જ્ઞાનેશ કુમારને મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા બાદ, ભારતની ચૂંટણી વ્યવસ્થા માટે આ એક મહત્વપૂર્ણ ફેરફાર સાબિત થઈ શકે છે. તેઓ રાજીવ કુમારનું સ્થાન લેશે અને 2024-25માં થનારા મહત્વપૂર્ણ ચૂંટણીઓની જવાબદારી સંભાળશે.
મહત્વપૂર્ણ મુદ્દા:
- પસંદગી સમિતિ: વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી, વિપક્ષના નેતા અને મુખ્ય ન્યાયમૂર્તિના સભ્યપદ હેઠળ નિર્ણય લેવાયો.
- રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુની મંજૂરી બાદ જાહેરનામું બહાર પાડાયું.
- વિવેક જોશી નવા ચૂંટણી કમિશનર તરીકે નિયુક્ત.
જ્ઞાનેશ કુમારની ભૂમિકા 2025ની દિલ્હી વિધાનસભા ચુંટણી અને અન્ય રાજ્યોની ચૂંટણીઓ માટે મહત્વપૂર્ણ રહેશે
જ્ઞાનેશ કુમારને મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર (CEC) તરીકે નિમણૂક આપવામાં આવી છે, જે ભારતીય ચૂંટણી પ્રણાલીના સંચાલન માટે એક મહત્વપૂર્ણ નિર્ણાયક પદ છે.
મુખ્ય મુદ્દા:
- પરંપરા મુજબ, સૌથી વરિષ્ઠ ચૂંટણી કમિશનર જ મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર બને છે.
- જ્ઞાનેશ કુમારનું કાર્યકાળ: 26 જાન્યુઆરી 2029 સુધી રહેશે.
- ડૉ. વિવેક જોશી નવી ચૂંટણી કમિશનર તરીકે નિયુક્ત.
- આગામી ચૂંટણી પર અસર: 2025 દિલ્હી વિધાનસભા ચૂંટણી અને 2029 લોકસભા ચૂંટણી દરમિયાન જ્ઞાનેશ કુમાર મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર રહેશે.
આ બદલાવ 2024ના સામાન્ય ચૂંટણી બાદની ચૂંટણી વ્યવસ્થા માટે મહત્વપૂર્ણ સાબિત થઈ શકે છે.
જ્ઞાનેશ કુમારની મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર (CEC) તરીકેની નિમણૂક માટે પસંદગી સમિતિની બેઠક સોમવારે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં સાઉથ બ્લોકમાં મળી હતી.
મુખ્ય મુદ્દા:
- મોજૂદા CEC રાજીવ કુમાર 18 ફેબ્રુઆરી (મંગળવારે) નિવૃત્ત થશે.
- પાંચ નામો રજૂ કરાયા, પરંતુ રાહુલ ગાંધી (વિપક્ષના નેતા) અસંમતિ જાહેર કરી.
- સમિતિના સભ્યો:
- વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી
- વિપક્ષના નેતા રાહુલ ગાંધી
- ગૃહમંત્રી અમિત શાહ
- જ્ઞાનેશ કુમારની પસંદગી બાદ રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુ દ્વારા મંજૂરી આપવામાં આવી.
આ નિર્ણય આગામી 2024-25ની ચૂંટણી પ્રક્રિયામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવશે.
61 વર્ષીય જ્ઞાનેશ કુમાર અગાઉ કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રાલયનો ભાગ હતા. તેમની મુખ્ય જવાબદારીઓમાં ઓગસ્ટ 2019માં જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં કલમ 370 નાબૂદ કરવાના બિલનો મુસદ્દો તૈયાર કરવામાં મદદ કરવી અને અગાઉના રાજ્યને બે કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં વિભાજીત કરવી. તે સમયે તેઓ ગૃહ મંત્રાલયમાં સંયુક્ત સચિવ (કાશ્મીર વિભાગ) હતા.
61 વર્ષીય જ્ઞાનેશ કુમાર, જે નવી મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર (CEC) બન્યા છે, tid તેમની ગૃહ મંત્રાલયમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા રહી છે.
જ્ઞાનેશ કુમાર વિશે:
- ભૂતપૂર્વ પદ: કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રાલયમાં સંયુક્ત સચિવ (કાશ્મીર વિભાગ).
- મુખ્ય ભૂમિકા:
- 2019માં જમ્મુ-કાશ્મીરમાંથી કલમ 370 નાબૂદ કરવાના બિલનો મુસદ્દો તૈયાર કરવામાં મહત્વની ભૂમિકા.
- જમ્મુ-કાશ્મીર અને લદ્દાખને બે કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં વિભાજિત કરવાની પ્રક્રિયામાં સહયોગ.
- ઉત્તમ કાર્યાનુભાવ: ચૂંટણી વ્યવસ્થામાં, રાજકીય અને સુરક્ષા સંબંધિત નીતિઓમાં અનુભવી.
તેમની મજબૂત એડમિનિસ્ટ્રેટિવ પૃષ્ઠભૂમિ ચૂંટણી પ્રક્રિયામાં સુસંગત અને અસરકારક કામગીરી માટે મદદરૂપ બની શકે છે.
જ્ઞાનેશ કુમારના વર્તમાન મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર (CEC) તરીકેના નિમણૂકને જોતા, તેમની ભૂતકાળની ભૂમિકાઓ વિશેષ ધ્યાન ખેંચે છે.
જ્ઞાનેશ કુમાર કેરળ કેડરના 1988 બેચના IAS અધિકારી છે અને તેઓ મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર (CEC) તરીકે નિયુક્ત થયા છે.
મુખ્ય મુદ્દાઓ:
- ECI પેનલ: જ્ઞાનેશ કુમાર ત્રણ સભ્યોની ચૂંટણી પંચ પેનલમાં વરિષ્ઠ કમિશનર હતા.
- અન્ય સભ્યો:
- સુખબીર સિંહ સંધુ – ઉત્તરાખંડ કેડરના 1988 બેચના IAS અધિકારી.
- ડૉ. વિવેક જોશી – તાજેતરમાં નિયુક્ત થયેલા ત્રીજા ચૂંટણી કમિશનર.
- પૂર્વ CEC: રાજીવ કુમાર (18 ફેબ્રુઆરી 2024ના રોજ નિવૃત્ત).
તેઓ વૈશ્વિક દૃષ્ટિએ ભારતની લોકતંત્ર પ્રક્રિયાને મજબૂત બનાવવા માટે મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા નિભાવી શકે છે.
જ્ઞાનેશ કુમારનો પ્રભાવશાળી કામગમ:
- કલમ 370 રદ કરવાની પ્રક્રિયામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા (2019).
- અયોધ્યા રામ મંદિર કેસ સંબંધિત દસ્તાવેજો સંભાળ્યા (2020).
- ગૃહ મંત્રાલયમાં અધિક સચિવ તરીકે કાર્યરત રહ્યા.
- સહકાર મંત્રાલયના સચિવ તરીકે નિવૃત્તિ (જાન્યુઆરી 2023).
- કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રી અમિત શાહના નજીકના અધિકારી ગણાય છે.
તેમની પ્રશાસનિક કુશળતા અને રાજકીય સંવેદનશીલ મુદ્દાઓને સંભાળવાની ક્ષમતા એ ભવિષ્યની ચૂંટણી પ્રક્રિયાને વધુ મજબૂત અને વ્યવસ્થિત બનાવવા માટે અસરકારક સાબિત થઈ શકે છે.
