ગુજરાતને વર્ષ 2024માં દિવ્યાંગજન અધિકાર અધિનિયમના ઉત્તમ અમલીકરણ માટે રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મૂર્મૂના હસ્તે સર્વશ્રેષ્ઠ રાજ્ય એવોર્ડ એનાયત થયો છે. આ સિદ્ધિ ગુજરાતના દિવ્યાંગજનો માટેની પ્રગતિશીલ નીતિઓ અને યોજનાઓના મજબૂત અમલનું પ્રતિબિંબ છે.
ગુજરાત: દિવ્યાંગજનો અધિકારોના અમલીકરણ માટે શ્રેષ્ઠ રાજ્ય તરીકે માન્યતા
ગુજરાત સરકાર રાજયના દિવ્યાંગજનો માટે સમાન અધિકાર અને શ્રેષ્ઠ જીવનવ્યવસ્થા સુનિશ્ચિત કરવા માટે સતત કાર્યરત છે. દિવ્યાંગજનો અધિકાર અધિનિયમ, 2016 અંતર્ગત, રાજ્યમાં ઘણા મક્કમ પગલાં લેવામાં આવ્યા છે, જેના કારણે ગુજરાતને રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મૂર્મૂના હસ્તે વર્ષ 2024નો સર્વશ્રેષ્ઠ રાજ્યનો એવોર્ડ મળ્યો છે.
મુખ્ય સિદ્ધિઓ:
- દિવ્યાંગજનો અધિકાર અધિનિયમ, 2016
- આ અધિનિયમની કડક અમલવણી રાજ્યમાં થવા પામી છે.
- દિવ્યાંગ વ્યક્તિઓના તમામ અધિકારો સુરક્ષિત કરાયા છે.
- કમિશનરની કચેરીની ભૂમિકા:
- રાજ્યમાં દિવ્યાંગજનો માટેની સેવાઓનું અમલીકરણ અને મોનિટરિંગ કમિશનરની કચેરી દ્વારા સુનિશ્ચિત કરાયું છે.
- દિવ્યાંગજનો માટે શિક્ષણ, રોજગાર, આરોગ્ય અને જાહેર સ્થળોની પોસાય તેવા પગલાં લેવામાં આવ્યા છે.
- રાજ્યની પ્રતિબદ્ધતા:
- જાહેર અને ખાનગી ક્ષેત્રમાં દ્રષ્ટિએ મૂંગા અને દિવ્યાંગજનોને સહાયક તક મળે તેવા પ્રયાસો.
- ટેક્નોલોજી આધારિત સુવિધાઓ દ્વારા તેમના જીવનમાં સુધારણા લાવવા પગલાં
ગુજરાતના દિવ્યાંગજનો માટે શ્રેષ્ઠ કામગીરી માટે એવોર્ડ:
ગુજરાતે દિવ્યાંગજનો અધિકાર અધિનિયમ, 2016ના શ્રેષ્ઠ અમલ માટે રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મૂર્મૂના હસ્તે 2024નો સર્વશ્રેષ્ઠ રાજ્ય એવોર્ડ મેળવ્યો છે.
મંત્રાલય અને કમિશનરશ્રીની કચેરીની મહત્ત્વની ભૂમિકા:
- સામાજિક ન્યાય અને અધિકારીતા મંત્રી ભાનુબેન બાબરીયાએ કમિશનર શ્રી વી. જે. રાજપૂત અને તેમની ટીમને શ્રેષ્ઠ કામગીરી બદલ અભિનંદન પાઠવ્યાં.
- કમિશનરશ્રીની કચેરીની જવાબદારીઓ:
- આ કચેરી ડિમ્ડ સિવિલ કોર્ટ તરીકે કાર્ય કરે છે.
- કચેરી દ્વારા દિવ્યાંગજનો સંબંધિત તમામ મુદ્દાઓનું નિરાકરણ શક્ય તેટલી ઝડપથી કરવામાં આવે છે.
કચેરીની અધિકાર અને કામગીરી:
- વિભાગો:
- પ્રવેશ, ભરતી, બદલી અને અનામત:
- દિવ્યાંગજનોને તેમની યોગ્યતા મુજબ પ્રશિક્ષણ અને તક મળે તે સુનિશ્ચિત કરે છે.
