ભારતીયો વર્ષ 2025 ના કેન્દ્રીય બજેટની આતુરતાથી રાહ જોઈ રહ્યા છે. નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ 1 ફેબ્રુઆરી 2025 ના રોજ બજેટ રજૂ કરશે ત્યારે તેની ઊંધી ગણતરી શરૂ થઈ ગઈ છે. આ બજેટ આવનારા વર્ષોમાં દેશમાં વિકાસ કાર્યો થશે તેની બ્લૂ પ્રિન્ટ રજૂ કરશે. આવનારું બજેટ ખૂબ અગત્યનું એટલા માટે પણ માનવામાં આવે છે કારણ કે આ એવા સમયે આવી રહ્યું છે જ્યારે દેશ તેના વેપારને વધારવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યો છે. કારણ કે છેલ્લા ત્રિમાસિક ગાળામાં વિકાસ દર સરેરાશથી ઓછો હતો અને અર્થતંત્રને સકારાત્મક દિશામાં લઈ જવા માટે કેટલાક સાહસિક પગલાં લેવાની જરૂર છે.
2025ના કેન્દ્રીય બજેટ માટે ભારતના નાગરિકોની અપેક્ષાઓ અને મહત્વ
1. બજેટ માટેની ઊંચી અપેક્ષાઓ:
- નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ 1 ફેબ્રુઆરી 2025ના રોજ 2025-26નું કેન્દ્રીય બજેટ રજૂ કરશે.
- આ બજેટને ખાસ કરીને મહત્વનું માનવામાં આવે છે કારણ કે તે માત્ર વિકાસકામોની રૂપરેખા જ નહીં, પણ અર્થતંત્રને નવી ઉંચાઈએ પહોંચાડવાની યોજના પણ રજૂ કરશે.
2. અર્થતંત્ર માટેના પડકારો:
- વિકાસ દરમાં ઘટાડો: છેલ્લા ત્રિમાસિક ગાળામાં ભારતના વિકાસ દરમાં સરેરાશ કરતાં ઘટાડો નોંધાયો છે, જે વૈશ્વિક માહોલ અને સ્થાનિક મુશ્કેલીઓ બંનેના કારણે થયું છે.
3. બજેટથી મુખ્ય અપેક્ષાઓ:
અર્થવ્યવસ્થા મજબૂત કરવા માટે પગલાં
- ઉદ્યોગ અને સ્ટાર્ટઅપ:
- સ્ટાર્ટઅપ માટે વિશેષ પ્રોત્સાહન અને નાણાકીય સહાય.
- મેક ઇન ઇન્ડિયા અને आत्मनिर्भर भारत માટે નીતિ આધારિત પ્રોત્સાહન.
- MSME ઉદ્યોગો:
- નાના અને મધ્યમ ઉદ્યોગોને મક્કમ બનાવવાના નીતિગત ઉપાય.
- સસ્તા ધિરાણ માટે ખાસ યોજનાઓ.
બહુઉદ્દેશીય રોકાણ
- પટ્ટી પાંખના ક્ષેત્ર:
- ઉર્જા, પરિવહન અને કૃષિ જેવા ક્ષેત્રોમાં મોટા રોકાણો.
- નवीનીકરણીય ઊર્જા (સોલાર, પવન ઊર્જા) માટે ખાસ યોજનાઓ.
- મહાનગરો અને ગ્રામીણ વિકાસ:
- સ્માર્ટ શહેર પ્રોજેક્ટ્સ માટે નવી યોજનાઓ.
- ગ્રામીણ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને રવાણામાં રોકાણ.
સામાજિક ક્ષેત્રમાં સુધારાઓ
- શિક્ષણ:
- નેશનલ એજ્યુકેશન પોલિસી (NEP) હેઠળ વધુ બજેટ ફાળવણી.
- ટેક્નોલોજી આધારિત શિક્ષણ માટે સહાય.
- આરોગ્ય:
- કોવિડ પછી આરોગ્યક્ષેત્રમાં આધુનિકીકરણ.
- ગામડાઓમાં આરોગ્ય સેવાઓમાં સુધારા માટે વધુ ખર્ચ.
