ભારતીય નૌકાદળ 2025 માં એક નવી ઉડાન ભરવા જઈ રહ્યું છે. આધુનિકીકરણ અને સ્વદેશીકરણને મોટું પ્રોત્સાહન આપતા, આ વર્ષે નૌકાદળના કાફલામાં કુલ 9 નવા યુદ્ધ જહાજો ઉમેરવામાં આવશે. આ જહાજો દેશની પોતાની શિપયાર્ડ કંપનીઓ દ્વારા બનાવવામાં આવશે. આમાં માઝગાંવ ડોક શિપબિલ્ડર્સ (MDL), હિન્દુસ્તાન શિપયાર્ડ લિમિટેડ (HSL), અને ગાર્ડન રીચ શિપબિલ્ડર્સ એન્ડ એન્જિનિયર્સ (GRSE)નો સમાવેશ થાય છે. આ પ્રોજેક્ટ પર કુલ 18,101 કરોડ રૂપિયા ખર્ચ થવાનો અંદાજ છે.
પ્રોજેક્ટ 17A ફ્રિગેટ્સ ભારતનો સૌથી આધુનિક યુદ્ધ જહાજ નિર્માણ પ્રોજેક્ટ છે. તે MDL અને GRSE દ્વારા સંયુક્ત રીતે બનાવવામાં આવી રહ્યું છે. આ યુદ્ધ જહાજોનું વજન લગભગ 6,670 ટન હશે. તેની લંબાઈ લગભગ 149 મીટર અને પહોળાઈ લગભગ 17.8 મીટર હશે. આ યુદ્ધ જહાજને એવી રીતે ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યું છે કે તે સમુદ્રમાં સ્થિરતા જાળવી રાખે છે અને ઝડપથી આગળ વધે છે.
આ યુદ્ધ જહાજોની ખાસ વાત એ છે કે તેમની ડિઝાઇન એવી છે કે તે રડાર પર દેખાતી નથી. દુશ્મનને ખબર પણ નહીં પડે અને તેઓ પોતાનું મિશન પૂર્ણ કર્યા પછી પાછા ફરશે. તેમની પાસે બહુ-ભૂમિકા યુદ્ધ ક્ષમતા છે. જેના કારણે તેઓ હવા, જમીન, પાણીમાં દરેક જગ્યાએ પોતાનું મિશન પૂર્ણ કરી શકશે. બ્રહ્મોસ જેવી સુપરસોનિક મિસાઇલો અને બરાક-8 જેવી લાંબા અંતરની હવાઈ સંરક્ષણ મિસાઇલો તેમને દુશ્મનના કોઈપણ મોટા યુદ્ધ જહાજ અથવા હવાઈ ખતરા માટે મોટો ખતરો બનાવે છે. તેઓ એક જ સમયે ઘણી દિશાઓથી આવતા ખતરાનો સામનો કરી શકે છે. તેમની આધુનિક સંચાર અને ડેટા લિંક સિસ્ટમ્સ તેમને અન્ય ભારતીય નૌકાદળના યુદ્ધ જહાજો અને વિમાનો સાથે મળીને કામ કરવા સક્ષમ બનાવે છે. તેઓ આ એક મોટા નૌકાદળ દળના ભાગ રૂપે કરે છે, જે તેમની ફાયરપાવર અનેકગણી વધારે છે, જેના કારણે દુશ્મન સમગ્ર કાફલા સાથે ખતરો અનુભવે છે.
HSL 1 સર્વે વેસલ (મોટા) અને 2 ડાઇવિંગ સપોર્ટ વેસલ (DSVs) બનાવી રહ્યું છે. ડાઇવિંગ સપોર્ટ વેસલનો ખર્ચ ₹2,050 કરોડ છે અને સર્વે વેસલનો ખર્ચ ₹2,435 કરોડ છે. આ ભારતીય નૌકાદળ માટે ખૂબ જ ખાસ યુદ્ધ જહાજ છે. આ યુદ્ધ જહાજ સમુદ્રની અંદરના રહસ્યો જાણવામાં અને કટોકટીની પરિસ્થિતિઓમાં મદદ કરશે. તેથી, તેની વિશેષતાઓ અને ઉપયોગિતા યુદ્ધ જહાજોથી થોડી અલગ છે.
