મક્કામાં હજ યાત્રા દરમિયાન ઓછામાં ઓછા 550 યાત્રાળુઓ મૃત્યુ પામ્યા. મૃતકોમાં 323 ઇજિપ્તના નાગરિકો હતા. બે આરબ રાજદ્વારીઓએ એએફપીને જણાવ્યું હતું કે મોટાભાગના મૃત્યુ ગરમી સંબંધિત બીમારીઓને કારણે થયા છે. એક રાજદ્વારીએ કહ્યું, ‘મોટાભાગે બધા (ઇજિપ્તવાસીઓ) ગરમીના કારણે મૃત્યુ પામ્યા. જ્યારે એક વ્યક્તિ ભીડમાં જીવલેણ ઇજાના કારણે મૃત્યુ પામ્યો. સાઉદી અરેબિયામાં મક્કામાં લોકો આ સમયમાં હજયાત્રા માટે જતા હોય છે. સાઉદી અરેબિયામાં અત્યારે તાપમાન 52 ડિગ્રીએ પંહોચ્યું છે. ભીષણ ગરમીના કારણે લોકોના મૃત્યુ થવાની ઘટનામાં વધારો થયો છે.
મક્કા નજીક અલ-મુઆસિમ સ્થિત હોસ્પિટલના મોર્ગમાંથી કુલ ડેટા મેળવવામાં આવ્યો હતો. 60 જોર્ડનના રાજદ્વારીઓએ જણાવ્યું હતું કે ઓછામાં ઓછા 60 જોર્ડનિયનો પણ મૃત્યુ પામ્યા હતા . મંગળવારે અમ્માને સત્તાવાર રીતે 41 લોકોના મોતની જાણ કરી હતી.
આ નવા મૃત્યુ સાથે, ઘણા દેશો દ્વારા અત્યાર સુધીમાં નોંધાયેલા મૃત્યુની કુલ સંખ્યા 577 પર પહોંચી ગઈ છે. હજ ઇસ્લામના પાંચ સ્તંભોમાંથી એક છે અને બધા મુસ્લિમોએ ઓછામાં ઓછા એક વખત હજ કરવી જોઈએ. હીટસ્ટ્રોક ગયા મહિને પ્રકાશિત થયેલા સાઉદી અધ્યયન અનુસાર, હવામાન પરિવર્તનની અસર હજ યાત્રા પર પડી રહી છે. જે વિસ્તારમાં ધાર્મિક વિધિઓ કરવામાં આવે છે ત્યાંનું તાપમાન દર દાયકામાં 0.4 ડિગ્રી સેલ્સિયસ (0.72 ડિગ્રી ફેરનહીટ) વધી રહ્યું છે. સાઉદી રાષ્ટ્રીય હવામાન કેન્દ્રે જણાવ્યું હતું કે સોમવારે મક્કાની ગ્રાન્ડ મસ્જિદમાં તાપમાન 51.8 ડિગ્રી સેલ્સિયસ (125 ફેરનહીટ) પર પહોંચી ગયું હતું. 2,000 થી વધુ યાત્રાળુઓની સારવાર સાઉદી સત્તાવાળાઓએ ગરમીથી પીડિત 2,000 થી વધુ યાત્રાળુઓની સારવાર કરી હોવાના અહેવાલ છે.
કાળઝાળ ગરમીનો આતંક
જો કે, રવિવારથી આ આંકડો અપડેટ કરવામાં આવ્યો નથી અને મૃત્યુ વિશે માહિતી આપવામાં આવી નથી. યાત્રાળુઓ તેમના માથા પર બોટલમાંથી પાણી રેડતા જોવા મળ્યા હતા. ગરમીથી રાહત મેળવવા સ્વયંસેવકો તેમને ઠંડા પીણા અને ચોકલેટ આઈસ્ક્રીમ આપતા જોવા મળ્યા હતા. સાઉદી અધિકારીઓએ યાત્રાળુઓને છત્રીનો ઉપયોગ કરવા, પુષ્કળ પાણી પીવા અને દિવસના સૌથી ગરમ કલાકોમાં સૂર્યના સંપર્કમાં આવવાથી બચવાની સલાહ આપી હતી. શનિવારે માઉન્ટ અરાફાત ખાતેની પ્રાર્થના સહિતની ઘણી હજ વિધિઓમાં યાત્રિકોએ દિવસ દરમિયાન કલાકો સુધી બહાર રહેવાની જરૂર હતી.
અધિકારીએ આપી માહિતી
કુલ હજયાત્રીઓની સંખ્યા : સાઉદી અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર, આ વર્ષે લગભગ 1.8 મિલિયન હજયાત્રીઓએ હજમાં ભાગ લીધો હતો, જેમાંથી 1.6 મિલિયન વિદેશથી હતા. ઈન્ડોનેશિયા, ઈરાન અને સેનેગલે પણ હજ દરમિયાન તેમના દેશોના લોકોના મોતની જાણ કરી હતી. પરંતુ મોટાભાગના દેશોએ જણાવ્યું નથી કે ગરમીના કારણે કેટલા લોકોના મોત થયા છે. અનિયમિત યાત્રાળુઓ દર વર્ષે હજારો હજયાત્રીઓ અનિયમિત માધ્યમો દ્વારા હજ કરવાનો પ્રયાસ કરે છે કારણ કે તેઓ સત્તાવાર હજ વિઝા માટે વારંવાર ખર્ચાળ પ્રક્રિયાઓ પરવડી શકતા નથી. આ બુક ન કરાવેલા હજયાત્રીઓ માટે જોખમ વધારે છે કારણ કે તેઓ હજ રૂટ પર સાઉદી સત્તાવાળાઓ દ્વારા પૂરી પાડવામાં આવતી એર-કન્ડિશન્ડ સુવિધાઓનો ઉપયોગ કરી શકતા નથી.
દેશના હજ મિશનની દેખરેખ રાખતા એક ઇજિપ્તના અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, “અનિયમિત યાત્રાળુઓએ ઇજિપ્તની યાત્રાળુ શિબિરોમાં અંધાધૂંધી ઊભી કરી છે, જેના કારણે સેવાઓ અટકી ગઈ છે.” આ મહિનાની શરૂઆતમાં, સાઉદી સત્તાવાળાઓએ જણાવ્યું હતું કે તેઓએ હજારો બિન-નોંધણી વિનાના હજયાત્રીઓને મક્કામાંથી હજ પહેલા હાંકી કાઢ્યા હતા. સાઉદીના આરોગ્ય પ્રધાને દાવો કર્યો છે કે સાઉદીના આરોગ્ય પ્રધાન ફહદ બિન અબ્દુલરહમાન અલ-જલાઝેલે મંગળવારે જણાવ્યું હતું કે હજ માટેની આરોગ્ય યોજનાઓ “સફળતાપૂર્વક અમલમાં મુકવામાં આવી હતી”, અધિકૃત સાઉદી પ્રેસ એજન્સીના જણાવ્યા અનુસાર, રોગ અને અન્ય જાહેર આરોગ્યના જોખમોને અટકાવી શકાય છે .
