ભારતમાં ટૂંક સમયમાં સેટેલાઇટ બ્રોડબેન્ડ સેવા શરૂ થવા જઈ રહી છે. ભારતમાં સેટેલાઇટ ઇન્ટરનેટ સેવાઓ શરૂ કરનારી કંપનીઓમાં ઘણા વિદેશી ખેલાડીઓનો પણ સમાવેશ થાય છે, જેમાં એલોન મસ્કની સ્ટારલિંક, એમેઝોન કુઇપર અને યુટેલસેટની વનવેબનો સમાવેશ થાય છે, જેમાં એરટેલનો હિસ્સો છે. સેટેલાઇટ સેવા શરૂ કરતા પહેલા સરકારે મોટી તૈયારીઓ કરી લીધી છે. રાષ્ટ્રીય સુરક્ષાને ધ્યાનમાં રાખીને, કેન્દ્ર સરકારે મોટું રોકાણ કરવાનો નિર્ણય લીધો છે.
સરકારે ભારતમાં સેટેલાઇટ સેવાઓનું નિરીક્ષણ કરવા માટે એક સુવિધા સ્થાપવાનો નિર્ણય લીધો છે. આ માટે 900 કરોડ રૂપિયાથી વધુનું રોકાણ કરવામાં આવશે. આના દ્વારા ભારતીય સરહદમાં હાજર સ્થાનિક અને વિદેશી ઉપગ્રહો પર નજર રાખવામાં આવશે. આ સુવિધા સ્થાનિક અને વૈશ્વિક કામગીરી પર નજર રાખવા માટે સ્થાપિત કરવામાં આવશે.
સરકાર નવી ટેલિકોમ નીતિમાં આ માટે જોગવાઈ કરશે જેથી આગામી 5 વર્ષ માટે રોડમેપ તૈયાર કરી શકાય. આ બાબત સાથે સંકળાયેલા એક અધિકારીના જણાવ્યા અનુસાર, આ માટે ડિજિટલ કોમ્યુનિકેશન કમિશન (DCC) ની રચના કરવામાં આવશે, જેમાં એક આંતર-મંત્રીમંડળ પેનલની રચના કરવામાં આવશે. ટેલિકોમ્યુનિકેશન વિભાગ (DoT) એ આ માટે પહેલાથી જ મંજૂરી આપી દીધી છે અને આ સુવિધા માટે 930 કરોડ રૂપિયાનું બજેટ તૈયાર કરવામાં આવ્યું છે.
નિયમો વધુ કડક બનાવવામાં આવ્યા
એકવાર આ સુવિધા કાર્યરત થઈ જાય, પછી ભારતમાં સંચાર સેવાઓ પૂરી પાડતા સ્થાનિક અને વિદેશી ઉપગ્રહો પર નજર રાખવામાં આવશે. દેખરેખ ઉપરાંત, સેટેલાઇટ સેવાને સુધારવા માટે એકબીજા સાથે સંકલન પણ કરવામાં આવશે. હાલમાં, ભારતમાં LEO એટલે કે લો-અર્થ ઓર્બિટ સેટેલાઇટ દ્વારા સંચાર સેવા શરૂ કરવાની તૈયારીઓ ચાલી રહી છે. એટલું જ નહીં, દૂરસંચાર વિભાગે સેટેલાઇટ સેવા શરૂ કરતા પહેલા નિયમોને વધુ કડક બનાવ્યા છે. હવે સેટેલાઇટ સેવા પ્રદાતાઓએ 30 થી વધુ નવા પાલનો પૂર્ણ કરવા પડશે.
દેશની સુરક્ષાને ધ્યાનમાં રાખીને, એજન્સી પાસે ભારતમાં સેવા શરૂ કરવા માટે કયા દેશને પ્રવેશદ્વાર આપવામાં આવશે તે નક્કી કરવાનો સંપૂર્ણ અધિકાર રહેશે. સરકાર ભારતને સેટકોમ ક્ષેત્રે અગ્રેસર બનાવવાની તૈયારી કરી રહી છે. આ માટે, ઘણી સ્ટાર્ટ-અપ કંપનીઓ શરૂ કરવાના પ્રયાસો કરવામાં આવશે. ઉપરાંત, ભારતમાં વધુ સારું સેટેલાઇટ બજાર સ્થાપિત કરવા માટે નિયમનકારી માળખાને સરળ બનાવવામાં આવશે.
