કેન્દ્રીય નાણા મંત્રી નિર્મલા સીતારામનના વડપણ હેઠળ નવી દિલ્હીમાં શનિવારે યોજાયેલી જીએસટી કાઉન્સિલની 53મી બેઠકમાં રેલવેને પ્લેટફોર્મ ટિકિટના વેચાણ, વેઈટિંગ રૂમની સુવિધા, સહિત સામાન્ય લોકોને પૂરી પાડવામાં આવતી સેવાઓ પર GSTમાંથી મુક્તિ આપવાનો નિર્ણય કર્યો હતો. આ બેઠકમાં વિદ્યાર્થીઓ માટેની એકોમોડેશન સર્વિસને ટેક્સ માફી અપાઈ છે, જ્યારે સોલર કૂકર્સ, મિલ્ક કેન, સ્પ્રિંકલર પર 12 ટકા જીએસટી લાદ્યો છે. જીએસટીના અમલના પ્રથમ ત્રણ વર્ષમાં જારી કરાયેલી ડિમાન્ટ નોટિસ પરના વ્યાજ અને પેનલ્ટીને માફ કરવા સહિતના સંખ્યાબંધ કરદાતા તરફી પગલાં પણ લેવામાં આવ્યાં હતાં.
કાઉન્સિલના નિર્ણયો મુજબ મેન્ટેનન્સ, રિપેર એન્ડ ઓપરેશન (MRO) પ્રવૃત્તિઓને પ્રોત્સાહન આપવા માટે વિમાનના પાર્ટ્સ, કમ્પોનન્ટ, ટેસ્ટિંગ કમ્પોનન્ટ, ટૂલ્સ અને ટૂલ-કિટ્સની આયાત પર 5 ટકાનો IGSTનો એકસમાન દર લાગુ પડશે. તમામ મિલ્ક કેન્સ (સ્ટીલ, આયર્ન અને એલ્યુમિનિયમના) પર 12% GST લાગુ પડશે. કાર્ટન, બોક્સ, કોરુગેટેડ અને નોન-કોરુગેટેડ પેપર અથવા પેપર બોર્ડ પરનો GST દર 18%થી ઘટાડીને 12% કરાયો છે. તમામ સોલાર કૂકર પર 12 ટકા GST લાગુ પડશે. ફાયર વોટર સ્પ્રિંકલર્સ સહિત તમામ પ્રકારના સ્પ્રિંકલર પર 12% GST લાગશે. રેલવેને પ્લેટફોર્મ ટિકિટના વેચાણ ઉપરાંત ક્લોક રૂમ સર્વિસ અને બેટરી સંચાલિત કાર સેવાઓ સહિત જનતા માટેની સેવાઓ પર GSTમાંથી મુક્તિ અપાઈ છે. વધુમાં, ઇન્ટ્રા-રેલ્વે ટ્રાન્ઝેક્શન પર ટેક્સ નહીં લાગે.
બેઠક પછી સીતારામને જણાવ્યું હતું કે કાઉન્સિલે તબક્કાવાર રીતે સમગ્ર ભારતમાં નોંધણી અરજદારોના બાયોમેટ્રિક-આધારિત આધાર ઓથોન્ટિફિકેશનનો અમલ કરવાની ભલામણ કરી છે. તેનાથી ઇનપુટ ટેક્સ ક્રેડિટ મેળવવા અને કરચોરી કરવા થતા ખોટા રજિસ્ટ્રેશનને અટકાવી શકાશે. કાનૂની કેસોમાં ઘટાડો કરવા કાઉન્સિલે જીએસટી એપેલેટ ટ્રિબ્યુનલ, હાઈકોર્ટ અને સુપ્રીમ કોર્ટ સમક્ષ અપીલ્સ માટે નાણાકીય મર્યાદા નિર્ધારિત કરી છે, જે અનુક્રમે રૂ.20 લાખ, રૂ.1 કરોડ અને રૂ.2 કરોડ રહેશે. GST કાઉન્સિલે કેટલીક શરતોને આધિન પ્રતિ વ્યક્તિ રૂ.20,000 સુધીની એકોમોડેશન સર્વિસને માફી આપી છે. આ નિર્ણય મુખ્યત્વે વિદ્યાર્થીઓ માટે છે.
