આજે એટલે કે 5મી ઓગસ્ટ ચંદ્રયાન-3 માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. નિર્ધારિત કાર્યક્રમ મુજબ ભારતીય સમય અનુસાર સાંજે 7 વાગ્યાની આસપાસ ઈસરોના વૈજ્ઞાનિકો ચંદ્રની ભ્રમણકક્ષામાં અવકાશયાન દાખલ કરશે. દરેક દેશવાસીઓની નજર પણ છે અને પ્રાર્થના પણ છે કે મિશન ચંદ્રયાન-3 સફળ થાય. વૈજ્ઞાનિકો સંપૂર્ણ સમર્પણ સાથે કામ કરી રહ્યા છે. ISROની આખી ટીમ પણ ચંદ્રયાન-3ના અત્યાર સુધીના પ્રદર્શનથી ઉત્સાહિત છે. તેમને મિશનની સફળતામાં દ્રઢ વિશ્વાસ છે.
આજનો દિવસ મહત્વપૂર્ણ છે કારણ કે ચંદ્રની ભ્રમણકક્ષામાં પ્રવેશ્યા પછી વસ્તુઓ થોડી સરળ બની જશે. આ પછી માત્ર બે સ્ટોપ બાકી રહેશે. 17 ઓગસ્ટ, જ્યારે વિક્રમ લેન્ડર અલગ થશે અને 23 ઓગસ્ટ, જ્યારે અવકાશયાન ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પર ઉતરશે. 14 જુલાઈના રોજ લોન્ચ થયા બાદથી અત્યાર સુધી ચંદ્રયાન-3નું પ્રદર્શન શાનદાર રહ્યું છે, તેથી એવું માનવામાં આવે છે કે તે ભવિષ્યમાં પણ સારું રહેશે. જે લોકો કામમાં વ્યસ્ત છે તેમના મનમાં કોઈ શંકા નથી.
કેટલાક લોકો એવા છે જેઓ સવાલ ઉઠાવી રહ્યા છે કે જો મિશન નિષ્ફળ જશે તો શું થશે? આનો એકદમ સ્પષ્ટ જવાબ એ છે કે વિશ્વભરના વૈજ્ઞાનિકો દરેક મિશનમાંથી કંઈક ને કંઈક શીખે છે. સંશોધન એ એક પ્રક્રિયા છે જે રાતોરાત થતી નથી. તે મહિનાઓ અને વર્ષો લે છે. દરેક પગલા પર સંશોધન કરતા લોકો કંઈક નવું શીખીને આગળ વધે છે. ઈસરોની વિશેષતા એ છે કે તેઓ તેમના મોટાભાગના સંશોધન અને વિકાસ જાતે કરે છે. આ સંસ્થા માત્ર નામે બહારથી મદદ લે છે.
ચંદ્રયાન-2 આ રીતે સફળ રહ્યું
આવી સ્થિતિમાં, જેમને લાગે છે કે ચંદ્રયાન-2 સફળ નથી થયું, તેઓએ જાણવું જ જોઇએ કે એ જ ચંદ્રયાન-2નો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ, ઓર્બિટર સફળ રહ્યો હતો. તે ચંદ્રની ભ્રમણકક્ષામાં આગળ વધી રહ્યું છે, તેથી જ ઓર્બિટરને ચંદ્રયાન-3 સાથે મોકલવામાં આવ્યું નથી. આ રીતે તેની કિંમતમાં ઘટાડો થયો છે. એટલા માટે ચંદ્રયાન-2ને સંપૂર્ણ નિષ્ફળ ન કહેવાય. ચંદ્રયાન-3ની આખી ટીમને ચંદ્રયાન-2નો અનુભવ છે. તેઓએ સામે આવેલી તમામ ભૂલો દૂર કરી છે. તેથી જ ઈતિહાસ સર્જાવાનો છે.
આવા મોટા મિશનમાં હંમેશા જોખમ રહેલું છે. વૈજ્ઞાનિકો પણ તેનાથી પરિચિત છે. આટલું મોટું અવકાશયાન માત્ર ટેક્નોલોજીની મદદથી નિયંત્રણમાં છે. તમામ માહિતી માત્ર ટેક્નોલોજીની મદદથી બહાર આવી રહી છે એટલે કે સેન્સરથી મળેલા સિગ્નલો. જ્યાં આ વાહન અવકાશમાં મુસાફરી કરે છે, ત્યાં જીપીએસ જેવી સિસ્ટમ કામ કરતી નથી. આમ છતાં, ઈસરોના વૈજ્ઞાનિકો ચંદ્રયાન-2ના ઓર્બિટર તેમજ ચંદ્રયાન-3 પર નજર રાખી રહ્યા છે.
લેન્ડર 23ના રોજ ચંદ્ર પર ઉતરશે
જ્યારે 23 ઓગસ્ટે ચંદ્રયાન-3 લેન્ડર ચંદ્ર પર ઉતરશે, ત્યારે ભારત વિશ્વનો ચોથો દેશ બની ગયો હશે. આ પહેલા માત્ર અમેરિકા, રશિયા અને ચીન ચંદ્ર પર આ કારનામું કરી શક્યા છે. ચંદ્રયાન-3નું રોવર જે ભાગમાં લેન્ડ થશે, તે દક્ષિણ ધ્રુવ પર અત્યાર સુધી કોઈ દેશનું રોવર નથી.
ભારતના લેન્ડરની સાથે એક રોવર (નાનો રોબોટ) પણ છે, જે ચંદ્રની સપાટીનું અન્વેષણ કરશે અને જરૂરી ડેટા પૃથ્વી પર મોકલશે. ચંદ્રની ભ્રમણકક્ષામાં પ્રવેશવા કરતાં પણ વધુ મહત્ત્વનું ચંદ્ર પર ઉતરાણ હશે કારણ કે જ્યારે રોવર ત્યાં ઉતરશે ત્યારે સૂર્યપ્રકાશ જરૂરી છે. સૂર્ય ચંદ્ર પર લગભગ 14-15 દિવસ માટે જ બહાર આવે છે. જો કે ઈસરોના વૈજ્ઞાનિકોએ તેની કાળજી લીધી છે, તેમ છતાં આ પડકાર જ્યાં સુધી રોવર નીચે નહીં આવે ત્યાં સુધી રહેશે.
ચંદ્રયાન-3નું રોવર શોધી કાઢશે કે ચંદ્રની આ સપાટી પર કયા ખનિજો છે? હવા અને પાણીની શક્યતાઓ શું છે. તેમાં ઉપયોગમાં લેવાતા સાધનોની ક્ષમતા એવી રીતે સેટ કરવામાં આવી છે કે ચંદ્રની સપાટી પરથી મહત્તમ માહિતી આવી શકે.
