રીઓની 13મી મંત્રીસ્તરીય કોન્ફરન્સ (MC13) છે. ભારત તરફથી વાણિજ્ય અને ઉદ્યોગ મંત્રી પીયૂષ ગોયલ તેમાં ભાગ લઈ રહ્યા છે. 2030 સુધીમાં ઝીરો હંગર એટલે કે કોઈ ભૂખ્યું રહે નહીં તે માટે સસ્ટેનેબલ ડેવલપમેન્ટના લક્ષ્ય માટે શું કરવું તેનું ચિંતન-મનન-મંથન તેમાં થઈ રહ્યું છે. પીયૂષ ગોયલે તેમાં આક્રમક રીતે ભારતનો પક્ષ રજૂ કર્યો અને કહ્યું કે ક્લાઈમેટ ચેન્જ, જેન્ડર, શ્રમ જેવા નોન-ટ્રેડ સંબંધિત વિષયોની ડબ્લ્યૂટીઓમાં ચર્ચા જ ન થવી જોઈએ. ખાદ્ય સુરક્ષા માટે પબ્લિક સ્ટોકહોલ્ડિંગ અંગે કાયમી ઉકેલ લાવ્યા વગર વિકાસનો એજન્ડા અધૂરો રહેશે. કૃષિ સુધારા, ફિશરીઝ સબસિડી, આયાત ડ્યૂટી પર ઈ-કોમર્સ મોરેટોરિયમ, વગેરે પણ ભારત માટે મહત્વના મુદ્દા છે. પણ સૌથી મહત્વનો ખાદ્ય સુરક્ષાનો મુદ્દો છે. છેલ્લાં કેટલાક દાયકાઓથી આ મુદ્દો પેન્ડિંગ છે અને તે મુદ્દે ખાસ્સા વિવાદ થઈ રહ્યા છે. પબ્લિક સ્ટોક હોલ્ડિંગ પ્રોગ્રામ એ પોલિસી ટૂલ છે જેના હેઠળ સરકાર ચોખા અને ઘઉં જેવા પાકની ખેડૂતો પાસે લઘુતમ ટેકાના ભાવે (MSP) ખરીદી કરે છે અને ગરીબોને અનાજ આપવા માટે તેને સ્ટોર કરે છે અને પછી તેનું વિતરણ કરે છે.
વૈશ્વિક વ્યાપાર નિયમો હેઠળ વર્લ્ડ ટ્રેડ ઓર્ગેનાઈઝેશન (WTO)ના સભ્ય દેશનું ફૂડ સબસિડી બિલ ઉત્પાદન મૂલ્યના 10 ટકાની મર્યાદાથી વધારે ન હોવી જોઈએ. આ માટે 1986-1988ની રેફરન્સ પ્રાઈસ લેવામાં આવે છે. સમસ્યા ફૂડ સબસિડીની મર્યાદાની ગણતરીની છે જેની ફોર્મ્યુલામાં સુધારો કરવાની ભારતની માગણી છે. વાસ્તવમાં ડબ્લ્યૂટીઓના વડા નગોઝી ઓકોન્જોએ એવું નિવેદન કર્યું હતું કે ગરીબ દેશો, ધનવાન દેશોના ગરીબો અને છેવાડાના લોકોને ગ્લોબલાઈઝેશનની પ્રથમ લહેરનો લાભ નથી મળ્યો અને એટલે હવે ‘રિગ્લોબલાઈઝેશન’ કરવું પડશે. તેની સામે ભારતે આક્રમક વલણ અપનાવ્યું છે.
ભારતની વસતી જોતા ગરીબોને સસ્તું અનાજ આપવા માટે ફૂડ સબસિડી જરૂરી છે જેનો વિકસિત દેશો વિરોધ કરી રહ્યા છે. વિકસિત દેશો તેમના ગરીબો અને ભારત જેવા વિકાસશીલ દેશોના ગરીબોને અલગ-અલગ રીતે ટ્રીટ કરવા માગે છે. ડબ્લ્યૂટીઓમાં ખાદ્ય સુરક્ષાના મુદ્દે નવું ગતકડું એવા સમયે આવ્યું છે જ્યારે ભારત સરકાર ખેડૂતોની આવક બમણી કરવા તમામ પ્રયાસ કરી રહી છે અને લઘુતમ ટેકાના ભાવ વધારી રહી છે. બીજી તરફ આમ છતાં ખેડૂતોનું આંદોલન પણ ચાલી રહ્યું છે અને તેમાં ખેડૂતોની પણ ઘણી માગણીઓ હજી સ્વીકારવી કે કેમ તેના મુદ્દે સરકાર અવઢવમાં છે. આવા સમયે વૈશ્વિક મંચ પર ભારત આકરું બન્યું છે અને ખેડૂતોના હિત સામે કોઈપણ પ્રકારના પગલાનો તે ઉગ્ર વિરોધ કરશે તેવો સ્પષ્ટ સંકેત આપી દીધો છે. ભારતમાં ગરીબ માછીમારોને અપાતી સબસિડી સામે પણ ડબ્લ્યૂટીઓને વાંધો છે. ભારતે કહ્યું છે કે વિકાસશીલ દેશોમાં દરિયાકિનારાથી 200 નોટિકલ માઈલ્સ સુધીના એક્સક્લુઝિવ ઈકોનોમિક ઝોનમાં માછીમારી કરતા માછીમારો માટે 25 વર્ષ સુધી સબસિડી ચાલુ રાખવાની મંજૂરી હોવી જોઈએ અને ધનવાન દેશોમાં આ ઝોનથી આગળ માછીમારી કરતા માછીમારો માટે સબસિડી બંધ કરી દેવી જોઈએ.
