ચીન પર નિર્ભરતા ઘટાડવા માટે અમેરિકા અને યુરોપિયન દેશો ભારતને બીજા વિકલ્પ તરીકે જોઈ રહ્યા છે. આ સંજોગોનો ફાયદો ઉઠાવવા માટે ભારતે તૈયારીઓ શરૂ કરી દીધી છે. આ માટે ભારતે દર વર્ષે 100 અબજ ડોલરની યોજના બનાવી છે. વાસ્તવમાં, ભારત સરકારે 100 અબજ ડૉલરથી વધુ એટલે કે દર વર્ષે 8 લાખ કરોડ રૂપિયાથી વધુની FDIનું લક્ષ્ય નક્કી કર્યું છે.
જ્યારથી કોવિડ શરૂ થયો ત્યારથી ત્યાં ઉત્પાદન અને પુરવઠો અટકી ગયો છે. ત્યારથી વિશ્વની બીજી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થાને લઈને સર્વત્ર શંકાઓ ઉભી થઈ છે. હવે વૈશ્વિક રોકાણકારો એવા દેશો તરફ જોઈ રહ્યા છે જે ચીનનું સ્થાન લઈ શકે. એક સમયે વૈશ્વિક અર્થતંત્રનું એન્જિન કહેવાતા ચીન પરનો વિશ્વાસ સતત ઘટી રહ્યો છે. અમેરિકા સાથેના સંઘર્ષ બાદ સ્થિતિ વધુ ખરાબ થઈ ગઈ છે. અમેરિકન કંપનીઓ સતત પોતાના માટે નવું ઘર શોધવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. આવી સ્થિતિમાં હવે અમેરિકન અને યુરોપિયન કંપનીઓ ચીનના પાડોશી દેશ ભારતને ખૂબ પસંદ કરી રહી છે.
ચીનમાં સ્થિતિ અસ્થિર થતાં જ એપલ ભારત તરફ વળ્યું. તે પછી, વિશ્વની સૌથી મોટી ટેક કંપનીઓમાંથી એક એપલે કહ્યું કે ભારત એકમાત્ર એવો દેશ છે જે ચીનનું સ્થાન લઈ શકે છે. જે બાદ અન્ય કંપનીઓ પણ ધીમે ધીમે પરંતુ ચોક્કસ ભારત તરફ વળે છે. બીજી તરફ આ સંજોગોનો ફાયદો ઉઠાવવા માટે ભારતે પણ એક એવી યોજના બનાવી છે, જેનાથી 100 અબજ ડોલરથી વધુની કમાણી થઈ શકે છે એટલે કે 8 લાખ કરોડ રૂપિયાથી વધુ એક જ ઝાટકે ગાયબ થઈ જાય છે. ચાલો તમને એ પણ જણાવીએ કે ભારત સરકાર દ્વારા આવી કઈ યોજના બનાવવામાં આવી છે.
100 અબજ ડોલરની યોજના
ચીન પર નિર્ભરતા ઘટાડવા માટે અમેરિકા અને યુરોપિયન દેશો ભારતને બીજા વિકલ્પ તરીકે જોઈ રહ્યા છે. આ સંજોગોનો ફાયદો ઉઠાવવા માટે ભારતે તૈયારીઓ શરૂ કરી દીધી છે. આ માટે ભારતે દર વર્ષે 100 અબજ ડોલરની યોજના બનાવી છે. ભારત સરકારે 100 અબજ ડૉલરથી વધુ એટલે કે દર વર્ષે 8 લાખ કરોડ રૂપિયાથી વધુની FDIનું લક્ષ્ય નક્કી કર્યું છે. એટલે કે ચીનમાંથી બહાર આવતા કોઈપણ રોકાણકારે માત્ર ભારત તરફ જ વળવું જોઈએ.
