સમગ્ર વિશ્વમાં ડાયાબિટીસનું પ્રમાણ ચિંતાજનક રીતે વધી રહ્યું છે. મેડિકલ જર્નલ ધ લેન્સેટના અભ્યાસ અનુસાર વર્ષ 2050 સુધીમાં 1 અબજથી વધુ લોકો ડાયાબિટીસથી પીડિત હશે. આ આંકડો કેન્સર અને હૃદય રોગના દર્દીઓ કરતાં વધુ છે. ડાયાબિટીસ બિનચેપી રોગ હોવા છતાં રોગચાળાની જેમ ફેલાઈ રહ્યો છે. ભારતમાં પણ આ રોગના દર્દીઓની સંખ્યા ઝડપથી વધી રહી છે. દેશમાં ડાયાબિટીસના દર્દીઓની સંખ્યા 10 કરોડથી વધુ છે.
નિષ્ણાંતોનું કહેવું છે કે આ બીમારી વધવા પાછળ ખાવાની ખોટી આદતો મુખ્ય કારણ છે. હવે ટાઈપ-1 ડાયાબિટીસ કરતા ટાઈપ-2 ડાયાબિટીસના કેસ વધી રહ્યા છે. આ એક રોગ શરીરના ઘણા ભાગોને અસર કરે છે. ડાયાબિટીસના કારણે હાર્ટ એટેક, કિડની ફેલ થવાની અને આંખોમાં ઈન્ફેક્શનની સમસ્યા રહે છે. સ્થૂળતાથી પીડાતા લોકોને ડાયાબિટીસનું જોખમ વધારે હોય છે. હવે નાના બાળકો પણ આ રોગનો શિકાર બની રહ્યા છે. ડાયાબિટીસ અંગે જાગૃતિના અભાવે અને સમયસર લક્ષણો પર ધ્યાન ન આપવાને કારણે આ રોગનો વ્યાપ સતત વધી રહ્યો છે.
ડાયાબિટીસ કેન્સર અને હ્રદયરોગ કરતાં વધુ ઝડપથી ફેલાઈ રહ્યો છે
સફદરજંગ હોસ્પિટલના ડો.દીપક કુમાર કહે છે કે ડાયાબિટીસ વિશ્વની સાથે સાથે ભારતમાં પણ મહામારીની જેમ ફેલાઈ રહ્યો છે. શહેરી વિસ્તારોમાં દર ત્રીજા પુખ્ત વ્યક્તિનું શુગર લેવલ વધી રહ્યું છે. હવે ડાયાબિટીસના વધુ કેસ 30 થી 40 વર્ષની ઉંમરના લોકોમાં પણ જોવા મળી રહ્યા છે. આ રોગથી શરીરને ઘણું નુકસાન થાય છે. ડાયાબિટીસને કારણે શરીરના અન્ય અંગો પણ પ્રભાવિત થાય છે અને તે શરીરમાં વિકાસ પામતા અન્ય કોઈપણ રોગને ગંભીર બનાવે છે. આવા ઘણા કિસ્સાઓ જોવા મળે છે જ્યાં વ્યક્તિ ડાયાબિટીસના કારણે હૃદય રોગ અને કિડની ફેલ થવાનો શિકાર બની હોય.
સમયસર લક્ષણોની ઓળખ થવાથી બચી શકાશે
દિલ્હીની રાજીવ ગાંધી હૉસ્પિટલમાં ડૉ. અજિત જૈન જણાવે છે કે ડાયાબિટીસથી બચવા માટે તેના લક્ષણોની સમયસર ઓળખાણ જરૂરી છે, પરંતુ ચિંતાની વાત એ છે કે મોટાભાગના લોકોને ડાયાબિટીસ થયા પછી ખબર પડે છે કે તેઓ આ રોગનો શિકાર બન્યા છે, પરંતુ આ રોગ શરૂઆતમાં પણ ઘણા લક્ષણો દર્શાવે છે. જો તેમને ઓળખવામાં આવે તો તેમને સરળતાથી અટકાવી શકાય છે.
શું છે લક્ષણો?
અતિશય ભૂખ અને તરસ
ડૉ. જૈન સમજાવે છે કે જો કોઈ વ્યક્તિ ભૂખ અને તરસની પેટર્નમાં ફેરફાર અનુભવી રહી હોય તો તે ડાયાબિટીસનું પ્રારંભિક લક્ષણ છે. આમાં, વ્યક્તિને પહેલા કરતા વધુ ભૂખ અને તરસ લાગે છે. કોઈપણ કસરત કર્યા વિના પણ ભૂખ વધે છે. આવી સ્થિતિમાં આ લક્ષણ પર તરત જ ધ્યાન આપો અને ડૉક્ટરની સલાહ લો.
અચાનક વજન ઘટવું
જો આહારમાં કોઈ ફેરફાર ન થયો હોય અને તમારું વજન ઓછું ન થાય, તેમ છતાં વજન ઘટી રહ્યું હોય, તો તે ડાયાબિટીસનું પ્રારંભિક લક્ષણ હોઈ શકે છે. તેને અવગણવું જોઈએ નહીં.
શુગર લેવલમાં વધારો
કોઈપણ વ્યક્તિનું શુગર લેવલ અઠવાડિયામાં એક કે બે દિવસ વધી શકે છે, પરંતુ જો તે સતત વધી રહ્યું છે અને ઘટતું નથી, તો તે પ્રિડાયાબિટીસનું લક્ષણ છે.
વારંવાર પેશાબ
વારંવાર પેશાબ કરવો એ કિડનીની બીમારી તેમજ ડાયાબિટીસનું લક્ષણ હોઈ શકે છે. ઓછું પાણી પીધા પછી પણ જો તમને વધુ પેશાબ આવતો હોય તો આ સ્થિતિમાં ડોક્ટરની સલાહ અવશ્ય લો.
આ લેખમાં આપેલા મુદ્દાઓ પ્રાથમિક માહિતીઓને આધારે તૈયાર કરવામાં આવ્યા છે. આરોગ્યને લાગતાં કોઈ પણ પ્રયોગ કે નિર્ણય લેતા પહેલા અનુભવી તબીબ અથવા જે તે વિષયના નિષ્ણાંતની સલાહ લેવી હિતાવહ છે