- અધિકાર ભંગ કેસ:
- દેવાં વિમૉ માં સરકારશ્રીની અધિનિયમ હેઠળના તમામ અધિકાર ભંગ માટે પગલાં લે છે.
- પ્રવેશ, ભરતી, બદલી અને અનામત:
- સુઓ મૉટો કેસ:
- અન્યાયના કેસોમાં કચેરી સ્વયંભૂ પગલાં લઈને ન્યાય આપી શકે છે.
- પેન્શન અને જમીન ફાળવણી:
- દિવ્યાંગજનો માટે કાયદાકીય રીતે નક્કી કરાયેલાં લાભો પૂરા કરવા માટે કચેરી કાર્યરત છે.
અભિનંદન માટે ખાસ પ્રસંગ:
મંત્રાલય અને કચેરી વચ્ચેના આ દૃઢ સમન્વયથી ગુજરાતે આ શ્રેષ્ઠતાનું માન મેળવીને દેશના અન્ય રાજ્યો માટે એક ઉદાહરણ સ્થાપિત કર્યું છે. કમિશનરશ્રીની કચેરીની આ કામગીરી દિવ્યાંગજનો માટે મજબૂત સહારા સમાન છે.
ગુજરાતમાં દિવ્યાંગજનો માટે સુલભ ન્યાય અને મોબાઇલ કોર્ટના આયોજન:
ગુજરાતમાં દિવ્યાંગ વ્યક્તિઓ માટેના કમિશનરની કચેરી એ ન્યાય પ્રદાન માટે અનોખું મંચ ઉભું કર્યું છે, જે ડિમ્ડ સિવિલ કોર્ટ તરીકે કાર્યરત છે. આ કોર્ટ દ્વારા ઓફલાઈન તેમજ ઓનલાઇન બંને મોડમાં કેસની સુનાવણી કરવામાં આવે છે.
આંખડાઓ અને કામગરી:
- છેલ્લાં પાંચ વર્ષમાં કુલ 1096 કેસોનો નિકાલ કરવામાં આવ્યો છે.
- કોઈ પણ પ્રકારના દિવ્યાંગજનોના અધિકારભંગના કેસ માટે અરજદારની ફરિયાદને ઝડપથી નિરાકૃત કરવાની જવાબદારી કચેરી બજાવે છે.
મોબાઇલ કોર્ટનું આયોજન:
- “સરકાર તમારે દ્વારે” અભિગમ અંતર્ગત, કમિશનરશ્રીની કચેરી દ્વારા નવ જિલ્લા મથકોમાં મોબાઇલ કોર્ટનું આયોજન કરવામાં આવે છે.
- મુખ્ય હેતુ:
- દિવ્યાંગજનોને ન્યાય તેમની નજીક અને સરળતાથી ઉપલબ્ધ કરાવવો.
- તેમના પ્રશ્નોનું ઝડપી નિરાકરણ નિશ્ચિત કરવા.
- મોબાઇલ કોર્ટના નિર્ણયોની કાનૂની સ્થિતિ:
- આ કોર્ટના ચુકાદાઓ ડિસ્ટ્રિક્ટ કોર્ટ સમકક્ષ માનવામાં આવે છે, જેને ફક્ત હાઈ કોર્ટમાં પડકારવામાં આવી શકે છે.
ગુજરાતમાં દિવ્યાંગજનો માટે મેડિકલ કેમ્પ અને મોબાઇલ કોર્ટનું આયોજન:
મોબાઇલ કોર્ટના વિસ્તરણ:
ગુજરાત સરકારે દિવ્યાંગજનો માટે ખાસ સુવિધાઓ ઉપલબ્ધ કરાવવાના પ્રયાસમાં રાજ્યના વિવિધ જિલ્લાઓમાં મોબાઇલ કોર્ટનું આયોજન કર્યું છે.
મોબાઇલ કોર્ટના પ્રાંત:
- વલસાડ
- ગોધરા (પંચમહાલ)
- હિંમતનગર (સાબરકાંઠા)
- પાલનપુર (બનાસકાંઠા)
- રાજકોટ
- સુરત
- ભાવનગર
- મહેસાણા
- ભુજ (કચ્છ)