આ એક એવું જહાજ છે જે સમુદ્રના નકશા બનાવે છે. આ જહાજ સમુદ્રની ઊંડાઈ, ખડકો, ખાઈ અને રસ્તાઓના નકશા બનાવે છે. તે ઉચ્ચ-ટેક સોનર, કેમેરા અને સેન્સરથી સજ્જ છે જે સમુદ્રના તળિયાની સ્પષ્ટ છબીઓ દર્શાવે છે. આ જહાજ હેલિકોપ્ટર પણ ઉતરી શકે છે અને લઈ જઈ શકે છે અને લાંબા સમય સુધી સમુદ્રમાં રહી શકે છે. તેમાં ભારે શસ્ત્રો નથી, પરંતુ જો જરૂર પડે તો, સ્વ-બચાવ માટે હળવા શસ્ત્રો સ્થાપિત કરી શકાય છે. તેનું કામ નૌકાદળના જહાજોને સાચો રસ્તો બતાવવાનું, દુશ્મનની પ્રવૃત્તિઓ પર નજર રાખવાનું અને દરિયાઈ સુરક્ષાને મજબૂત બનાવવાનું છે. તેમની મદદથી, ગુપ્ત મિશન વધુ સચોટ બને છે.
આ જહાજો સમુદ્રમાં ઊંડા જાય છે અને ડાઇવર્સને મદદ કરે છે અને જરૂર પડ્યે ડૂબી ગયેલી સબમરીનમાંથી લોકોને બચાવી શકે છે. તેમની પાસે ખાસ મશીનો, ડાઇવિંગ બેલ્સ અને બચાવ સબમરીન છે. આ જહાજો હેલિકોપ્ટર લઈ જઈ શકે છે અને 60 દિવસ સુધી સમુદ્રમાં સતત કામ કરી શકે છે. આ યુદ્ધ જહાજો સમુદ્રની નીચે સમારકામ અને વૈજ્ઞાનિક સર્વેક્ષણમાં મદદ કરે છે. તેઓ સમુદ્રની અંદર માહિતી એકત્રિત કરે છે, જે યુદ્ધ જહાજોને યોગ્ય સમયે યોગ્ય જગ્યાએ કાર્યવાહી કરવામાં મદદ કરે છે.
GRSE ને 8 શેલો વોટર ક્રાફ્ટ્સ (SWC) બનાવવાનો કોન્ટ્રાક્ટ મળ્યો છે, જેમાંથી 3 SWC આ વર્ષે ડિલિવર કરવામાં આવશે. જેનો ખર્ચ રૂ. 2,366.745 કરોડ થશે. જેમાંથી ‘અરનાલા’ પહેલું SWC છે જે ટૂંક સમયમાં કાર્યરત થશે. આ યુદ્ધ જહાજો ભારતની દરિયાઈ સંરક્ષણ ક્ષમતાઓમાં નોંધપાત્ર વધારો કરશે. તેમની ખાસ વિશેષતા એ છે કે આ જહાજો મુખ્યત્વે છીછરા પાણીમાં સબમરીન વિરોધી યુદ્ધ માટે રચાયેલ છે. તેઓ દુશ્મન સબમરીનને શોધી કાઢવા અને નાશ કરવામાં સક્ષમ છે, ખાસ કરીને દરિયાકાંઠાના વિસ્તારો અને બંદરોની નજીક જ્યાં મોટા યુદ્ધ જહાજો અસરકારક રીતે કાર્ય કરી શકતા નથી. આ યુદ્ધ જહાજોને સૌથી શાંત યુદ્ધ જહાજો માનવામાં આવે છે, કારણ કે તેઓ ટૂંકા સમયમાં દુશ્મનનું સ્થાન શોધી કાઢે છે અને કોઈપણ અવાજ કર્યા વિના તેનો નાશ કરે છે. આ જહાજ પાણીની નીચે પણ નજર રાખી શકે છે. SWC ટોર્પિડો, ASW રોકેટ અને માઇન્સથી સજ્જ છે. તેમની પાસે 30 mm ક્લોઝ-ઇન વેપન સિસ્ટમ્સ (CIWS) અને 12.7 mm સ્ટેબિલાઇઝ્ડ રિમોટ-કંટ્રોલ્ડ ગન પણ છે, જે સપાટી અને હવાના જોખમો સામે રક્ષણ માટે છે. તેમનો ડ્રાફ્ટ લગભગ 2.7 મીટર છે, જે તેમને દરિયાકાંઠાના વિસ્તારોમાં પણ સરળતાથી કામ કરવાની મંજૂરી આપે છે જ્યાં મોટા જહાજો પહોંચી શકતા નથી. આ જહાજોમાં 80% થી વધુ સ્વદેશી સાધનો અને ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે, જે ‘મેક ઇન ઇન્ડિયા’ અને ‘આત્મનિર્ભર ભારત’ પહેલને પ્રોત્સાહન આપે છે.
