માનવાધિકાર, રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા, અને ભારતની શરણાર્થી નીતિ વચ્ચે ટકરાવ જોવા મળે છે. સુપ્રીમ કોર્ટે ખાસ કરીને કડક ટિપ્પણીઓ કરીને આ મામલાને એક સ્પષ્ટ સંદેશ સાથે પૂર્ણ કર્યો છે.
મૂળ મુદ્દો શું છે?
-
અરજદાર શ્રીલંકાના તમિલ નાગરિક છે, જેમણે 2015માં ભારતે LTTE (લિબરેશન ટાઈગર્સ ઓફ તમિલ ઈલમ) સાથે જોડાણ હોવાના શંકા આધારે ધરપકડ કરી હતી.
-
2018માં તેમને UAPA હેઠળ દોષિત ઠેરવ્યા ગયા હતા.
-
તેમણે 7 વર્ષની સજા પુરી કરી છે (સજા અગાઉ 10 વર્ષ હતી, હાઈકોર્ટે ઘટાડીને 7 કરી).
-
હવે તે ચાહે છે કે ભારત તેમને શરણાર્થી તરીકે રોકી રાખે, નહિ કે શ્રીલંકા પાછા મોકલે, કેમ કે તે તેમના જીવનને જોખમ છે.
સુપ્રીમ કોર્ટની ટિપ્પણીઓ:
-
“ભારત ધર્મશાળા નથી“: સૌપ્રથમ, કોર્ટે એ સ્પષ્ટ કર્યો કે દરેક વિદેશી નાગરિક જે પોતાને જોખમમાં માને છે, તેને ભારત આવીને રહેવાની મંજૂરી આપવી શક્ય નથી.
-
“અમે 140 કરોડ લોકો સાથે લડી રહ્યા છીએ“: આ દેશના પ્રમાણમાં વધતા જનઘનતાપર ચિંતા દર્શાવે છે.
-
“બીજા કોઈ દેશમાં જાઓ“: કોર્ટે કહી દીધું કે માનવાધિકારના આક્ષેપોને આધારે દરેકને સમાવી શકાતું નથી.
કાયદાકીય પાયાં:
-
UAPA અને Foreigners Act મુજબ, જે વ્યક્તિ દેશમાં ગેરકાયદેસર પ્રવૃત્તિઓમાં સંડોવાયેલી હોય અથવા વિઝા વિના રહે છે, તેને દેશનિકાલ કરી શકાય છે.
-
ભારત પાસે હજુ સુધી શરણાર્થીઓ માટે સ્વતંત્ર કાયદો નથી. દેશ UN Refugee Convention (1951)નો સહીધારક પણ નથી.
-
તેથી, દરેક કેસમાં સરકાર અથવા કોર્ટ વ્યાખ્યાયિત કરે છે કે કોને શરણ આપવો અને કોને નહીં.
માનવ અધિકારના દ્રષ્ટિકોણે:
-
અરજદારે દલીલ આપી કે તેમને શ્રીલંકા પાછા મોકલવામાં આવશે તો જાન જોખમમાં પડશે, અને તે આંતરરાષ્ટ્રીય માનવાધિકાર સંહિતાઓનું ઉલ્લંઘન હશે.
-
જોકે, કોર્ટએ કહ્યું કે આવું જો માની લઈએ, તો દરેક દેશમાંથી શરણાર્થીઓનું ભારત પર ભારણ વધી શકે છે.
આ નિર્ણયનું મહત્વ શું છે?
-
રાષ્ટ્રવાદી નીતિનો મજબૂત સંકેત – દેશની સુરક્ષા અને આવાસની ક્ષમતા ઉપર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાનું સૂચન.
-
શરણાર્થી નીતિમાં વ્યાખ્યાની ક્ષતિ – દેશમાં શરણાર્થીઓ માટે સ્પષ્ટ માપદંડો ન હોવાના કારણે કોર્ટને કડક વલણ અપનાવવું પડે છે.
-
તમિલ શરણાર્થીઓના પ્રશ્ન પર સ્પષ્ટતા – ખાસ કરીને દક્ષિણ ભારતના તામિલ સમુદાય માટે આ નિર્ણય રાજકીય ચર્ચા જગાવી શકે છે.
