ગિલગિટ-બાલ્ટિસ્તાન (G-B) ની હાલની પરિસ્થિતિનું ખરેખર ગંભીર પ્રતિબિંબ છે. નીચે તેનું સંક્ષિપ્ત, સ્પષ્ટ અને સમજદારીપૂર્વક વિશ્લેષણ અહીં રજૂ કરીએ છીએ:
ગિલગિટ-બાલ્ટિસ્તાનમાં ઊગ્ર જનઆક્રોશ: પાકિસ્તાન સરકાર સામે લોકોએ ઘેરાવ કર્યો
સ્થિતિની પૃષ્ઠભૂમિ:
ગિલગિટ-બાલ્ટિસ્તાન, જે પાકિસ્તાની અધિકૃત કાશ્મીર (PoK) નો ભાગ છે, તેને પાકિસ્તાની સંવિધાનમાં પૂરું રાજ્યનો દરજ્જો મળ્યો નથી. તેનું શાસન કેન્દ્ર દ્વારા નિયુક્ત ગવર્નર અને સંયુક્ત વહીવટીતંત્ર દ્વારા થાય છે. સ્થાનિક લોકો વર્ષોથી પોતાની રાજકીય અવાજની અવગણના અને આર્થિક શોષણનો વિરોધ કરતા રહ્યા છે.
હાલનો વિરોધ કેમ છે?
-
ઘઉં અને વીજળીની સબસિડી બંધ કરવી એ આંદોલનનું મુખ્ય કારણ છે.
-
પહેલેથી જ આ પડતર પર્વતીય પ્રદેશમાં મોંઘવારી, આર્થિક પછાતપણું અને રોજગારની તંગી હોવા છતાં સરકારના નિર્ણયોએ લોકોને દીવાલ સુધી ધકેલી દીધા છે.
-
આવામી એક્શન કમિટી (AAC) દ્વારા નેતૃત્વ ધરાવતા આંદોલનમાં હવે હજારો લોકો રસ્તા પર ઉતરી આવ્યા છે.
-
લોકોનો આરોપ છે કે સરકાર ચીન-પાકિસ્તાન આર્થિક કોરિડોર (CPEC) માટે તેમની જમીનો અને કુદરતી સંસાધનોનો ઉપયોગ કરે છે, પણ તેમને કોઈ લાભ નથી મળતો.
લોકોના મુખ્ય માંગણીઓ:
-
ઘઉં અને વીજળી પર જૂની સબસિડી પાછી લો.
-
સ્થાનિકોને નોકરીઓમાં આરક્ષણ આપો.
-
પ્રાંતનો દરજ્જો આપીને રાજકીય હક્કો દો.
-
ભૂમિ અને કુદરતી સંસાધનો પર સ્થાનિકોનો હક સુનિશ્ચિત કરો.
વિશ્લેષણ:
-
આ આંદોલન માત્ર આર્થિક નારાજગીનો નથી, પણ તે લોકોની ઓળખ, અધિકાર અને સ્વાભિમાન સાથે જોડાયેલો છે.
-
G-B ને અધિગ્રહિત પ્રદેશ તરીકે ચલાવવાથી લોકોમાં વળી રહેલી અસંતોષની આગ હવે ખુલ્લેઆમ દેખાઈ રહી છે.
-
કેટલાક નિષ્ણાતો કહે છે કે આંદોલન પીઓકેમાં ભારતની વળતી નીતિ અને આંતરરાષ્ટ્રીય દબાણ સાથે પણ સંકળાયેલું હોઈ શકે છે.
ગિલગિટ-બાલ્ટિસ્તાનમાં ફાટેલો આક્રોશ હવે ફક્ત આર્થિક નહીં, પણ માનવ અધિકાર હનન અને દમનકારી શાસન સામેની લડત બની રહ્યો છે. ચાલો, આપણે સમગ્ર પરિસ્થિતિનું સંક્ષિપ્ત અને સ્પષ્ટ વિશ્લેષણ કરીએ:
ગિલગિટ-બાલ્ટિસ્તાનમાં ઘઉં સબસિડી બંધ થતાં જનઆક્રોશમાં વિસ્ફોટ
🔻 પ્રતિબંધ અને તેની અસર:
-
પાકિસ્તાન સરકારે ઘઉં પર આપવામાં આવતી સબસિડી અચાનક બંધ કરી.
-
પરિણામે ઘઉં સહિત જરૂરી ખાદ્યસામગ્રીના ભાવમાં ભારે વધારો થયો.
-
ગિલગિટ-બાલ્ટિસ્તાનમાં મળતી કર મુક્તિ પણ રદ કરી દેવાઈ — જેના કારણે લોકોની રોજિંદી જીંદગીની ખર્ચવાળી વસ્તુઓ પર બોજ વધી ગયો.
“મોંઘવારી અને ન્યાયના અભાવથી જનતા પીસાઈ રહી છે.”
આંદોલનનું આકારલેણ સ્વરૂપ:
-
આવામી એક્શન કમિટી (AAC) ના નેતૃત્વ હેઠળ, હજારો લોકો રસ્તા પર ઉતરી આવ્યા.
-
વિરોધ શાંતિપૂર્ણ હોવા છતાં, પાકિસ્તાન સરકારે કડક સુરક્ષા કાર્યવાહી કરી.
-
ફ્રન્ટિયર કોન્સ્ટેબ્યુલરી, પાકિસ્તાન આર્મી અને સ્થાનિક પોલીસ તૈનાત.
માનવ અધિકાર હનનના ગંભીર આરોપ:
-
ટીયર ગેસ, લાઠીચાર્જ, રબર બુલેટ્સ નો ઉપયોગ—even મહિલાઓ, બાળકો અને વૃદ્ધો પર પણ ઝેર ફરમાવ્યો.
-
સ્કાર્દૂમાં એક બાળકના મોત બાદ આંદોલન વધુ ઉગ્ર બન્યું.
-
લોકોનો આરોપ છે કે, “શાંતિપૂર્ણ પ્રદર્શનોને જ બળથી દબાવવામાં આવી રહ્યા છે“, જે પાકિસ્તાનની લોકશાહી દાવપેચ પર પણ મોટો સવાલ ઊભો કરે છે.
મુખ્ય મુદ્દાઓ (Takeaways):
-
ઘઉં-વીજળીની સબસિડીનો અંત = જનજીવન અસ્તવ્યસ્ત.
-
કર મુક્તિ સમાપ્ત = વેપાર અને ઘરખર્ચ બંને પર અસર.
-
શાંતિપૂર્ણ વિરોધ પર બળપ્રયોગ = આંતરરાષ્ટ્રીય માનવ અધિકાર સંસ્થાઓ માટે ચિંતાનો વિષય.
-
સ્કાર્દૂમાં બાળમૃત્યુ = સ્થાનિક અને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે આંદોલનને નવો વેગ.
ભારત માટે શક્ય અર્થઘટન:
-
પીઓકે સહિત ગિલગિટ-બાલ્ટિસ્તાનની અસ્વસ્થ સ્થિતિ ભારતના દાવો (PoK આપણા અવિભાજ્ય ભાગ તરીકે) ને વધુ ન્યાયસંગત બનાવે છે.
-
ભારત આંતરરાષ્ટ્રીય મંચે માનવ અધિકાર હનનનું મુદ્દા તરીકે ઉઠાવી શકે છે.
-
આ અશાંતિ ચીન-પાકિસ્તાન આર્થિક કોરિડોર (CPEC) ને પણ અસર કરે તે શક્યતા છે.