અમદાવાદ સ્થાપના દિવસ એક વિશેષ ઐતિહાસિક પ્રસંગ બનવા જઈ રહ્યો છે, કારણ કે 614 વર્ષ પછી માતા ભદ્રકાળીની નગરયાત્રા નીકળશે.
નગરયાત્રાના મહત્વપૂર્ણ બિંદુઓ:
- તારીખ: 26 ફેબ્રુઆરી 2025
- નગરદેવી: માતા ભદ્રકાળી
- યાત્રાનો રૂટ:
- ભદ્રકાળી મંદિર → ત્રણ દરવાજા → ગુરુ માણેકનાથજી સમાધિ સ્થાન → માણેકચોક → દાણાપીઠ → અમદાવાદ મ્યુનિ. ઓફિસ → ખમાસા → પગથિયા → જમાલપુર દરવાજા → જગન્નાથ મંદિર → પરત ભદ્રકાળી મંદિર
- વિશેષ દર્શન:
- 6.25 કિ.મી. લાંબી નગરયાત્રા
- લાખો માઈ ભક્તો જોડાશે
- અખાડા, ટેબલો, ઊંટ-હાથી, ભજન મંડળી વગેરેથી શોભાયમાન યાત્રા
- માતાજીની પાદુકા રથમાં મુકાશે
- હવન અને ભવ્ય સમારંભ
વિશિષ્ટ ઉપસ્થિતિ:
- વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી
- ગૃહમંત્રી અમિત શાહ
- ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી ભુપેન્દ્ર પટેલ
આ યાત્રા અમદાવાદની સાંસ્કૃતિક અને ધાર્મિક પરંપરાને ફરી જીવંત કરનારી ઘટના બનશે. ગુજરાતની આતિહાસિક ધરોહર અને હિન્દુ સંસ્કૃતિ માટે આ એક ભવ્ય ક્ષણ હશે.
ભદ્રકાળી મંદિર: એક પ્રાચીન અને મહત્ત્વપૂર્ણ ધાર્મિક ધરોહર
ભદ્રકાળી મંદિરનો ઈતિહાસ:
- મંદિરનો ઈતિહાસ આશરે 1000 વર્ષ જૂનો છે.
- સમયાંતરે આ મંદિરને નષ્ટ કરવામાં આવ્યું હતું, પણ ભક્તોના શ્રદ્ધા અને પુનઃસ્થાપન પ્રયત્નોથી ફરી ઉદ્ભવ્યું.
- મહાલક્ષ્મી મંદિર અને ભદ્રકાળી મંદિર અમદાવાદની સાંસ્કૃતિક અને ધાર્મિક ઓળખનો મહત્વનો ભાગ છે.
- શ્રી રામબલી પ્રાગ તિવારી ટ્રસ્ટ ભદ્રકાળી મંદિર અને મહાલક્ષ્મી મંદિરના સંચાલન સાથે જોડાયેલું છે.
નગરયાત્રા અને રાજકીય ઉપસ્થિતિ:
- માતા ભદ્રકાળીની 614 વર્ષ બાદ નીકળતી નગરયાત્રા ભક્તો માટે ઐતિહાસિક ક્ષણ છે.
- શશિકાંત તિવારી (મંદિર ટ્રસ્ટ ચેરમેન) અનુસાર, વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી અને ગૃહમંત્રી અમિત શાહને યાત્રામાં આમંત્રણ અપાશે.
- આ યાત્રા હિંદુ પરંપરાનું પુનઃસ્થાપન અને આધ્યાત્મિક મહત્ત્વ પ્રદર્શિત કરનારી બની રહેશે.
અહેમ મુદ્દાઓ:
- 1000 વર્ષ જૂના મંદિરનો ઈતિહાસ બચાવવા માટે વિશેષ પ્રયાસો જરૂરી.
- ભવિષ્યમાં મંદિરનું સંરક્ષણ, વિકાસ અને પુનઃજીવન માટે સરકાર અને ભક્તોનું સહયોગ જરૂરી.
ભદ્રકિલ્લો અને ભદ્રમંદિરનો ઈતિહાસ:
જાણીતા પુરાતત્ત્વવિદ અને ઈતિહાસકાર જેમ કે ડૉ. રીઝવાન કાદરી, ડૉ. માણેક પટેલ, અને મુનેન્દ્ર જોષીના મતે, ભદ્રકિલ્લો અને ભદ્ર મંદિરના ઈતિહાસમાં મહત્વપૂર્ણ ભિન્નતા છે. તેઓનું માનવું છે કે:
ઈતિહાસના દ્રષ્ટિકોણ:
- ભદ્રકિલ્લો અને ભદ્રમંદિર બંને અલગ અલગ સમયગાળા અને રાજવંશો દ્વારા બનાવવામાં આવ્યા છે.
- મરાઠા શાસન હેઠળ આ સ્થળોનું મહત્વ વધ્યું હતું. તેમના મતે, આ કિલ્લો અને મંદિર મરાઠા શાસનમાં બનાવાયા હતા, જે સત્તાવાર રીતે 17મી સદીના અંતે સત્તા પામ્યા હતા.
મરાઠા શાસન અને ભદ્રકિલ્લો/ભદ્રમંદિર:
- મરાઠા શાસકો એ આ સ્થળોને ધાર્મિક, રાજકીય અને સૈન્ય કૌશલ્ય માટે ઉપયોગમાં લાવ્યો.
- ભદ્રકિલ્લો, જે અમદાવાદના ઐતિહાસિક દૃશ્યમાં મહત્વપૂર્ણ છે, મરાઠાઓના સમયમાં રાજકીય કેન્દ્ર તરીકે કાર્યરત હતો.
- ભદ્રમંદિર, જે પવિત્ર અને ઐતિહાસિક મહત્વ ધરાવે છે, એ મરાઠા શાસકોએ સંચાલિત કર્યા હતા, અને ભક્તિ અને રાજકીય ક્ષેત્રે તેની મહત્વની ભૂમિકા હતી.
એક્સ્પ્લોરેશન અને સંશોધન:
- આ મહત્વપૂર્ણ પુરાતત્ત્વ અને ઐતિહાસિક સ્થળોને વધુ સંશોધન અને સંરક્ષણની જરૂર છે, જેમાં જાણીતા ઈતિહાસકારોની અનુકૂળ માનીતા અને દૃષ્ટિકોણ છે.
- મરાઠા શાસકોએ આને કિલ્લા અને મંદિરના સંગમ તરીકે વિકસાવ્યા, જે છેલ્લા કેટલાક સદીમાં પણ સ્થાનિક અને આધ્યાત્મિક કેન્દ્ર તરીકે કાર્યરત રહ્યા છે.
આ પૃષ્ઠભૂમિ પર, ભદ્રકિલ્લો અને ભદ્રમંદિરનો ઈતિહાસ અને તેમની પરિપ્રેક્ષ્યને વિશ્વસનીય રીતે સંશોધિત કરવું વધુ મહત્વપૂર્ણ બની રહ્યું છે.