ITR-U નો હેતુ ટેક્સ પેયર્સને જૂની ટેક્સ ફાઇલિંગમાં થયેલી કોઈપણ ભૂલોને સુધારવાની તક આપવાનો છે. આ નિયમ કર નિયમોનું પાલન સરળ બનાવવામાં અને ભૂલો સુધારવામાં મદદ કરશે. પરંતુ તેનો ઉપયોગ કર ઘટાડવા કે રિફંડ મેળવવા માટે કરી શકાતો નથી.
સમય 24 મહિનાથી વધારીને 48 મહિના કરાયો
નવા નિયમો હેઠળ કરદાતાઓને તેમની ભૂલો સુધારવા માટે 48 મહિના (4 વર્ષ)નો સમય આપવામાં આવશે. અગાઉ આ સમયગાળો ફક્ત 24 મહિનાનો હતો. એટલે કે હવે આ સમય મર્યાદા બમણી થઈ ગઈ છે. ઉદાહરણ તરીકે જો તમે નાણાકીય વર્ષ 2024-25 માટે ટેક્સ રિટર્ન ફાઇલ કરી રહ્યા છો જેનું મૂલ્યાંકન વર્ષ 2025-26 છે. તો તમે 31 માર્ચ 2030 સુધી ITR-U ફોર્મ ફાઇલ કરી શકો છો. આ લાંબા સમયગાળામાં કરદાતા પોતાની ભૂલો સુધારી શકશે.
ITR-U કોણ ફાઇલ કરી શકે છે?
ITR-U ફોર્મ એવા લોકો માટે છે જેઓ પોતાનું મૂળ ટેક્સ રિટર્ન ફાઇલ કરી શક્યા નથી. અથવા તેમણે તેમની આવક વિશે ખોટી માહિતી આપી છે અથવા ખોટો કર દર ઉલ્લેખ કર્યો છે અથવા ખોટો પ્રકારની આવક પસંદ કરી છે. આ ફોર્મ કરદાતાઓને તેમની ભૂલો સુધારવાની તક આપે છે. પરંતુ તેનો ઉપયોગ અગાઉ જણાવેલ આવક ઘટાડવા અથવા રિફંડ મેળવવા માટે કરી શકાતો નથી. આ ફક્ત વધારાની આવક વિશે માહિતી આપવા અથવા ભૂલો સુધારવા માટે છે.
ITR-U કેવી રીતે ફાઇલ કરવું?
નવા નિયમો હેઠળ ITR-U ફોર્મ આકારણી વર્ષના અંત પછી જ ફાઇલ કરી શકાય છે. ટેક્સ રિટર્ન ફાઇલ કરવાની છેલ્લી તારીખ 31 જુલાઈ છે. જો આ તારીખ ચૂકી જાય તો 31 ડિસેમ્બર સુધી મોડી રિટર્ન ફાઇલ કરી શકાય છે. આ પછી ITR-U ફોર્મ એકમાત્ર વિકલ્પ બચે છે. ઉદાહરણ તરીકે નાણાકીય વર્ષ 2024-25 માટે મૂળભૂત રિટર્ન 31 જુલાઈ 2025 સુધીમાં ફાઇલ કરવાનું રહેશે. જો આ ચૂકી જાય તો ITR-U 31 ડિસેમ્બર 2025 સુધી ફાઇલ કરી શકાય છે અને જો આ પણ ખબર ન હોય તો 1 એપ્રિલ, 2026 થી. ફોર્મ ફાઇલ કરતી વખતે, કરદાતાએ ડ્રોપ-ડાઉન મેનૂમાંથી સમયગાળો પસંદ કરીને રિટર્ન ચકાસવાની જરૂર રહેશે.
દંડ અને સમય મર્યાદા
ITR-U ફાઇલ ન કરવા બદલ દંડ થશે. જે રિટર્ન કેટલું વહેલું ફાઇલ કરવામાં આવે છે તેના પર આધાર રાખે છે. જો પહેલા વર્ષમાં ફાઇલ કરવામાં આવે તો 25% વધારાનો ટેક્સ અને વ્યાજ ચૂકવવું પડે છે. જો તમે તેને બીજા વર્ષે ફાઇલ કરો છો તો 50% વધારાનો ટેક્સ અને વ્યાજ વસૂલવામાં આવશે. આ ત્રીજા વર્ષે વધીને 60% કર અને વ્યાજ થાય છે. તેવી જ રીતે ચોથા વર્ષે તેના પર 70% વધારાનો કર અને વ્યાજ ચૂકવવો પડશે. આ દંડ પ્રણાલી કરદાતાઓને ઝડપથી ભૂલો સુધારવા માટે પ્રોત્સાહિત કરે છે.
કાનૂની ફેરફારો અને લાભો
ફાઇનાન્સ એક્ટ 2025 એ કલમ 139(8A) માં સુધારો કર્યો છે. જે હેઠળ ITR-U ફાઇલ કરવાની સમય મર્યાદા 24 મહિનાથી વધારીને 48 મહિના કરવામાં આવી છે. આ ફેરફાર ટેક્સ ફાઇલિંગને સરળ અને સચોટ બનાવવાની દિશામાં એક મોટું પગલું છે.
