ભારત આજરોજને મંગળવારે શાંઘાઈ કોઓપરેશન ઓર્ગેનાઈઝેશન (SCO)ની શિખર બેઠકની યજમાની કરવા જઈ રહ્યું છે, જો કે આ વખતની બેઠક વર્ચ્યુઅલ રીતે યોજાશે. એવું માનવામાં આવે છે કે બેઠકમાં ક્ષેત્રીય સુરક્ષા સ્થિતિ, વેપાર અને પરસ્પર સંપર્ક વધારવાના ઉપાયો પર ચર્ચા કરવામાં આવશે.
India to virtually host SCO summit today
Read @ANI Story| https://t.co/wbglmUlMmD#India #SCOSummit #SCO pic.twitter.com/9ElzkKF6fg
— ANI Digital (@ani_digital) July 4, 2023
તે સાથે ચીન સાથેની તણાવની સ્થિતિ પર પણ આજની બેઠકમાં ચર્ચા થઈ શકે છે. જ્યારે ઈરાનનું યુરેશિયન ગ્રુપિંગના નવા કાયમી સભ્ય તરીકે સ્વાગત કરવામાં આવશે.
આજે યોજાશે SCO બેઠક
પીએમનરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં યોજાનારી એસસીઓની બેઠકમાં ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ ઉપરાંત રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન અને પાકિસ્તાનના વડાપ્રધાન શાહબાઝ શરીફ પણ હાજરી આપવા જઈ રહ્યા છે ત્યારે આ બેઠક એવા સમયે થઈ રહી છે જ્યારે રશિયામાં વેગનર જૂથે ગયા મહિને રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન વિરુદ્ધ બળવો કર્યો હતો અને આ ખાનગી સેના મોસ્કો તરફ આગળ વધવા લાગી હતી. તેમ છતાં તેનો બળવો લાંબો સમય ચાલ્યો ન હતો અને બધું શાંતિપૂર્ણ રીતે સ્થાયી થયું હતું.
શિખર સંમેલનથી વાકેફ સૂત્રોનું કહેવું છે કે એસસીઓની આ સમિટમાં યુક્રેનમાં ચાલી રહેલા સંઘર્ષ, અફઘાનિસ્તાનની સ્થિતિ પર વાતચીત અને સમૂહ સમૂહના સભ્ય દેશો વચ્ચે પરસ્પર સહયોગ વધારવા જેવા અનેક મુદ્દાઓ પર ચર્ચા થવાની સંભાવના છે. કરી શકે છે સૂત્રોનું એમ પણ કહેવું છે કે બેઠકમાં એકબીજા વચ્ચે બિઝનેસ વધારવાના ઉપાયો અંગે ચર્ચા થવાની શક્યતા છે.
ચીન સાથેના સંઘર્ષ પર ચર્ચા
ચીન સાઆ બેઠક એવા સમયે થઈ રહી છે જ્યારે પૂર્વી લદ્દાખમાં ભારતીય અને ચીની સૈનિકો વચ્ચેના લોહિયાળ સંઘર્ષને થોડા દિવસ પહેલા જ ત્રણ વર્ષ પૂરા થયા છે અને વડાપ્રધાન મોદી પણ તેમની પ્રથમ સરકારી મુલાકાતે અમેરિકા આવ્યા છે.
ભારત ઉપરાંત શાંઘાઈ કોઓપરેશન ઓર્ગેનાઈઝેશન (SCO)માં ચીન, પાકિસ્તાન, રશિયા, કઝાકિસ્તાન, તાજિકિસ્તાન, કિર્ગિસ્તાન અને ઉઝબેકિસ્તાન સામેલ છે. ગયા વર્ષે સમરકંદમાં આયોજિત સમિટ દરમિયાન 16 સપ્ટેમ્બરે ભારતને SCOનું અધ્યક્ષપદ સોંપવામાં આવ્યું હતું. આ સંસ્થાના 2 સંસ્થાઓના વડાઓ – SCO પ્રાદેશિક આતંકવાદ વિરોધી ફ્રેમવર્ક (SCO Rats) અને સચિવાલય પણ સમિટમાં ભાગ લેશે.
અર્થવ્યવસ્થા અને વેપાર
સમિટની થીમ SECURE શબ્દ છે, જે PM નરેન્દ્ર મોદીએ 2018 SCO સમિટમાં સૂચવ્યો હતો અને તેનો અર્થ સુરક્ષા, અર્થતંત્ર અને વેપાર, કનેક્ટિવિટી, એકતા, સાર્વભૌમત્વ અને પ્રાદેશિક અખંડિતતા અને પર્યાવરણ માટે આદર છે જણાવામાં આવી રહ્યુ છે કે આ બેઠકમાં સુરક્ષા, અર્થતંત્ર અને વેપાર, જોડાણ, જેવા અનેક મુદ્દાઓ પર ચર્ચા કરવામાં આવી શકે છે.
છ પ્રાદેશિક અને આંતરરાષ્ટ્રીય સંગઠનો સામેલ
સંયુક્ત રાષ્ટ્ર (UN), ASEAN અને યુરેશિયન ઇકોનોમિક યુનિયન સહિત છ પ્રાદેશિક અને આંતરરાષ્ટ્રીય સંગઠનોને પણ આ સંમેલનમાં ભાગ લેવા માટે આમંત્રણ આપવામાં આવ્યું છે.
વર્ષ 2017માં અસ્તાના સમિટ દરમિયાન ભારત શાંઘાઈ કોઓપરેશન ઓર્ગેનાઈઝેશનનું પૂર્ણ સભ્ય બન્યું હતું. SCOની રચના વર્ષ 2001માં ચીનના નેતૃત્વમાં થઈ હતી. ભારત 2005 માં નિરીક્ષક તરીકે જૂથમાં જોડાયું, પછીથી તે સંપૂર્ણ સભ્ય બન્યું.
લગભગ 6 વર્ષ પહેલા, વર્ષ 2017 માં, ભારત અને પાકિસ્તાન એકસાથે સંગઠનના સંપૂર્ણ સભ્ય બન્યા અને નવી દિલ્હી આ વર્ષે પ્રથમ વખત શાંઘાઈ કોઓપરેશન ઓર્ગેનાઈઝેશનની અધ્યક્ષતા કરી રહી છે. આજની સમિટ દરમિયાન, બેલારુસ ઈરાનને સંપૂર્ણ સભ્ય તરીકે જોડવા સિવાય સભ્ય રાજ્ય બનવા માટે સમજૂતીના મેમોરેન્ડમ પર હસ્તાક્ષર કરે તેવી શક્યતા છે.
