રશિયામાં આજથી રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી શરૂ થઈ રહી છે. આ પ્રથમ વખત છે કે રશિયામાં એક દિવસને બદલે ત્રણ દિવસ માટે ચૂંટણી યોજાશે. 18 વર્ષથી વધુ ઉંમરનો કોઈપણ રશિયન નાગરિક જે કોઈપણ ગુનાહિત કેસમાં જેલની સજા ભોગવી રહ્યો નથી તે મતદાન કરી શકે છે. મોસ્કોના સમય મુજબ 17 માર્ચની રાત સુધીમાં ચૂંટણીના પરિણામો જાહેર થઈ શકે છે.
ચૂંટણી પહેલા જ પુતિનનું ફરીથી રાષ્ટ્રપતિ બનવું નિશ્ચિત માનવામાં આવે છે. વાસ્તવમાં, પુતિન છેલ્લા 24 વર્ષથી રશિયામાં સત્તા પર છે. પુતિનના મોટાભાગના વિરોધીઓ હાલમાં કાં તો જેલમાં છે અથવા તો ચૂંટણી પંચે તેમને ચૂંટણી માટે અયોગ્ય જાહેર કર્યા છે.
પુતિન 2036 સુધી રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ બની શકે છે
આ સિવાય પુતિને વર્ષ 2021માં એવો કાયદો બનાવ્યો હતો જેના હેઠળ તેઓ 2036 સુધી રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ રહી શકે છે. વાસ્તવમાં, 2018ની ચૂંટણીઓ સુધી, રશિયામાં કોઈ પણ રાષ્ટ્રપતિ સતત બે ટર્મથી વધુ સમય માટે રાષ્ટ્રપતિ રહી શકે નહીં. આ કારણોસર, 2000થી 2008 સુધી રાષ્ટ્રપતિ રહ્યા પછી, પુતિને 2008 માં રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી લડી ન હતી.
આ પછી, તેઓ ફરીથી 2012 માં રશિયામાં સત્તા પર પાછા ફર્યા. જોકે, પુતિન 2008-12 સુધી રશિયાના વડાપ્રધાન હતા. નવા કાયદા અનુસાર, પુતિન સતત બે પ્રમુખપદનો કાર્યકાળ પૂરો કર્યા પછી પણ ચૂંટણી લડી શકે છે.
રશિયામાં પ્રથમ વખત ઓનલાઈન વોટિંગ થશે
રશિયાના ચૂંટણી પંચના જણાવ્યા અનુસાર દેશમાં 11.23 કરોડ મતદારો છે. આમાં તે લોકો પણ સામેલ છે જેઓ રશિયાના કબજા હેઠળના યુક્રેનિયન પ્રદેશના નાગરિક છે. આ સિવાય લગભગ 19 લાખ મતદારો દેશની બહાર રહે છે. આ વખતે રશિયામાં ઓનલાઈન વોટિંગની પણ સુવિધા હશે. આ સુવિધા રશિયા અને ક્રિમીઆના 27 પ્રદેશોમાં હશે. ક્રિમિયા યુક્રેનનો એ જ વિસ્તાર છે જે 2014માં રશિયાએ કબજે કર્યો હતો.
રશિયા ઉપરાંત યુક્રેનના ડોનેસ્ક, લુહાન્સ્ક, ઝાપોરિઝિયા અને ખેરસન જેવા વિસ્તારોમાં મતદાન થઈ રહ્યું છે. આ એ જ જગ્યાઓ છે જે 2022માં યુક્રેન વિરુદ્ધ યુદ્ધની શરૂઆત બાદ રશિયાએ કબજે કરી લીધી હતી. જોકે, મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર, આ વિસ્તારો સંપૂર્ણપણે રશિયાના નિયંત્રણમાં નથી. યુક્રેન અને પશ્ચિમી દેશોએ અહીં મતદાન યોજવાની નિંદા કરી છે. કેટલાક વિસ્તારોમાં વહેલું મતદાન શરૂ થઈ ગયું છે.
પુતિન ઉપરાંત ચૂંટણીમાં વધુ 3 ઉમેદવારો છે
રશિયાના ચૂંટણી પંચના દસ્તાવેજો અનુસાર પુતિન સ્વતંત્ર ઉમેદવાર તરીકે ચૂંટણી લડી રહ્યા છે. તેમના સિવાય કમ્યુનિસ્ટ પાર્ટીના નિકોલાઈ ખારીતોનોવ, લિબરલ ડેમોક્રેટિક પાર્ટીના લિયોનીદ સ્લુત્સ્કી અને ન્યૂ પીપલ્સ પાર્ટીના વ્લાદિસ્લાવ દાવાનકોવના નામ બેલેટ પેપર પર છે.
ત્રણેય રાજકીય પક્ષોને ક્રેમલિન સમર્થિત પક્ષો ગણવામાં આવે છે. તેઓ પુતિનની નીતિઓ અને યુક્રેન સામેના યુદ્ધના સમર્થક છે. 2018ની ચૂંટણીમાં પુતિનને 76.7% વોટ મળ્યા, જ્યારે કમ્યુનિસ્ટ પાર્ટીને 11.8% વોટ મળ્યા.
