ભારતના અત્યારેના જમીનદોઝ સુરક્ષા પરિપ્રેક્ષ્યને ખૂબ સ્પષ્ટ રીતે ઉજાગર કરે છે. પહેલગામ આતંકી હુમલા બાદ જે રીતે તણાવ વધી રહ્યો છે, તેને લઈને કેન્દ્ર સરકાર અતિ ગંભીરતાથી તૈયારી કરી રહી છે, ખાસ કરીને નાગરિક સંરક્ષણ (Civil Defence) ના સ્તરે.
આ રહસ્યમય અને વ્યાપક મોક ડ્રિલ અભિયાનના મુખ્ય અંશો નીચે મુજબ છે:
મૂખ્ય હાઇલાઇટ્સ:
-
244 જિલ્લા પસંદ કરાયા છે, જે સુરક્ષા દ્રષ્ટિએ સંવેદનશીલ છે.
-
હવાઈ હુમલાના સાયરન, બ્લેકઆઉટ, બંકર સાધનસામગ્રી, અને રાહત કાર્યની કસોટી.
-
નાગરિકોને તાલીમ — ઘરેલું સ્તરે જીવનરક્ષક સાધનો, મેડિકલ કિટ, મીણબત્તી, ટોર્ચ, રોકડ રૂપિયાની ઉપલબ્ધિ જેવા પગલાં શીખવાડવામાં આવશે.
-
મોક ડ્રિલ દરમિયાન બંકર અને આશ્રયસ્થાનોનું મૂલ્યાંકન અને સફાઈ.
-
જાહેર ચેતવણી પ્રણાલીઓ (Warning Systems) અને સંકલન કેન્દ્રોની કાર્યક્ષમતાની તપાસ.
-
આંતરરાષ્ટ્રીય માનવતાવાદી કાયદાનું પાલન — નાગરિકો સાથે માનવીય વર્તન, હૉસ્પિટલ અને રાહત કામગીરીમાં વિક્ષેપ નહીં આવે તે સુનિશ્ચિત કરવું.
અંતરરાષ્ટ્રીય માનવતાવાદી કાયદા (IHL)નાં નિયમો:
-
નાગરિકો અને નાગરિક આધારભૂત માળખું (Civilian Infrastructure) ઉપર હુમલો નિષિદ્ધ છે.
-
નાગરિકોને સુરક્ષિત વિસ્તારો તરફ ખસેડવાની મંજૂરી.
-
આરોગ્ય અને રાહત કામગીરીને અવરોધ ન રહે એ માટે નીતિગત દિશા-નિર્દેશો.
-
આવા નિયમોનું ઉલ્લંઘન યુદ્ધ અપરાધ (War Crime) ગણાય છે.
જાહેર સલાહ: “તમારા ઘરોમાં રહો”
સરકારે નાગરિકોને અનાવશ્યક હરફેર ટાળવાની સલાહ આપી છે અને કહ્યું છે કે:
-
પેનિક ન ફેલાવો.
-
જરૂર હોય તો સ્થાનિક નાગરિક સંરક્ષણ કેન્દ્ર કે હેલ્પલાઇનનો સંપર્ક કરો.
-
ચરમ પરિસ્થિતિ માટે “હોમ-ડિફેન્સ કિટ” તૈયાર રાખો.
