ભારતીય શેરબજારમાં વર્ષના અંતિમ દિવસે મોટો કડાકો જોવા મળ્યો છે. જેમાં સેન્સેક્સ 404.34 પોઈન્ટ ઘટીને 77,843.80 પોઈન્ટ પર ખુલ્યો હતો. જ્યારે નિફ્ટી 89.60 પોઈન્ટના ઘટાડા સાથે 23,554.80 પોઈન્ટ પર ટ્રેડ કરી રહ્યો છે. આજે બજાર ખુલતાની સાથે જ ધટાડો જોવા મળ્યો હતો. આઈટી, ફાર્મા, ઓટો સહિત તમામ મુખ્ય સેક્ટરમાં ઘટાડો જોવા મળી રહ્યો છે.આજે ભારતીય બજારમાં મોટા ઘટાડાનું કારણ અમેરિકન બજારમાં મોટો ઘટાડો છે. સોમવારે ડાઉ જોન્સ અને નાસ્ડેકમાં મોટો ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો. તેની અસર આજે ભારતીય બજારમાં જોવા મળી રહી છે.
એશિયન બજારોમાં નીચા વેપાર થયા
વોલ સ્ટ્રીટ પર રાતોરાત નુકસાનને પગલે મંગળવારે એશિયન બજારોમાં નીચા વેપાર થયા હતા. જાપાન અને દક્ષિણ કોરિયાના શેરબજારો નવા વર્ષની પૂર્વ સંધ્યાની રજા માટે બંધ છે. ઓસ્ટ્રેલિયન શેર લગભગ 0.7 ટકા ઘટ્યા હતા, જ્યારે હોંગકોંગના હેંગસેંગ ઇન્ડેક્સ ફ્યુચર્સે નીચી શરૂઆતનો સંકેત આપ્યો હતો.
વિદેશી રોકાણકારો દ્વારા થયેલી વેચવાલી ભારતીય શેરબજાર માટે મોટી ચિંતાનો વિષય બની છે. આ પ્રક્રિયાને “ફોરેન ઈન્સ્ટિટ્યુશનલ ઈન્વેસ્ટર્સ” (FIIs) અથવા “ફોરેન પોર્ટફોલિયો ઈન્વેસ્ટર્સ” (FPIs) દ્વારા બજારમાંથી નાણાંની નિકાસ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
આ ઘટકના મુખ્ય કારણો:
- આંતરરાષ્ટ્રીય આર્થિક પરિબળો:
- યુએસ ફેડરલ રિઝર્વ દ્વારા વ્યાજદર વધારવાની ધારણા, જેનાથી રોકાણકારોને અન્ય વિકલ્પોમાં વધુ રિટર્ન મળી શકે છે.
- વૈશ્વિક આર્થિક અનિશ્ચિતતા અથવા ભૂ-રાજનૈતિક સંજોગો પણ વિદેશી રોકાણકારોને અસર કરે છે.
- મજબૂત ડૉલર:
- ડૉલર મજબૂત થવાથી વિદેશી રોકાણકારો ભારતીય રૂપિયામાં કરેલા રોકાણોને ઓછી આકર્ષક માનતા હોય છે.
- મૂલ્યાંકન મુદ્દા:
- ભારતીય શેરબજાર મોટા પાયે ઊંચા મૂલ્યાંકન સુધી પહોંચ્યું છે, જેનાથી રોકાણકારોએ નફો સાકાર કરવા માટે વેચવાલી કરી છે.
અસર:
- શેરબજારમાં ઘટાડો: નાણાંની નિકાસ થવાથી શેરબજારમાં વેચવાલીનું દબાણ વધે છે, જેના કારણે ઇન્ડેક્સ નીચે જાય છે.
- રૂપિયામાં ઘસારો: વિદેશી રોકાણકારોની નિકાસની અસર રૂપિયાના મૂલ્ય પર પણ પડે છે.
આગળનો માર્ગ:
- ભારતીય બજારના મજબૂત આધારભૂત તત્વો, જેમ કે મજબૂત GDP વૃદ્ધિ, સ્થાનિક માંગ, અને રાજકીય સ્થિરતા, લાંબા ગાળે રોકાણકારોને આકર્ષિત કરી શકે છે.
