કોરોના વાયરસની મહામારીએ વિશ્વના તમામ દેશોમાં હાહાકાર મચાવ્યો હતો અને લાખો લોકોની ઊંઘ હરામ કરી દીધી હતી. આ રોગચાળો હજુ સમાપ્ત થયો નથી. અત્યારે પણ લોકો તેનો શિકાર બની રહ્યા છે. આ બધા વચ્ચે વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન (WHO) દ્વારા જારી કરવામાં આવેલી નવી ચેતવણી વધુ ભયાનક છે. WHOએ કહ્યું છે કે વિશ્વને આગામી મહામારી માટે તૈયાર રહેવું જોઈએ. મોટી વાત એ છે કે WHO એ કહ્યું છે કે આ મહામારી કોરોના વાયરસ કરતા પણ વધુ ઘાતક સાબિત થશે.
WHO એ તાજેતરમાં જાહેરાત કરી હતી કે કોરોના રોગચાળો હવે સ્વાસ્થ્ય કટોકટી નથી. જો કે તે હજી સમાપ્ત થયું નથી. સ્વિટ્ઝર્લેન્ડમાં વર્લ્ડ હેલ્થ એસેમ્બલીની બેઠકમાં, ડબ્લ્યુએચઓ ડાયરેક્ટર ડો. ટેડ્રોસ એડહાનોમ ઘેબ્રેયેસસે કહ્યું કે આપણે ભવિષ્યના રોગચાળા અને અન્ય જોખમો માટે તૈયાર રહેવું જોઈએ. ટેડ્રોસે કહ્યું કે અન્ય પ્રકાર ઉભરી આવવાનો ભય છે, જે રોગ અને મૃત્યુના નવા ઉછાળાનું કારણ બની શકે છે.
ટેડ્રોસે WHOના સભ્ય દેશોને કહ્યું કે આપણે આવનારી મહામારીને નજરઅંદાજ કરી શકીએ નહીં. અત્યારે જે ફેરફારો કરવાની જરૂર છે તે આપણે નહીં કરીએ તો કોણ કરશે? જ્યારે આગામી રોગચાળો ત્રાટકે છે, ત્યારે આપણે નિર્ણાયક, સામૂહિક અને સમાનરૂપે પ્રતિસાદ આપવા માટે તૈયાર રહેવું જોઈએ. જેથી વિશ્વને ફરી ક્યારેય કોરોના જેવી મહામારીની તબાહીનો સામનો ન કરવો પડે.
જણાવી દઈએ કે આગામી રોગચાળાને ધ્યાનમાં રાખીને, WHO એ કેટલાક ચેપી રોગોની ઓળખ કરી છે, જે આગામી રોગચાળાનું કારણ બની શકે છે. જો આ રોગોના ફેલાવાને રોકવા માટે પગલાં લેવામાં નહીં આવે તો તેના પરિણામો ખૂબ જ ઘાતક સાબિત થઈ શકે છે.
ઇબોલા– આ વાયરસ પ્રાણીઓમાંથી માણસોમાં ફેલાય છે. તે ચેપગ્રસ્ત લોહી, પરસેવો, લાળ અને મળ સાથે સીધા સંપર્ક દ્વારા ફેલાય છે. આ વાયરસથી પકડાયેલા વ્યક્તિના મૃત્યુ પછી પણ ચેપ ફેલાવાનો ભય રહે છે.
મારબર્ગ – તે ઇબોલા વાયરસ જેટલો જ ખતરનાક છે. આ વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં પશ્ચિમ આફ્રિકાના નાના દેશમાં તેની પકડને કારણે 9 લોકોના મોત થયા હતા. ખૂબ જ તાવ આવે છે અને શરીરની અંદર અને બહાર લોહી નીકળવા લાગે છે.
મિડલ ઇસ્ટ રેસ્પિરેટરી સિન્ડ્રોમ – તે સૌપ્રથમ વર્ષ 2012 માં સાઉદી અરેબિયામાં ઓળખવામાં આવ્યું હતું. તે કોરોના વાયરસ જેવું જ છે. તેના મુખ્ય લક્ષણો છે તાવ, ઉધરસ, શ્વાસ લેવામાં તકલીફ.
સીવિયર એક્યુટ રેસ્પિરેટરી સિન્ડ્રોમ– તે સૌપ્રથમ ફેબ્રુઆરી 2003માં એશિયામાં જોવા મળ્યો હતો. ઉત્તર અમેરિકા, દક્ષિણ અમેરિકા, યુરોપ અને એશિયામાં આ રોગનો પ્રકોપ જોવા મળ્યો છે. તાવ અને સૂકી ઉધરસ તેના સૌથી સામાન્ય લક્ષણો છે. તેનાથી ખૂબ તાવ અને શરીરમાં દુખાવો પણ થાય છે.
કોરોના વાયરસ– વર્ષ 2020માં કોરોના વાયરસે દસ્તક આપી હતી. તેના લક્ષણોમાં તાવ, માથાનો દુખાવો, ગંધ ન આવવી, વહેતું નાક, ગળામાં દુખાવો અને શ્વાસ લેવામાં તકલીફ છે. કોરોના મહામારીને કારણે અત્યાર સુધીમાં વિશ્વભરમાં લગભગ 70 લાખ લોકોના મોત થયા છે.
ઝિકા – ઝિકા વાયરસ રોગ મુખ્યત્વે એડીસ મચ્છરો દ્વારા ફેલાય છે, જે દિવસ દરમિયાન કરડે છે. ઝિકા માટે હજુ સુધી કોઈ રસી કે દવા નથી. તેના લક્ષણો છે તાવ, ફોલ્લીઓ, માથાનો દુખાવો અને લૅક્રિમેશન.
ડબ્લ્યુએચઓએ કહ્યું છે કે રોગ X જીવાણુઓથી થતા રોગ માટે એક WHO કોડ છે, જે હજુ સુધી શોધાયો નથી. બાલ્ટીમોરમાં જ્હોન્સ હોપકિન્સ બ્લૂમબર્ગ સ્કૂલ ઓફ પબ્લિક હેલ્થના ઇન્ટરનેશનલ હેલ્થ ડિપાર્ટમેન્ટના રિસર્ચર પ્રણવ ચેટર્જીએ કહ્યું છે કે દુનિયામાં એક્સ રોગની સંભાવના છે એવું કહેવામાં અતિશયોક્તિ નથી.
આરોગ્ય નિષ્ણાતો પણ સંમત છે કે આગામી રોગચાળો પણ ઝૂનોટિક હોવાની શક્યતા છે. એટલે કે, એક રોગ જે મનુષ્યોને ચેપ લગાડતા પહેલા પ્રાણીઓમાં થાય છે. મોટી બાબત એ છે કે સૌથી તાજેતરના રોગચાળો – ઇબોલા, HIV/AIDS અને કોરોના મૂળમાં ઝૂનોટિક છે.
