મધ્યપ્રદેશમાં જેમ જેમ ચૂંટણી નજીક આવી રહી છે તેમ તેમ રાજકીય પક્ષોના કેન્દ્રીય નેતૃત્વની મુલાકાતો પણ એટલી જ વધી રહી છે. આ એપિસોડમાં વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી પણ શનિવારે મધ્યપ્રદેશના પ્રવાસે છે. વડાપ્રધાન મોદી અહીં સાગર જિલ્લામાં સંત રવિદાસ મંદિરનું ભૂમિપૂજન કરશે. આશરે રૂ. 100 કરોડના ખર્ચે બનેલ ભકિતકાલના દલિત સંત રવિદાસનું મંદિર સામાજિક અને રાજકીય મહત્વ ધરાવે છે.
પહેલા તેના સામાજિક પાસાને સમજો અને તેના માટે ભાજપ દ્વારા શરૂ કરાયેલ રાજ્યવ્યાપી અભિયાનને સમજો. ભાજપે સંત રવિદાસના મંદિર માટે રાજ્યના પાંચ અલગ-અલગ ભાગોમાંથી સંત રવિદાસ સમરસતા યાત્રા શરૂ કરી હતી, જેનું આજે સાગરમાં સમાપન થઈ રહ્યું છે.
#WATCH | PM Narendra Modi begins his speech after laying the foundation stone for Sant Shiromani Gurudev Shri Ravidas Memorial in Sagar district, Madhya Pradesh pic.twitter.com/baOTsijpHq
— ANI (@ANI) August 12, 2023
જુલાઈના અંતમાં મધ્યપ્રદેશના પ્રભારી અને કેન્દ્રીય મંત્રી ભૂપેન્દ્ર યાદવે બાલાઘાટથી યાત્રાની શરૂઆત કરી હતી, મુખ્યમંત્રી શિવરાજ સિંહ ચૌહાણ સિંગરૌલીથી, નરેન્દ્ર સિંહ તોમર શ્યોપુરથી, કૈલાશ વિજયવર્ગીય ધારથી અને એસસી-એસટી મોરચાના રાષ્ટ્રીય વડા લાલો. સિંહ આર્ય એ નીમચથી લીલી ઝંડી બતાવી હતી.
45 જિલ્લામાંથી પસાર થઈ સમરસતા યાત્રા, 25 લાખ લોકો જોડાયા
આ યાત્રા દ્વારા ભાજપના કાર્યકર્તાઓ રાજ્યના 20 હજારથી વધુ ગામડાઓમાંથી માટી અને 313 નદીઓમાંથી પાણી લઈને સાગર પહોંચી રહ્યા છે, જેનો ઉપયોગ મંદિર નિર્માણમાં થવાનો છે. આ યાત્રા રાજ્યના 45 જિલ્લામાંથી પસાર થઈ હતી. આ દરમિયાન તેની સાથે ઘણી ઉપ યાત્રાઓ અને કલશ યાત્રાઓ પણ જોડાયેલી હતી. ભાજપનો દાવો છે કે આ યાત્રાઓ જે 5 માર્ગો પરથી પસાર થઈ હતી તેના પર 352 જન સંવાદ કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું, જે દરમિયાન લગભગ 25 લાખ લોકો તેમની સાથે જોડાયા હતા.
ભાજપનું કહેવું છે કે તેઓ આ યાત્રાઓ અને સંત રવિદાસ દ્વારા સમાજમાં સૌહાર્દનો સંદેશ આપવા માંગે છે, પરંતુ એટલું જ નહીં. વાસ્તવમાં મધ્યપ્રદેશમાં ચૂંટણીનો માહોલ છે, તેથી દરેક કાર્યક્રમ અને કાર્યક્રમનું રાજકીય મહત્વ છે. રાજ્યમાં 16 થી 17 ટકા વસ્તી અનુસૂચિત જાતિ એટલે કે દલિત સમુદાયની છે. મધ્યપ્રદેશની 230 વિધાનસભા બેઠકોમાંથી, 35 બેઠકો દલિત સમુદાય માટે અનામત છે અને ઘણી બેઠકોમાં આ સમુદાય જીત કે હાર નક્કી કરવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે.