કેન્દ્રીય બજેટ અગાઉની તૈયારીઃ નાણાંમંત્રી સીતારામન રાજ્યોના મુખ્યમંત્રીઓને મળ્યાં
નવી લોકસભાની રચના પછી વચગાળાનું કેન્દ્રીય બજેટ પણ હવે ટૂંકમાં જ જાહેર થશે. કેન્દ્રસરકારે એ દિશામાં તૈયારી પણ શરૂ કરી દીધી છે. નાણાં મંત્રી નિર્મલા સીતારામને શનિવારે બજેટ અગાઉની બેઠક યોજી હતી. જેમાં તમામ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના નાણાં મંત્રીઓ માટે વિધાનમંડળ સહિત તમામ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના નાણાં મંત્રીઓ પાસેથી સલાહ લેવા માટે આ પ્રકારની બેઠકનું આયોજન કરાયું હતું.
ભારત મંડપમમાં થયેલી બેઠકમાં રાજસ્થાનથી દિયા કુમારી અને યુપીથી સુરેશ કુમાર ખન્ના સહિત અનેક મંત્રીઓએ હાજરી આપી હતી. હાલમાં નાણાં મંત્રાલય બજેટ અંગે વિવિધ હિતધારકો સાથે ચર્ચાવિચારણની પ્રક્રિયામાં છે. તે અર્થશાસ્ત્રીઓ, નાણાં અને મૂડી બજારના નિષ્ણાતો અને ઉદ્યોગ એકમોને મળી ચૂક્યા છે. સીતારામને બેઠકમાં વિકાસને વેગ આપવા માટે સમયસર રાજ્યોને ટેક્સના પૈસા અને GST વળતરની બાકી રકમ આપવાની દિશામાં કેન્દ્રના પ્રયાસો અને સમર્થનની પણ વાત કરી હતી. રાજ્યના નાણાપ્રધાનો સાથેની પ્રિ-બજેટ મીટિંગમાં સીતારામને રાજ્યોને ચોક્કસ સુધારાઓ હાથ ધરવા માટે 50 વર્ષની વ્યાજમુક્ત લોન યોજનાનો લાભ લેવા માટે પણ હાકલ કરી હતી. મીટિંગમાં ભાગ લેનારાઓએ પણ બજેટ 2024-25માં સામેલ કરવા માટે નાણાં મંત્રીને અનેક સલાહો પણ આપી હતી. કેટલાક રાજ્યોએ તેમની વિનંતીઓ પણ રજૂ કરી હતી.
કેન્દ્ર પેટ્રોલ, ડીઝલને GST હેઠળ લાવવા માગે છે, હવે નિર્ણય રાજ્યોએ કરવાનો છેઃ સીતારામન
કેન્દ્રીય નાણા પ્રધાન નિર્મલા સીતારામને શનિવારે કહ્યું હતું કે કેન્દ્ર સરકારનો ઇરાદો હંમેશા પેટ્રોલ અને ડીઝલને GST હેઠળ લાવવાનો રહ્યો છે અને હવે એકજૂથ થઈને તેનો દર નક્કી કરવાની જવાબદારી રાજ્યોની છે. પેટ્રોલ અને ડીઝલનો જીએસટી કાયદામાં સમાવેશ કરીને પૂર્વ નાણામંત્રી અરુણ જેટલીએ અગાઉથી એક જોગવાઈ કરેલી છે. હવે રાજ્યોએ એક સાથે મળીને ચર્ચાવિચારણા કરવાની અને તેનો દર નક્કી કરવાની જરૂર છે. પહેલી જુલાઈ 2017માં જીએસટીનો અમલ કરવામાં આવ્યો ત્યારે ક્રૂડ ઓઇલ, નેચરલ ગેસ, પેટ્રોલ, ડીઝલ અને એવિયેશન ટર્બાઇન ફ્યુઅલ (એફટીએફ)નો જીએસટી કાયદામાં સમાવેશ કરાયો હતો, પરંતુ એવો નિર્ણય કરાયો હતો કે આ પાંચ કોમોડિટીને પછીથી જીએસટી હેઠળ લવાશે.
CGST હેઠળ માત્ર 1.96%ને ટેક્સ નોટિસ મોકલાઈ
નાણા પ્રધાન નિર્મલા સીતારામને શનિવારે જણાવ્યું હતું કે કેન્દ્રીય GST હેઠળના કુલ 58.62 લાખ કરદાતાઓમાંથી માત્ર 1.96 ટકાને ટેક્સ નોટિસ મોકલવામાં આવી છે અને સરકારનો હેતુ GST કરદાતાનું જીવન સરળ બનાવવાનો છે. કુલ 58.62 લાખ કરદાતાઓમાંથી લગભગ 1.14 લાખ કરદાતાઓને CGST દ્વારા નોટિસ મોકલવામાં આવી છે. સરકાર નિયમોને વધુ વધુ સરળ બનાવી રહી છે.