જૂનના અંતમાં રશિયા પાસેથી INS તમાલ પ્રાપ્ત થશે. INS તમાલ ભારતીય નૌકાદળ માટે એક મહત્વપૂર્ણ યુદ્ધ જહાજ છે, જેની અંદાજિત કિંમત રૂ. 3,250 કરોડ છે. તે એક બહુ-ભૂમિકા સ્ટીલ્થ ગાઇડેડ મિસાઇલ ફ્રિગેટ છે, જે ભારતીય નૌકાદળની કાર્યકારી ક્ષમતાને ખૂબ મજબૂત બનાવશે. આ યુદ્ધ જહાજ સ્ટીલ્થ ટેકનોલોજીથી સજ્જ છે, જેના કારણે દુશ્મન રડાર તેને સરળતાથી પકડી શકશે નહીં. તે એક સમયે 3,000 કિમી સુધીનું અંતર કાપી શકે છે. આ યુદ્ધ જહાજ બ્રહ્મોસ મિસાઇલોથી સજ્જ હશે, તેની રેન્જ 450 કિમી હશે. તે હવામાં જ દુશ્મનના હવાઈ લક્ષ્યોને તોડી પાડવા સક્ષમ છે. તે એન્ટિ-સબમરીન ટોર્પિડો અને રોકેટ લોન્ચરથી સજ્જ છે, જે પાણીની અંદર દુશ્મન સબમરીનનો નાશ કરશે.
તેમાં 100 મીમીની બહુહેતુક આર્ટિલરી ગન પણ છે, જે એક મિનિટમાં 60 રાઉન્ડ ફાયર કરી શકે છે અને કોઈપણ મોટા જહાજ, વાહક, વિમાન અથવા હેલિકોપ્ટરને નિશાન બનાવી શકે છે. INS તમાલની શિતિલ મિસાઇલ સિસ્ટમ અને એન્ટિ-સબમરીન ટોર્પિડો અથવા રોકેટ લોન્ચર પણ તેની ફાયરપાવરમાં વધારો કરે છે. આ યુદ્ધ જહાજ હવા, પાણી અથવા સપાટી પર ગમે ત્યાં દુશ્મનોનો નાશ કરવા માટે તૈયાર રહેશે. એકંદરે, INS તમાલ ભારતીય નૌકાદળ માટે એક અત્યંત સક્ષમ અને બહુમુખી યુદ્ધ જહાજ હશે, જે દેશની દરિયાઈ સુરક્ષાને વધુ મજબૂત બનાવશે.
આ 9 જહાજોના નિર્માણમાં સ્વદેશી ટેકનોલોજી, ડિઝાઇન અને બાંધકામ પ્રક્રિયાનો વ્યાપકપણે પાલન કરવામાં આવ્યું છે. ‘આત્મનિર્ભર ભારત’ મિશન દેશની દરિયાઈ સુરક્ષાને નવી ઊંચાઈઓ આપશે જ, પરંતુ દેશના જહાજ નિર્માણ ક્ષેત્રને પણ મજબૂત બનાવશે.