ચૂંટણીના એક મહિના પહેલા પુતિનના સૌથી મોટા વિરોધી નવલનીનું શંકાસ્પદ મૃત્યુ
રશિયામાં પુતિનના સૌથી મોટા પ્રતિસ્પર્ધી અને હરીફ ગણાતા એલેક્સી નવલ્નીનું 16 ફેબ્રુઆરીના રોજ શંકાસ્પદ સંજોગોમાં જેલમાં મૃત્યુ થયું હતું. ચૂંટણી પહેલા તેઓ જેલમાંથી સતત પુતિન વિરુદ્ધ નિવેદનો આપી રહ્યા હતા. નાવલનીને 2021માં 19 વર્ષની જેલની સજા ફટકારવામાં આવી હતી. ખાસ વાત એ છે કે પશ્ચિમી દેશોના સતત દબાણ છતાં નવલનીના મોતનું કારણ હજુ સુધી સ્પષ્ટ થયું નથી.
2011-12માં રશિયાની સૌથી મોટી વિપક્ષી રેલીઓ સંસદીય અને રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણીઓ પછી થઈ હતી. આ દરમિયાન ચૂંટણીમાં ગોટાળાના આક્ષેપો થયા હતા. આ પછી ક્રેમલિને રશિયાના વિપક્ષી નેતાઓ સામે મોટી કાર્યવાહી કરી. આ વખતે રશિયા યુક્રેનના તે વિસ્તારોમાં પણ ચૂંટણી કરાવી રહ્યું છે જ્યાં તેનો કબજો છે. આવી સ્થિતિમાં ચૂંટણીને લઈને વિરોધ પ્રદર્શન થવાની શક્યતા વધી ગઈ છે.
આ સિવાય યુક્રેન તેના વિસ્તારોને રશિયાના કબજામાંથી મુક્ત કરાવવા માટે સતત પ્રયાસ કરી રહ્યું છે. ચૂંટણી પછી આ ક્ષેત્રો પર પુતિનની પકડ રાજકીય સ્તરે પણ મજબૂત બની શકે છે. મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર, આવી સ્થિતિમાં યુક્રેન ચૂંટણીમાં અવરોધ ઉભો કરવા માટે આ વિસ્તારોમાં હુમલો કરી શકે છે.
પુતિન માટે રશિયન ચૂંટણીઓ શા માટે મહત્વપૂર્ણ છે?
પુતિન માટે, આ ચૂંટણીઓ રશિયન રાજકારણ પર તેમની પકડ મજબૂત કરશે. આ ઉપરાંત, ચૂંટણી એ પણ પુષ્ટિ કરશે કે રશિયન નાગરિકો દેશની સુરક્ષા અને સ્થિરતાના સંદર્ભમાં પુતિન પર હજુ પણ વિશ્વાસ કરે છે.
નિષ્ણાતોના મતે, યુક્રેન યુદ્ધનો ઉદ્દેશ્ય કિવમાં સરકારને શક્ય તેટલી વહેલી તકે ઉથલાવી દેવાનો હતો. જો કે રશિયા તેમ કરી શક્યું નહીં અને રશિયન હુમલો સંઘર્ષમાં ફેરવાઈ ગયો. આ સમયગાળા દરમિયાન, સેંકડો લોકોએ પરિણામ ભોગવવું પડ્યું. જ્યાં એક તરફ રશિયાએ યુક્રેન યુદ્ધ દરમિયાન પોતાના સૈનિકો ગુમાવ્યા તો બીજી તરફ પશ્ચિમી દેશોના પ્રતિબંધોને કારણે રશિયાના લોકોને પણ મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડ્યો.
રશિયન રાજકીય નિષ્ણાત નિકોલાઈ પેટ્રોવના જણાવ્યા અનુસાર, યુદ્ધના ત્રીજા વર્ષની શરૂઆત સાથે, ક્રેમલિનનો ઉદ્દેશ્ય બતાવવાનો છે કે યુદ્ધ પછી પુતિન પર જનતાનો વિશ્વાસ મજબૂત થયો છે.
રશિયાની રાજકીય વ્યવસ્થા કેવી છે?
રશિયાની સંસદ કે જેને ફેડરલ એસેમ્બલી કહેવામાં આવે છે તેના પણ ભારત જેવા બે ભાગ છે. ઉપલા ગૃહને ફેડરેશન કાઉન્સિલ અને નીચલા ગૃહને રાજ્ય ડુમા કહેવામાં આવે છે. રશિયામાં રાષ્ટ્રપતિ પદ સૌથી શક્તિશાળી છે.
ભારતમાં વડાપ્રધાનની ભૂમિકા રશિયામાં રાષ્ટ્રપતિની સાથે હોય છે. સત્તાના નામે બીજી સૌથી શક્તિશાળી વ્યક્તિ વડાપ્રધાન છે, ત્રીજી સૌથી શક્તિશાળી વ્યક્તિ ફેડરલ કાઉન્સિલ (ઉપલા ગૃહ)ના અધ્યક્ષ છે.
