ક્રિપ્ટો કરન્સીમાંથી થતી આવક હવે આવકવેરા વિભાગની તપાસ હેઠળ છે. વિભાગે હજારો વ્યક્તિઓને ઈ-મેલ મોકલ્યા છે જેમણે ક્રિપ્ટો કરન્સીમાં વ્યવહાર કર્યો છે પરંતુ તેમના રિટર્નમાં તેમાંથી થતી આવકનો ઉલ્લેખ કર્યો નથી. શુક્રવારે સત્તાવાર સૂત્રોએ આ માહિતી આપી. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર આ વ્યવહારો આકારણી વર્ષ 2023-24 અને 2024-25 સાથે સંબંધિત છે.
શું વાત છે?
સેન્ટ્રલ બોર્ડ ઓફ ડાયરેક્ટ ટેક્સીસ (CBDT) એ કેટલાક ઉચ્ચ જોખમ ધરાવતા વ્યક્તિઓ પર કરચોરી અને મની લોન્ડરિંગમાં સંડોવણી હોવાની શંકા વ્યક્ત કરી છે અને તેઓ વર્ચ્યુઅલ ડિજિટલ એસેટ્સ (VDA) એટલે કે ક્રિપ્ટોકરન્સીમાં રોકાણ કરવા માટે બિનહિસાબી આવકનો ઉપયોગ કરી રહ્યા છે.
સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે આવકવેરા વિભાગે હજારો ડિફોલ્ટરોને ઈ-મેલ મોકલીને ક્રિપ્ટો વ્યવહારોમાંથી ઉદ્ભવતી આવક જાહેર કરી નથી અથવા ખોટી રીતે જાહેર કરી છે, જેમાં તેમને અપડેટેડ આવકવેરા રિટર્ન ફાઇલ કરવા જણાવ્યું છે.
ભારતમાં ક્રિપ્ટોકરન્સી (VDA) પરથી આવક પર ટેક્સ:
🔸 ટેક્સ દર:
-
આવકવેરા અધિનિયમની કલમ 115BBH મુજબ,
-
**ક્રિપ્ટો (Virtual Digital Assets – VDA)**માંથી થતી આવક પર 30% ટેક્સ લાદવામાં આવે છે.
-
આ ટેક્સ પર સરચાર્જ અને 4% હેલ્થ એન્ડ એજ્યુકેશન સેસ પણ લાગુ થાય છે.
🔸 કપાતની મંજૂરી નથી:
-
માત્ર **ખરીદીના ખર્ચ (Cost of Acquisition)**ની કપાત માન્ય છે.
-
પણ ટ્રાન્સફર ફી, બ્રોકરેજ, અન્ય ખર્ચો વગેરે પર કોઈ કપાત નહીં મળે.
🔸 નુકસાન (Loss) મામલે મર્યાદા:
-
ક્રિપ્ટોમાં નુકસાન થાય તો:
-
તેને બીજી આવક સામે સેટ ઓફ કરી શકાતું નથી.
-
એ નુકસાન આગામી વર્ષોમાં પણ આગળ લઈ જઈ શકાતું નથી.
-
આયકર રિટર્ન (ITR) અને Schedule VDA:
-
ITR ફાઇલ કરતી વખતે હવે Schedule VDA ભરી દેવી જરૂરી છે જો તમારું ક્રિપ્ટોમાં લેવડદેવડ થયું હોય.
-
ઘણા લોકો:
-
VDA શેડ્યૂલ ભરે છે નહીં,
-
કમ આવક બતાવે છે, અથવા
-
ખોટા ખર્ચો બતાવીને ટેક્સ બચાવવાનો પ્રયાસ કરે છે.
-
વિભાગની કામગીરી:
-
આવકવેરા વિભાગ હવે:
-
ક્રિપ્ટોકરન્સી એક્સચેન્જો દ્વારા TDSના રિપોર્ટ્સ મેળવી રહ્યા છે.
-
તેને ITR સાથે મેળવી, કોઈ હોય તો ચકાસણી માટે ચિહ્નિત કરે છે.
-
-
CBDT (Central Board of Direct Taxes) ના જણાવ્યા મુજબ, આ પ્રક્રિયા “વિશ્વાસ પર આધારિત ટેક્સ આધારભૂત વ્યવસ્થા” છે – એટલે કે, આપણે સાચું ડેટા આપીએ એવું માનવામાં આવે છે, પણ જો ડિફોલ્ટ થાય તો પગલાં લેવામાં આવે છે.