સુપ્રીમ કોર્ટના જજોની લાઇબ્રેરીમાં ન્યાયની દેવીની પ્રતિમા સ્થાપિત કરવામાં આવી હતી. આ પ્રતિમામાં નવી વાત એ છે કે અગાઉ ન્યાયની દેવીની પ્રતિમાના એક હાથમાં ત્રાજવા અને બીજા હાથમાં તલવાર હતી અને તેની આંખો પર પટ્ટી બાંધેલી હતી. હવે નવા ભારતના ન્યાયની દેવીની આંખની પટ્ટી હટાવી દેવામાં આવી છે. એટલું બધું કે બંધારણ તલવારને બદલે તેમના હાથમાં આવી ગયું છે.
ન્યાયની દેવીમાં ફેરફાર કરવામાં આવ્યા
બ્રિટિશ કાયદામાં થોડાં સમય પહેલા ફેરફાર કરવામાં આવ્યા છે. હવે ભારતીય ન્યાયતંત્રે પણ અંગ્રેજોના જમાનાને પાછળ છોડીને નવો દેખાવ અપનાવવાનું શરૂ કર્યું છે. આ તમામ પ્રયાસો CJI DY ચંદ્રચુડ દ્વારા કરવામાં આવ્યા છે. તેમની સૂચના પર ન્યાયની દેવીમાં ફેરફાર કરવામાં આવ્યા છે. આવી જ પ્રતિમા સુપ્રીમ કોર્ટમાં જજોની લાઇબ્રેરીમાં સ્થાપિત કરવામાં આવી છે.
હાથમાં તલવારને બદલે બંધારણ
આ રીતે દેશની સર્વોચ્ચ અદાલતે એવો સંદેશ આપ્યો છે કે કાયદો હવે આંધળો નથી રહ્યો. સુપ્રીમ કોર્ટના ચીફ જસ્ટિસ ડીવાય ચંદ્રચૂડના નિર્દેશ પર ન્યાયની દેવીની આંખ પરથી પાટા હટાવીને તેમના હાથમાં તલવારની જગ્યાએ બંધારણને સ્થાન આપવામાં આવ્યું છે. મૂર્તિના હાથમાં ત્રાજવુંનો અર્થ છે કે ન્યાયની દેવી નિર્ણય લેવા માટે કેસના પુરાવા અને હકીકતોનું વજન કરે છે. તલવારનો અર્થ એ હતો કે ન્યાય ઝડપી અને અંતિમ હશે.
અત્યાર સુધી ન્યાયની પ્રતિમા આંખે પાટા બાંધતી હતી. તેના એક હાથમાં ત્રાજવા અને બીજા હાથમાં તલવાર હતી. આને લગતું વાક્ય ચર્ચામાં રહે છે કે ‘કાનૂન અંધા હોતા હૈ’. કોર્ટમાં દેખાતી પ્રતિમાને લેડી જસ્ટિસ સ્ટેચ્યુ કહેવામાં આવે છે. આ મૂર્તિ ઇજિપ્તની દેવી માત અને ગ્રીક દેવી થેમિસના નામથી ઓળખાય છે.
થેમિસને કાયદો અને વ્યવસ્થાનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે
તેને સદ્ભાવના, ન્યાય, કાયદો અને શાંતિ જેવી વિચારધારાઓનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે. ગ્રીસમાં થેમિસને સત્ય અને કાયદો અને વ્યવસ્થાનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે. દંતકથા અનુસાર, ડિકી જ્યુસની પુત્રી હતી. તે વિસ્તારના લોકોને ન્યાય આપતી હતી. વૈદિક સંસ્કૃતિમાં, ડિઓસ દ્વારા ઝિયસને બૃહસ્પતિ, પ્રકાશ અને જ્ઞાનના દેવ તરીકે ઓળખવામાં આવતા હતા. જસ્ટિસિયા એ દેવી ડિકીનો રોમન વિકલ્પ હતો.
ડિકીને આંખે પટ્ટી બાંધેલી બતાવવામાં આવી હતી. ન્યાયની દેવીના હાથમાં ત્રાજવું અને તલવાર સાથે મહિલા ન્યાયાધીશ, આંખે પાટા બાંધી, ન્યાય પ્રણાલીને નૈતિકતાનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે. જેમ ભગવાન કોઈપણ ભેદભાવ વિના સમાન ન્યાય આપે છે, તેવી જ રીતે આ ન્યાયની દેવી પણ ન્યાય આપે છે.
