કેન્દ્ર સરકારે કાયદાકીય માપદંડો અને સુરક્ષાના લાભને ધ્યાને રાખીને 10 કરોડથી વધુ બેંક ખાતાઓની KYC (Know Your Customer) પુનઃપ્રક્રિયા કરવાની જરૂરિયાત ફરજીયાત કરી છે. આ પગલું બેંકિંગ વ્યવસ્થામાં પારદર્શકતા અને સુરક્ષા વધારવા માટે લેવામાં આવ્યું છે. જો ખાતેદારો દ્વારા સમયસર KYC અપડેટ કરવામાં નહીં આવે તો બેંકો આ ખાતાઓ પર રોક લગાવી શકે છે, જેના કારણે ખાતામાંથી ટ્રાન્ઝેક્શન અટકી શકે છે.
ખાતેદારોને તેમની બેંકો દ્વારા મળેલા નોટિફિકેશન અનુસાર જલ્દીથી KYC પુનઃપ્રક્રિયા પૂર્ણ કરવાની સલાહ આપવામાં આવી છે, જેથી ખાતા એક્ટિવ રહી શકે અને કોઈ અડચણ ન આવે. KYC અપડેટ માટે સામાન્ય રીતે પાસપોર્ટ સાઇઝ ફોટો, આધાર કાર્ડ, પાન કાર્ડ, અથવા અન્ય માન્ય ઓળખ અને સરનામા પુરાવા જરૂરી હોય છે.
નાણાકીય સેવાઓના સચિવ એમ. નાગરાજુએ બેંકોને PMJDY (પ્રધાનમંત્રી જન ધન યોજના) ખાતાઓ માટે નવી KYC પ્રક્રિયા અપનાવવાની સૂચના આપી છે, ખાસ કરીને 2014માં ખોલાયેલા ખાતાઓ માટે, જેઓની KYC હવે 10 વર્ષ બાદ ફરીથી કરવી જરૂરી બની છે.
PMJDY યોજના 2014માં શરૂ કરવામાં આવી હતી અને તેના માધ્યમથી ડિસેમ્બર 2014 સુધીમાં લગભગ 10.5 કરોડ ખાતાઓ ખોલવામાં આવ્યા હતા. 28 ઓગસ્ટ 2024 સુધીમાં આ યોજના હેઠળ કુલ 53.13 કરોડ ખાતાઓ ખોલવામાં આવ્યા છે, જે વડાપ્રધાન જન ધન યોજનાના કાર્યક્ષેત્ર અને લોકપ્રિયતાને દર્શાવે છે.
આ નવી KYC પ્રક્રિયા જન ધન ખાતાધારકોની આર્થિક સુરક્ષા વધારવા અને બેંકિંગ સિસ્ટમમાં સચોટ માહિતી જાળવવા માટે મહત્વપૂર્ણ છે. KYC અપડેટ કર્યા વિના ખાતાધારકોને તેમના ખાતા સંબંધિત સેવાઓમાં વિક્ષેપનો સામનો કરવો પડી શકે છે.
નાણા મંત્રાલયે તમામ બેંકોને પ્રધાનમંત્રી જન ધન યોજના (PMJDY) ખાતાઓ માટે KYC પ્રક્રિયાને પુનઃપ્રારંભ કરવા માટે સૂચનાઓ આપી છે. નાણા મંત્રાલયના સચિવ એમ. નાગરાજુએ હિતધારકો સાથે યોજેલી બેઠકમાં આ પ્રક્રિયાને ઝડપથી અમલમાં લાવવા માટે માર્ગદર્શન આપ્યું.
આ બેઠકમાં નાગરાજુએ બેંકોને તમામ ડિજિટલ માધ્યમો, જેમ કે ATM, મોબાઇલ બેંકિંગ, ઇન્ટરનેટ બેંકિંગ વગેરેના ઉપયોગ દ્વારા ખાતાધારકોને KYC પુનઃપ્રક્રિયા માટે પ્રોત્સાહિત કરવાની વાત કરી. સાથે જ, બેંકોને અન્ય બેંકોમાં અમલમાં આવેલા શ્રેષ્ઠ ઉપાયો અપનાવવા અને ખાતાધારકોને સરળતા માટે સેવાઓને વધુ સુસજ્જ બનાવવા માટે પણ પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવ્યા.
આ યોજના અને KYC પ્રક્રિયાથી ખાતાધારકોને લઘુતરફાળામાં બેંકિંગ સુવિધાઓમાં સહજતા મળે અને બેંકિંગ વ્યવસ્થામાં પારદર્શકતા અને સુરક્ષા વધે, તે મંત્રાલયનો મુખ્ય ઉદ્દેશ છે.
શા માટે મહત્વનું છે KYC ?
નાગરાજુએ બેંકોને વિનંતી કરી કે, તે PMJDY યોજનાના લોન્ચ સમયે જેટલો ઉત્સાહ હતો તે જ ઉત્સાહ સાથે કામ કરે અને ગ્રાહકોને કોઈપણ અસુવિધા ટાળવા માટે ફરીથી KYC કાર્ય પૂર્ણ કરે. નિવેદનમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે, તેમણે બેંકોને નિર્દેશ આપ્યો હતો કે જ્યાં પણ જરૂરી હોય ત્યાં વધારાના સ્ટાફને સમયમર્યાદામાં ફરીથી KYC પૂર્ણ કરવા માટે તૈનાત કરવામાં આવે.