મધ્યમ વર્ગ માટે રાહત
- કર છૂટછાટ:
- ઈન્કમ ટેક્સ સ્લેબમાં વધઘટની અપેક્ષા.
- મોંઘવારી સામે લડવા માટે GSTના દરમાં ઘટાડાની શક્યતા.
રોજગારી અને કૌશલ્ય વિકાસ:
- યુવા માટે ખાસ યોજનાઓ:
- કૌશલ્ય વિકાસ માટે મંચ.
- નવી નોકરીઓ માટે પ્રોત્સાહન સ્કીમ.
બીજા ત્રિમાસિક ગાળામાં ભારતની આર્થિક વૃદ્ધિ અચાનક જ ધીમી થઈને 5.4% પર આવી ગઈ હતી, જેનું મુખ્ય કારણ આવકના સાધનોની અછત અને ભૌગોલિક રાજકીય અનિશ્ચિતતાઓ અને વિક્ષેપિત પુરવઠા શૃંખલાઓ વચ્ચે નબળા મૂડી નિર્માણ અને નિકાસ પ્રદર્શનને કારણે છે. ખાદ્ય પદાર્થોની વધી જતી કિંમતના કારણે ફુગાવો અસ્થિર રહે છે. બે મહિનાને બાદ કરતાં સમગ્ર વર્ષ દરમિયાન ફુગાવો ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI)ના 4 ટકાના લક્ષ્યાંક દરથી ઉપર રહ્યો છે. ઓકટોબર 2024માં કન્ઝ્યુમર પ્રાઇસ ઇન્ડેક્સ (CPI) RBIની 6 ટકાની ઉપલી મર્યાદાને વટાવીને 6.21 ટકા સુધી પહોંચી ગયો છે.
1.વ્યક્તિગત ટેક્સમાં રાહત
ઘણા ઉધોગ પતિઓ અને નેતાઓએ 20 લાખ રૂપિયા/વર્ષની આવક પર ઇન્કમ ટેક્સમાં રાહત માંગી છે. જેનાથી આવકના વધારો થશે અને વેપારને વેગ મળશે.
2.ઈંધણ પર આબકારી જકાત ઓછી કરવી
એક મુખ્ય આશા ઈંધણ એટલે કે પેટ્રોલ અને ડિઝલના ભાવમાં ઘટાડાની છે. વૈશ્વિક બજારોમાં કાચા તેલના ભાવમાં 40%નો ઘટાડો થવા છતાંપણ ઉત્પાદક કિંમતોમાં ભારે ભાવ વધારાને કારણે ઈંધણની કિંમતમાં ઘટાડો થયો નથી. ઈંધણના ભાવમાં ઘટાડાથી મોંઘવારી પર અંકુશ લગાવવા માટે અને વિશેષ રૂપથી ઓછી આવકવાળા પરિવારમાં ખરીદી વધશે.
3.રોજગારવાળા ક્ષેત્રોમાં વૃદ્ધિ
જે ઉદ્યોગો રોજગાર આપે છે જેવા કે – કપડાં, જૂતાં, પ્રવાસન, ફર્નિચર અને fmcg પ્રોડક્ટને પ્રોત્સાહન આપવા માટે અમુક લક્ષ્ય આધારિત ઉપાયો આપવામાં આવ્યા છે. જેનો ઉદેશ્ય દેશમઆ રોજગારની તક ઊભી કરવાનો અને વૈશ્વિક ફલક પર ભારતને વધુ પ્રભાવશાળી સ્થાપિત કરવાનો છે.
4.ગ્રામીણ વપરાશ અને ખાદ્ય સુરક્ષામાં વધારો
ગ્રામીણ વપરાશને વેગ આપવાની જરૂર છે, જે તાજેતરના ત્રિમાસિક ગાળામાં સુધારાના સંકેતો દર્શાવે છે.
5.ચીન દ્વારા ડમ્પિંગને અટકાવવું
વૈશ્વિક બજારોમાં ચીન દ્વારા વધારાનો માલ ડમ્પ કરવામાં આવે છે જે ભારતીય ઉદ્યોગો પર પ્રતિકૂળ અસર કરે છે.