બ્લૂમબર્ગના અહેવાલ મુજબ, DPIIT સચિવ રાજેશ કુમારે માહિતી આપી છે કે સરકારનું લક્ષ્ય આગામી પાંચ વર્ષમાં સરેરાશ 100 અબજ ડોલરનું રોકાણ વધારવાનું છે. FDIને લઈને દેશમાં વાતાવરણ સંપૂર્ણપણે હકારાત્મક છે. તેમાં સતત વધારો જોવા મળી રહ્યો છે. માર્ચ 2023 સુધીના છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં દેશમાં દર વર્ષે સરેરાશ $70 બિલિયનનું રોકાણ આવ્યું છે. જે ચાલુ નાણાકીય વર્ષમાં વધારીને 100 અબજ ડોલર કરવામાં આવી છે. હાલમાં ભારત વિશ્વમાં સૌથી ઝડપથી વિકસતું અર્થતંત્ર છે. જ્યાં કેટલીક કંપનીઓ પોતાના દમ પર ભારત આવી રહી છે. તેથી હજુ પણ કેટલીક કંપનીઓ છે જે ચીનનો વિકલ્પ શોધી રહી છે. ભારત આવી કંપનીઓને આકર્ષવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે.
મેન્યુફેક્ચરિંગમાં FDI કેમ ઓછું છે?
સરકાર આંતરરાષ્ટ્રીય કંપનીઓને ઉત્પાદનને વેગ આપવા અને વિશ્વની સૌથી મોટી સપ્લાયર બનવા માટે પ્રોત્સાહનો આપી રહી છે. જેને PLI નામ પણ આપવામાં આવ્યું છે. Apple, Samsung આ સ્કીમનો લાભ લઈ રહ્યા છે. તે પછી પણ દેશમાં મેન્યુફેક્ચરિંગમાં એફડીઆઈ અપેક્ષા મુજબ આવ્યું નથી. આ અંગે રાજેશ કુમાર સિંહે મીડિયા રિપોર્ટમાં જણાવ્યું કે વિકસિત દેશોમાં મોંઘવારી વધુ છે. ઉપરાંત, ઉભરતા બજારો સંબંધિત ભૌગોલિક-રાજકીય તણાવ અને ઉચ્ચ જોખમ પરિબળને કારણે, FDI ઓછું જોવા મળી રહ્યું છે. તેમણે વધુમાં કહ્યું કે આ બધું હોવા છતાં, ભારતમાં અન્ય ક્ષેત્રો જેમ કે EV, ઈલેક્ટ્રોનિક વસ્તુઓ અને અન્ય ઉપભોક્તા ચીજવસ્તુઓમાં વૃદ્ધિની ઘણી સંભાવનાઓ છે. તેમણે કહ્યું કે સરકાર FDI નિયમોને વધુ સરળ બનાવવા પર કામ કરશે.
ઘણું કામ થઈ રહ્યું છે
દેશના વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી પહેલા જ મેન્યુફેક્ચરિંગનો હિસ્સો વધારવાની વાત કરી ચૂક્યા છે. DPIITમાં સેક્રેટરી રાજેશ કુમાર સિંઘના જણાવ્યા અનુસાર, સરકાર PLI દ્વારા મેન્યુફેક્ચરિંગ વધારી રહી છે અને ટેલિકોમ અને ઓટો ઘટકોની આયાતમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે. માહિતી આપતાં તેમણે કહ્યું કે હાલમાં દેશમાં લગભગ 39 નવા મેડિકલ કમ્પોનન્ટ્સનું ઉત્પાદન થઈ રહ્યું છે જેનું ઉત્પાદન પહેલાં ક્યારેય થયું ન હતું. સરકાર ઘણા નવા ઔદ્યોગિક કોરિડોર બનાવવાની યોજના બનાવી રહી છે. નવી સરકાર રચાયાના 100 દિવસમાં આ કોરિડોરને મંજૂરી મળી જશે તે નિશ્ચિત છે. રાજેશ કુમાર સિંહે કહ્યું કે એ વાત સાચી છે કે પીએલઆઈ સ્કીમના કારણે સ્ટીલ અને ટેક્સટાઈલમાં ખૂબ જ ધીમી વૃદ્ધિ થઈ છે.