આટલી મોટી વોટબેંક સાથે રાજ્યમાં સત્તા પર બેસવાનું સપનું જોનાર પક્ષ તેને છોડવા માંગશે નહીં. આ જમાનામાં પણ ભાજપ છે. છેલ્લી વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ભાજપને અનુસૂચિત જાતિ માટે અનામત 35માંથી 18 બેઠકો મળી હતી. જ્યારે 2014થી ભાજપની ચૂંટણીમાં સફળતાના ગ્રાફ પર નજર કરીએ તો આ સમુદાય તેની સાથે સતત જોડાઈ રહ્યો છે. હવે ભાજપ એ 18 બેઠકો સુરક્ષિત રાખવાની સાથે સાથે નવી બેઠકો ઉમેરીને જીત સુનિશ્ચિત કરવાની તૈયારી કરી રહી છે.
આ વ્યૂહરચના હેઠળ ભાજપે સંત રવિદાસ સમરસતા રેલી કાઢી અને તેને ભવ્ય કાર્યક્રમ તરીકે સમાપ્ત કરવાનો નિર્ણય કર્યો, જેમાં વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી પણ ભાગ લેશે. અગાઉ ભાજપે આદિવાસી સમાજને આકર્ષવા માટે આવો જ કાર્યક્રમ કર્યો છે, જે રાજ્યની બીજી મોટી વોટ બેંક છે. બીજેપીએ પણ વીરાંગના રાણી દુર્ગાવતી ગૌરવ યાત્રાના નામે આવો જ કાર્યક્રમ યોજ્યો હતો. દુર્ગાવતી ગોંડ જનજાતિમાંથી આવી હતી અને ભાજપનું આ પગલું માત્ર આદિવાસી સમુદાયને આકર્ષવા માટે હતું.
જેને દલિત-આદિવાસીઓનું સમર્થન મળ્યું, તેની સત્તા
મધ્યપ્રદેશની વસ્તીમાં 22 ટકા આદિવાસી સમાજ છે. આ સમાજ માટે 47 બેઠકો અનામત છે. જો દલિત અને આદિવાસી સમુદાયની બેઠકોનો સમાવેશ કરવામાં આવે તો આંકડો 82 થઈ જાય છે. મધ્યપ્રદેશમાં કહેવાય છે કે આ સીટો પર જેને બહુમતી મળી કે જેણે દલિત-આદિવાસી સમાજને રીઝવ્યો તે સમજી લે કે તેને સત્તા પર ટિકિટ મળી. આદિવાસીઓને આકર્ષ્યા બાદ ભાજપ સંત રવિદાસ દ્વારા દલિતોને રીઝવવાની તૈયારી કરી રહી છે.
આ માટે પાર્ટીએ સાગરની પસંદગી કરી છે. વાસ્તવમાં સાગરને મધ્યપ્રદેશના બુંદેલખંડનું મુખ્ય મથક માનવામાં આવે છે. સાગરના માધ્યમથી બુંદેલખંડ સાથે જોડાયેલા ગ્વાલિયર-ચંબલ અને વિંધ્ય પ્રદેશ પર પણ ભાજપની નજર છે. આ વિસ્તારોમાં ભાજપને છેલ્લી ચૂંટણીમાં ઘણું નુકસાન થયું હતું. જો કે એવું નથી કે માત્ર ભાજપની નજર આ વર્ગ કે પ્રદેશ પર છે. કોંગ્રેસ પાર્ટી પણ દલિત વર્ગને પોતાની સાથે જોડવાની કવાયતમાં લાગેલી છે.
કોંગ્રેસે દલિત સમુદાયને આકર્ષવા માટે તેનો સૌથી મોટો દલિત ચહેરો અને પાર્ટી અધ્યક્ષ મલ્લિકાર્જુન ખડગેને આગળ કર્યો છે. સાગરમાં જ કોંગ્રેસ પાર્ટીએ વડાપ્રધાન મોદીની સભાના બીજા જ દિવસે ખડગેની સભાનો કાર્યક્રમ આયોજિત કર્યો હતો. જોકે, છેલ્લા પ્રસંગે આ બેઠક વધુ મુલતવી રાખવામાં આવી છે.
