ભારતીય સેનામાં પ્રમોશનને લઈ એક મોટી અપડેટ સામે આવી છે. વાસ્તવમાં ભારતીય સેનાએ પોતાના અધિકારીઓ માટે પ્રમોશન સિસ્ટમમાં કેટલાક ફેરફાર કર્યા છે. હવે તમામ લેફ્ટનન્ટ જનરલોની મેરિટ લિસ્ટ તેમના પરફોર્મન્સના આધારે તૈયાર કરવામાં આવશે. આ નવી સિસ્ટમ 31 માર્ચથી અમલમાં આવશે અને તેનો હેતુ મેરિટ આધારિત પસંદગીને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે. આ નવી સિસ્ટમ ભારતીય સેનાને સંકલિત થિયેટર કમાન્ડમાં સેવા આપવા માટે લેફ્ટનન્ટ જનરલોની પસંદગી કરવામાં મદદ કરશે.
ભારતીય સેનાએ લેફ્ટનન્ટ જનરલો માટે વાર્ષિક ગોપનીય અહેવાલ (ACR) ફોર્મ સંશોધિત કરી નવી નીતિ અમલમાં મૂકી છે. આ નીતિ ખાસ રીતે સેનાના ટોચના તબક્કાના કાર્યપ્રણાલી અને મૂલ્યાંકન પ્રણાલીમાં સુધારવા માટે રચાયેલી છે.
આ નવી નીતિ તે છ ઓપરેશનલ કમાન્ડ અને એક ટ્રેનિંગ કમાન્ડના વાઇસ ચીફ અને કમાન્ડર ઇન ચીફ પર લાગુ નહીં થાય. આમાં એવા લેફ્ટનન્ટ જનરલોને બહાર રાખવામાં આવ્યા છે, જે અન્ય થ્રી-સ્ટાર જનરલોથી એક સ્તર ઉપર ગણી શકાય છે.
મુખ્ય તથ્ય:
- લેફ્ટનન્ટ જનરલોની સંખ્યા:
- ભારતીય સેનામાં 90 થી વધુ લેફ્ટનન્ટ જનરલ્સ છે.
- અન્ય રેન્ક ધરાવતી સંખ્યા:
- લગભગ 300 મેજર જનરલ.
- 1,200 બ્રિગેડિયર્સ.
- કુલ સૈનિક સંખ્યા:
- ભારતીય સેનામાં લગભગ 11 લાખ સૈનિકો છે.
આ નીતિ દ્વારા લેફ્ટનન્ટ જનરલોની કામગીરીમાં પારદર્શિતા અને કાર્યક્ષમતાનું મૂલ્યાંકન વધુ મજબૂત બનશે, જેનાથી સેનાની ટોચની લીડરશિપને વધુ જવાબદાર અને પરિણામદાયક બનાવવાની આશા છે.
નવી નીતિ દ્વારા લેફ્ટનન્ટ જનરલો માટે પ્રદર્શને આધારિત મૂલ્યાંકન સિસ્ટમ લાગુ કરવાનું મુખ્ય ઉદ્દેશ છે, જે હવે સુધી ભારતીય સેના (Indian Army)માં ન હતી.
નવી નીતિની વિશેષતાઓ:
- એકસરખી પ્રણાલી:
- આ નીતિ લેફ્ટનન્ટ જનરલોની મૂલ્યાંકન પ્રણાલીને ભારતીય વાયુસેના (IAF) અને ભારતીય નૌકાદળ સાથે સુસંગત બનાવશે.
- થિયેટર કમાન્ડની રચનાને મજબૂત કરવા માટે આ મૂલ્યાંકન પ્રણાલી જરૂરી હતી, જે ત્રણેય સેવાઓ માટે સુસંગત મૂલ્યાંકન પ્રદાન કરે.
- ACR સિસ્ટમ:
- લેફ્ટનન્ટ જનરલો હવે 1 થી 9ના સ્કેલ પર વિવિધ ગુણો માટે રેટ કરવામાં આવશે.
- આ રેટિંગ તેમની કામગીરીના વિવિધ પાસાંઓને ધ્યાનમાં રાખીને કરાશે.
- પ્રમોશન માટે નવી પદ્ધતિ:
- લેફ્ટનન્ટ જનરલોનું પ્રમોશન હવે માત્ર વરિષ્ઠતાના આધારે નહીં પણ પ્રદર્શને આધારે થશે.
- આ નવું માપદંડ ટોચના હોદ્દાઓ માટે યોગ્ય પ્રભાવશાળી નેતૃત્વ વિકસાવવા પર ધ્યાન આપશે.
વ્યૂહાત્મક મહત્વ:
- થિયેટર કમાન્ડ માટે તૈયારી:
આ મૂલ્યાંકન સિસ્ટમ થિયેટર કમાન્ડના અમલમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવશે, કારણ કે તે સેવા હદથી ઉપર ઊઠીને ત્રણેય દળો વચ્ચે સંકલન વધારશે. - ટોચના નેતૃત્વમાં સુધારાઓ:
લેફ્ટનન્ટ જનરલોની જવાબદારી વધુ પારદર્શી અને પરિણામકારક બનશે, જે આખી રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા તંત્ર માટે લાભદાયી બનશે.
આ નીતિ થકી ભારતીય સેના થિયેટર કમાન્ડ માટે સારી રીતે તૈયાર થશે અને આંતરિક મૂલ્યાંકન પ્રણાલીને આધુનિક મિશન અને માપદંડો સાથે સુસંગત બનાવશે.
નવી નીતિને લઈને કેટલાક અધિકારીઓ દ્વારા વિરોધ પણ વ્યક્ત કરવામાં આવી રહ્યો છે. એક વરિષ્ઠ અધિકારીએ કહ્યું, બહુ ઓછા અધિકારીઓ આર્મીના કઠોર માળખામાં દરેક તબક્કે મેરિટ પર સેટલ થાય છે અને થ્રી-સ્ટાર જનરલ બને છે. લેફ્ટનન્ટ જનરલના રેન્ક પછી કમાન્ડર-ઇન-ચીફના પદ પર પ્રમોશન વરિષ્ઠતા પર આધારિત હતું. આ તબક્કે યોગ્યતાનો સમાવેશ દખલગીરીની શક્યતાને વધારી શકે છે પછી ભલે તે રાજકીય હોય કે અન્યથા. તમને જણાવી દઈએ કે આ નીતિ એવા સમયે લાગુ કરવામાં આવી રહી છે જ્યારે ભારતે ચીન, પાકિસ્તાન અને હિંદ મહાસાગર ક્ષેત્ર માટે ત્રણ થિયેટર કમાન્ડ માટે બ્લુપ્રિન્ટને અંતિમ સ્વરૂપ આપી દીધું છે.
