પાકિસ્તાનમાં અફઘાન શરણાર્થીઓની દેશનિકાલની તાજેતરની લહેર અનેક મુદ્દાઓ ઉઠાવે છે—ખાસ કરીને માનવાધિકાર, દ્વિપક્ષીય સંબંધો અને આંતરરાષ્ટ્રીય દબાણ.
મુખ્ય મુદ્દાઓ:
-
દેશનિકાલની નવી સમયમર્યાદા:
-
ઇદની ઉજવણીને કારણે 10 દિવસની રાહત આપવામાં આવી છે.
-
સમયમર્યાદા પૂરી થયા પછી, ધરપકડ અને બળજબરીય દેશનિકાલ શરૂ થવાની શક્યતા.
-
-
રાષ્ટ્રવ્યાપી અભિયાન:
-
ઓક્ટોબર 2023માં શરૂ થયેલી કાર્યવાહીનો ભાગ.
-
પાકિસ્તાનનો દાવો છે કે ગેરકાયદે રહેતા અફઘાનોને બહાર કાઢવા માટે આ પગલાં લેવામાં આવી રહ્યા છે.
-
-
આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રતિસાદ:
-
માનવાધિકાર સંગઠનો: ટીકા કરી કે આ પ્રકારની કારવાઈ શરણાર્થીઓના હકોનું ઉલ્લંઘન કરે છે.
-
તાલિબાન સરકાર: પાકિસ્તાન પર એકતરફી નિર્ણયોનો આરોપ મૂક્યો.
-
સંયુક્ત રાષ્ટ્ર: શરણાર્થીઓ માટે વધુ સંવેદનશીલ વલણ અપનાવવા આગ્રહ કર્યો.
-
પરિણામો:
-
અફઘાન-પાકિસ્તાન સંબંધોમાં તંગદિલી: આ નિર્ણયથી બંને દેશો વચ્ચેના સંબંધો વધુ ખરાબ થઈ શકે છે.
-
અફઘાનિસ્તાનમાં અસરો: દેશનિકાલના કારણે અફઘાનિસ્તાન પર વધતા શરણાર્થીઓનો બોજો.
-
આંતરરાષ્ટ્રીય દબાણ: સંયુક્ત રાષ્ટ્ર અને અન્ય દેશો પાકિસ્તાન પર માનવાધિકાર સંજોગોને ધ્યાનમાં રાખવા દબાણ કરી શકે.
પાકિસ્તાનમાં અફઘાન શરણાર્થીઓની દેશનિકાલ – તાજેતરનો વિકાસ
1. નવી સમયમર્યાદા અને કાર્યવાહી
-
મૂળ તારીખ: 1 એપ્રિલ 2025થી શરૂ થવાની હતી.
-
મોડ: ઈદની રજાઓને કારણે કાર્યવાહી મોકૂફ.
-
નવી તારીખ: 10 એપ્રિલ 2025 પછી ધરપકડ શરૂ થશે.
2. દેશનિકાલ માટે વ્યવસ્થા
-
ટ્રાન્ઝિટ સ્ટેશન:
-
નાસિર બાગ, પેશાવર (ખૈબર પખ્તુનખ્વા)
-
લેન્ડી કોટલ (તોરખમ ક્રોસિંગથી 7 કિમી દૂર)
-
3. ત્રીજા દેશમાં શરણ લેનારા માટે કડકાઈ
-
31 માર્ચ સુધી સમય:
-
ત્રીજા દેશમાં શરણ લેનારાઓએ પાકિસ્તાન છોડી દેવું પડશે.
-
અન્યથા બળજબરીથી દેશનિકાલ કરવામાં આવશે.
-
4. ઇસ્લામાબાદ-રાવલપિંડીમાંથી દેશનિકાલ
-
અફઘાન નાગરિક કાર્ડધારકો:
-
31 માર્ચ સુધીમાં સ્વેચ્છાએ પાછા ન ફરે, તો બળજબરીથી હટાવવામાં આવશે.
-
5. મહત્વના મુદ્દાઓ
-
માનવાધિકાર ચિંતાઓ: સંયુક્ત રાષ્ટ્ર અને તાલિબાન સરકાર દ્વારા ટીકા.
-
પાકિસ્તાનના કડક પગલાં: સરકાર મનસ્વી નિર્ણય લઈ રહી છે.
-
અફઘાનિસ્તાન પર અસર: નવા શરણાર્થીઓના પ્રવાહથી ત્યાં તણાવ વધી શકે.
પાકિસ્તાનમાં અફઘાન શરણાર્થીઓની સ્થિતિ અને ચિંતાઓ
1. દેશનિકાલનો ડેટા અને સ્થિતિ
-
છેલ્લા 18 મહિનામાં: 8.45 લાખ અફઘાનીઓ પાકિસ્તાન છોડી ગયા.
-
હજુ પણ બાકી: 30 લાખ અફઘાન શરણાર્થીઓ પાકિસ્તાનમાં છે.
-
13.45 લાખ પાસે નોંધણી પ્રમાણપત્ર (PoR Card)
-
8.07 લાખ પાસે અફઘાન નાગરિક કાર્ડ
-
10 લાખ શરણાર્થીઓ પાસે કોઈ દસ્તાવેજ નથી
-
2. મોટો પ્રશ્ન – “હું ક્યારેય અફઘાનિસ્તાન ગયો જ નથી”
-
કેટલાક શરણાર્થીઓ પાકિસ્તાનમાં જ જન્મેલા છે:
-
ઓમાદ ખાન (30 વર્ષ): અફઘાન નાગરિક કાર્ડ ધરાવે છે, પત્ની પાસે નોંધણી છે, પણ બાળકો પાસે કોઈ દસ્તાવેજ નથી.
-
નઝીર અહેમદ: જન્મથી પાકિસ્તાનમાં, ક્યારેય અફઘાનિસ્તાન ગયા જ નથી.
-
આ લોકો હવે અચાનક એક એવા દેશમાં મોકલાઈ રહ્યા છે, જેનો તેઓ કોઈ સંબંધ અનુભવે નહીં.
3. આ નિર્ણય સામેની ટીકા
-
માનવાધિકાર સંગઠનો: પાકિસ્તાનનો નિર્ણય નિષ્ઠુર અને અનૈતિક ગણાવ્યો.
-
તાલિબાન સરકાર: અફઘાન શરણાર્થીઓ સાથે એમનો કોઈ સમર્થન વિનાનો દેશનિકાલ.
-
આંતરરાષ્ટ્રીય સંગઠનો: યુએન અને IOM (International Organization for Migration) ચિંતિત.
4. તારણ – શું થશે આગળ?
-
અફઘાનિસ્તાન પર ભાર: ইতિમત્ય 8.45 લાખ લોકો પાછા ગયા, વધુ 30 લાખનો પ્રશ્ન.
-
પાકિસ્તાનના આંતરિક મુદ્દાઓ: આ નિર્ણયથી સ્થાનિક સ્તરે અસરો પણ થઈ શકે.
-
આંતરરાષ્ટ્રીય દબાણ: આ અંગે અમેરિકા અને અન્ય દેશો શું વલણ અપનાવે તે મહત્વનું રહેશે.