- સરકાર અને ભારતીય રિઝર્વ બેંક દ્વારા પણ આ પરિસ્થિતિને હળવી કરવા માટે નીતિગત પગલાં લેવામાં આવી શકે છે.
ભારતીય બજારમાં ઘટાડાનું મુખ્ય કારણ તરીકે ડૉલરનું મજબૂત થવું અને રૂપિયાનું નબળું થવું ખાસ નોંધપાત્ર છે.
ડૉલર મજબૂત થવા અને રૂપિયો નબળો થવાનું કારણ:
- વૈશ્વિક વ્યાજદર વધારા:
- યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સ ફેડરલ રિઝર્વ દ્વારા વ્યાજદર વધારવાથી ડૉલર મજબૂત થયું છે. ઇન્વેસ્ટરોને ડૉલર આધારિત એસેટ્સમાં વધુ રિટર્ન મળે છે, જેનાથી ડૉલરનો મજબૂતતામાં વધારો થયો છે.
- વિદેશી નાણાકીય નિકાસ:
- વિદેશી રોકાણકારો (FPIs) દ્વારા ભારતીય બજારમાંથી નાણાં કાઢવામાં આવી રહ્યા છે, જેનાથી રૂપિયાનો મૂલ્ય ઘટે છે.
- ચીન અને અન્ય અર્થતંત્રોની ગતિવિધિઓ:
- ગ્લોબલ ટ્રેડ અને અર્થતંત્રની અનિશ્ચિતતાથી ડૉલરને વધુ સલામત હેવન તરીકે જોવામાં આવે છે, જેનાથી ડૉલર મજબૂત બને છે.
નબળા રૂપિયાનો બજાર પર પ્રભાવ:
- વિદેશી રોકાણકારોને નુકસાન:
- વિદેશી રોકાણકારો જ્યારે રૂપિયામાં રોકાણ કરે છે, અને રૂપિયો નબળો થાય છે, ત્યારે ડૉલરમાં રૂપાંતર વખતે નફામાં ઘટાડો થાય છે. આ કારણે તેઓ વધુ નાણાં ખેંચી લે છે.
- આયાત ખર્ચમાં વધારો:
- નબળા રૂપિયાથી આયાતો મોંઘી થાય છે, ખાસ કરીને તેલ અને ગેસ જેવા આવશ્યક ઉત્પાદનો માટે, જેનાથી ઉત્પાદક કંપનીઓની નફાક્ષમતા પર માઠી અસર થાય છે.
- મહેસૂલી ઊછાળો:
- મોંઘવારીનું વધતું દબાણ સ્થાનિક બજારમાં રોકાણ કરનાર નાગરિકોને પણ દમણ કરે છે, જે શેરબજારમાં વધુ ઘટાડાનું કારણ બને છે.
આ પરિસ્થિતિ માટેના ઉપાયો:
- નાણાકીય નીતિ: રિઝર્વ બેંક નું આર્થિક આયોજન કરીને રૂપિયાની ગબડતી કિંમતને સ્થિર કરવાના પ્રયાસો કરી શકે છે, જેમ કે ડૉલરની લિક્વિડિટી નિયંત્રિત કરવી.
- સ્થાનિક રોકાણ વધારવું: સ્થાનિક રોકાણકારોને પ્રોત્સાહિત કરીને બજારમાં વેચવાલીનો દબાણ ઘટાડવો જરૂરી છે.
- પ્રવૃત્તિઓમાં સુધારો: વિદેશી રોકાણકારોને આકર્ષવા માટે હેતુસર મૂલ્યાંકન સંરક્ષણ અને નીતિગત પરિબળોમાં સધારાઓ લાવવામાં આવી શકે છે.
નબળા રૂપિયાને કારણે ઉદ્ભવતી આ તાત્કાલિક સમસ્યાઓ છતાં, ભારતીય બજારના લાંબા ગાળાના મજબૂત તત્ત્વો બજારને ફરીથી સાવરવા માટે મદદરૂપ થઈ શકે છે.
