બીજા ક્વાર્ટરમાં દેશનો GDP ભલે ઘટીને 5.4 ટકા પર આવી ગયો હોય, પરંતુ કોવિડ રોગચાળા પછી, ગુજરાત સહીત દેશના 17 રાજ્યોએ 9 ટકાનો વિકાસ દર હાંસલ કર્યો છે. PHD ચેમ્બર ઓફ કોમર્સ એન્ડ ઇન્ડસ્ટ્રીના અહેવાલ મુજબ, 25 રાજ્યોએ નાણાકીય વર્ષ 2021-22 અને 2022-23 દરમિયાન તેમના ગ્રોસ સ્ટેટ ડોમેસ્ટિક પ્રોડક્ટ (GSDP) માં 7 ટકાથી વધુ વૃદ્ધિ હાંસલ કરી છે.
PHD ચેમ્બર ઓફ કોમર્સ એન્ડ ઇન્ડસ્ટ્રીના અહેવાલ મુજબ વિવિધ રાજ્યોના મુખ્ય ક્ષેત્રોમાં યોગદાન આ પ્રકારનું છે:
ઉચ્ચ વિકાસ દર સાથેના રાજ્ય
17 રાજ્યો 9% કરતા વધુ વિકાસ દર હાંસલ કરી ચૂક્યાં છે. આમાં આ રાજ્યોનો સમાવેશ થાય છે:
- ગુજરાત: મેન્યુફેક્ચરિંગ અને લોજિસ્ટિક્સમાં પ્રગતિ.
- કેરળ: પ્રવાસન અને આઈટી સેવાઓમાં યોગદાન.
- તેલંગાણા: ફાર્માસ્યુટિકલ્સ અને ટેક્નોલોજી હબ તરીકે ઉભર્યું.
- રાજસ્થાન: ખનિજ સંપત્તિ અને પર્યટન માટે જાણીતું.
- પશ્ચિમ બંગાળ: પરંપરાગત ઉદ્યોગો અને સેવા ક્ષેત્રમાં મજબૂત.
- બિહાર: કૃષિ અને શ્રમ પ્રદાનમાં અગ્રણી.
- કર્ણાટક: ટેક્નોલોજી અને સ્ટાર્ટઅપ હબ.
- ઉત્તર પ્રદેશ: કૃષિ અને ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર વિકાસમાં યોગદાન.
- હરિયાણા: ઓટોમોબાઈલ અને કૃષિ પ્રદાતા તરીકે આગળ.
- ઓડિશા: ખનિજ સંપત્તિ અને સ્ટીલ ઉદ્યોગમાં મહત્વનું યોગદાન.
રાજ્યોના ક્ષેત્રપ્રતિ સૂચક યોગદાન
કૃષિ:
- પંજાબ, હરિયાણા, અને ઉત્તર પ્રદેશ:
- આ રાજ્યો ખાદ્ય અનાજના મુખ્ય ઉત્પાદક છે.
- દેશની ખાદ્ય સુરક્ષાને મજબૂત બનાવવામાં મુખ્ય યોગદાન.
ખનિજ સંપત્તિ અને ઔદ્યોગિક વિકાસ:
- છત્તીસગઢ, મધ્યપ્રદેશ, ઓડિશા:
- આ રાજ્યો ખનિજ સંસાધનોથી ધાન્ય છે.
- ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટલ ફોર સ્ટીલ, એલ્યુમિનિયમ અને અન્ય ઔદ્યોગિક વિકાસ.
સેવા અને ટેકનોલોજી:
- કર્ણાટક અને તેલંગાણા:
- આઈટી સેક્ટર, ટેકનોલોજી, અને નવીનતા માટે જાણીતું.
- મહારાષ્ટ્ર:
- નાણાકીય સેવા અને મેન્યુફેક્ચરિંગનો કેન્દ્ર.
પર્યટન અને લોજિસ્ટિક્સ:
- કેરળ અને રાજસ્થાન:
- પર્યટન માટે વૈશ્વિક સ્તરે પ્રખ્યાત.
- સ્થાનીક આર્થિક વિકાસ માટે મોટું યોગદાન.
આ રિપોર્ટથી સ્પષ્ટ થાય છે કે ભારતના રાજ્યો તેમના કુદરતી સંસાધન, મેનપાવર અને ક્ષેત્રીય ખાસિયતો પર આધાર રાખીને દેશના વિકાસમાં યોગદાન આપી રહ્યા છે.
મહારાષ્ટ્ર, ગુજરાત અને કર્ણાટકે તકનીકી અને ઔદ્યોગિક વિકાસમાં ઉત્કૃષ્ટ દેખાવ કર્યો છે. કેરળ, રાજસ્થાન અને ગોવા જેવા પ્રવાસન-સઘન રાજ્યોએ ભારતના સાંસ્કૃતિક વારસાનો લાભ લીધો છે, જેના કારણે વિદેશી હૂંડિયામણની કમાણી વધી છે.
ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને ટકાઉ વિકાસ
તમિલનાડુ અને આંધ્ર પ્રદેશે ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પ્રોજેક્ટ્સમાં નોંધપાત્ર પ્રગતિ કરી છે, જ્યારે રાજસ્થાન અને ગુજરાતે પુનઃપ્રાપ્ય ઉર્જા પહેલમાં આગેવાની લીધી છે. પૂર્વોત્તર રાજ્યોમાં કનેક્ટિવિટી સુધારણાએ આ પ્રદેશને વેપાર અને પર્યટનના હબમાં પરિવર્તિત કર્યો છે.
માનવ વિકાસ અને વિદેશી રોકાણ
કેરળ અને તમિલનાડુએ શિક્ષણ અને આરોગ્ય સેવાઓમાં નવીનતા કરીને માનવ વિકાસ સૂચકાંકમાં સુધારો કર્યો છે. ગુજરાતમાં વાઈબ્રન્ટ ગુજરાત સમિટ, પંજાબમાં PITEX ટ્રેડ ફેર અને તેલંગાણામાં આઈટી કોરિડોર જેવી પહેલોએ વિદેશી રોકાણ આકર્ષ્યું છે.
“વિકસિત ભારત”ની વ્યૂહરચના
PHDCCI એ ભારતના વિકાસને વેગ આપવા માટે નવ પાયાવાળી વ્યૂહરચનાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે. આમાં વ્યવસાય કરવાની સરળતા, સંચાલન ખર્ચમાં ઘટાડો, માળખાકીય સુવિધાઓનો વિકાસ, ટકાઉ વિકાસને પ્રોત્સાહન, સેવા ક્ષેત્રનું વિસ્તરણ, નિકાસ વૃદ્ધિ, કૌશલ્ય વિકાસ, આરોગ્ય અને શિક્ષણમાં રોકાણ અને સફળ પ્રેક્ટિસની વહેંચણીનો સમાવેશ થાય છે.
