વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ 4 માર્ચ 2024,સોમવારે તમિલનાડુના કલ્પક્કમમાં ભારતના પ્રથમ સ્વદેશી ફાસ્ટ બ્રીડર રિએક્ટર (500 MW)માં કોર લોડિંગની શરૂઆત કરાવી હતી.તમિલનાડુના કલ્પક્કમ ખાતે સ્વદેશી રીતે નિર્મિત 500 મેગાવોટના ઇલેક્ટ્રિક પ્રોટોટાઇપ ફાસ્ટ બ્રીડર રિએક્ટરમાં કોર લોડિંગની શરૂઆત સાથે ભારત તેના પરમાણુ કાર્યક્રમના બીજા તબક્કામાં પ્રવેશવાથી એક પગલું દૂર છે, ત્યારે સરકારે આ પગલાને ઐતિહાસિક ગણાવ્યું છે.
તમિલનાડુના કલ્પક્કમમાં વડાપ્રધાન મોદીએ રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સલાહકાર (NSA) અજીત ડોભાલ, અણુ ઊર્જા આયોગના અધ્યક્ષ એકે મોહંતી, ભાભા પરમાણુ સંશોધન કેન્દ્રના ડિરેક્ટર વિવેક ભસીન અને ઈન્દિરા ગાંધી પરમાણુ સંશોધન કેન્દ્રના ડિરેક્ટર બી વેંકટરામધસ સાથે રિએક્ટર વૉલ્ટ અને તેના કંટ્રોલ રૂમની મુલાકાત લીધી હતી. અહીં તેમને આ રિએક્ટરની મુખ્ય વિશેષતાઓ વિશે માહિતી આપવામાં આવી હતી.
વપરાશ કરતાં વધુ વીજળી કરે છે ઉત્પન્ન
મળતી માહિતી અનુસાર, પ્રોટોટાઇપ ફાસ્ટ બ્રીડર રિએક્ટર (PFBR) માં કોર લોડિંગ તેના વપરાશ કરતા વધુ વીજળી ઉત્પન્ન કરે છે અને પરમાણુ કચરો – યુરેનિયમ -238નો બળતણ તરીકે ઉપયોગ કરે છે. આ 500 મેગાવોટનું ઇલેક્ટ્રિક ફાસ્ટ બ્રીડર રિએક્ટર ભારતીય નાભિકિયા વિદ્યુત નિગમ લિમિટેડ (ભાવિની) દ્વારા વિકસાવવામાં આવ્યું છે.
સ્વદેશી રીતે ડિઝાઇન અને ઉત્પાદન
એક સત્તાવાર નિવેદનમાં જણાવાયું છે કે કોર લોડિંગ પૂર્ણ થવા પર, ટર્નિંગ પોઈન્ટનો પ્રથમ અભિગમ પ્રાપ્ત થશે. જે પછીથી વીજ ઉત્પાદન તરફ દોરી જશે. આત્મનિર્ભર ભારતની ભાવનામાં, MSME સહિત 200 થી વધુ ભારતીય ઉદ્યોગોના યોગદાન સાથે PFBR ને BHAVINI દ્વારા સ્વદેશી રીતે ડિઝાઇન અને ઉત્પાદન કરવામાં આવ્યું છે.
2.15 કરોડ યુનિટ વીજળીનું ઉત્પાદન થયું
ભારત 1985થી ફાસ્ટ બ્રીડર ટેસ્ટ રિએક્ટર પ્રાયોગિક એકમનું સંચાલન કરી રહ્યું છે. FBTR લગભગ 120 દિવસ સુધી 40 મેગાવોટ ઈલેક્ટ્રીક પર ઓપરેટ થયું હતું અને ગયા વર્ષે 2.15 કરોડ યુનિટ વીજળીનું ઉત્પાદન કર્યું હતું. એક સત્તાવાર નિવેદનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે PFBR શરૂઆતમાં યુરેનિયમ-પ્લુટોનિયમ મિશ્રિત ઓક્સાઇડ (MOX) બળતણનો ઉપયોગ કરશે.
