આ સ્ટોરી મહાભારત સાથે સંબંધિત છે. એક દિવસ હસ્તિનાપુરના રાજા શાંતનુ ગંગા નદીના કિનારે ફરતા હતા ત્યારે તેમણે એક દિવ્ય સુંદર સ્ત્રી જોઈ. તે સ્ત્રી બીજું કોઈ નહીં પણ ગંગા દેવી હતી. શાંતનુ તેના પ્રેમમાં પડી ગયા અને લગ્નનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો. ગંગા દેવીએ એક શરત મૂકી – “તમે મને ક્યારેય કોઈ પ્રશ્ન પૂછશો નહીં. જે ક્ષણે તમે મને પ્રશ્ન કરશો, હું તમને છોડી દઈશ.” રાજાએ વચન આપ્યું.
મહાભારતની પ્રારંભિક કથા સાથે સંબંધિત છે, ખાસ કરીને શાંતનુ અને ગંગાના પ્રસંગ સાથે.
સંદર્ભ:
-
રાજા શાંતનુ, હસ્તિનાપુરના રાજા, ગંગા દેવીની સુંદરતા પર મોહિનીય થયાં અને તેમને લગ્ન માટે પ્રસ્તાવ આપ્યો.
-
ગંગા દેવીે શરત મુકી કે, “તમે મને ક્યારેય કોઈ પ્રશ્ન નહીં પૂછો કે હું શું કરું છું.”
-
રાજાએ એ શરત સ્વીકારી અને બંનેએ લગ્ન કર્યા.
-
લગ્ન પછી જ્યારે તેમને સંતાન થયું, ત્યારે ગંગા દેવીએ બાળકને ઉછાળી અને ગંગા નદીમાં વહાવિ દીધો.
-
રાજા આ દ્રશ્ય જોઈને સ્તબ્ધ રહી ગયા, પણ શરતને લીધે મૌન રહ્યાં.
આ રીતે, સાત પુત્રોને ગંગા નદીમાં વહાવ્યા પછી, આઠમો પુત્ર થયો — જેને વ્હેંચવામાં આવતાં પહેલા રાજા શાંતનુએ તેને રોકી દીધા અને પછી ગંગા દેવી અદૃશ્ય થઈ ગઈ. આ પુત્ર હતો દેવવ્રત, જે આગળ જઇને ભીષ્મ પિતામહ તરીકે ઓળખાયા.
ગંગા હસતી અને પોતાના સાચા સ્વરૂપમાં દેખાઈ. તેણે કહ્યું, “હું બ્રહ્માની પુત્રી છું. આ બાળકો એ આઠ વસુઓ છે જેમને ઋષિ વશિષ્ઠે પૃથ્વી પર જન્મ લેવાનો શ્રાપ આપ્યો હતો. તેમણે મને તેમની માતા બનવા અને તેમને જલદી મુક્તિ આપવા માટે પ્રાર્થના કરી હતી. તેથી જ હું તેમને ગંગાજળમાં ડૂબાડી રહી હતી. જેથી તેઓ આ જન્મમાંથી મુક્ત થઈ શકે.”
આઠમા વસુ, જેમને ગંગાએ ડૂબાડ્યા ન હતા, તે પાછળથી ભીષ્મ પિતામહ બન્યા. એટલા માટે આજે પણ આપણે આપણા પ્રિયજનોની રાખ ગંગામાં વિસર્જન કરીએ છીએ. જેથી તેમના આત્માઓને આઠ વાસુઓની જેમ મુક્તિ અને શાંતિ મળે. ગંગા માત્ર એક નદી નથી તે આપણી આધ્યાત્મિક માતા છે – જે જન્મથી મૃત્યુ સુધી દરેક વળાંક પર આપણી સાથે રહે છે.
વૈજ્ઞાનિક કારણ જોઈએ તો ગંગાના પાણીમાં એક ખાસ પ્રકારનો બેક્ટેરિયોફેજ વાયરસ જોવા મળે છે, જે હાનિકારક બેક્ટેરિયાનો નાશ કરે છે. આના કારણે ગંગાનું પાણી લાંબા સમય સુધી બગડતું નથી અને સ્વચ્છ રહે છે. ગંગાના પાણીમાં ઓગળેલા ઓક્સિજનનું પ્રમાણ અન્ય નદીઓ કરતાં વધુ છે. આનાથી બેક્ટેરિયા મૃત શરીરના ભાગોને ઝડપથી વિઘટિત કરી શકે છે, જેનાથી પ્રદૂષણ ઓછું થાય છે.
જ્યારે હાડકાં ગંગાના પાણીમાં ડૂબાડવામાં આવે છે, ત્યારે તે ધીમે-ધીમે ઓગળી જાય છે અને તેમાં રહેલા ફોસ્ફરસ, કેલ્શિયમ વગેરે ખનિજો પાણીમાં ભળી જાય છે. આ તત્વો જળચર જીવન માટે પોષક તત્વો પૂરા પાડે છે અને ગંગાની જૈવવિવિધતા જાળવી રાખે છે.