જળ સંચય અને સિંચાઈ સંવર્ધન માટે ગુજરાત રાજ્યમાં શરૂ કરાયેલ ‘સુજલામ સુફલામ’ અભિયાન એક વિસ્ફોટક પ્રયાસ છે, જેનો મુખ્ય ઉદ્દેશ રાજ્યના પાણીના સ્ત્રોતોને પુનર્જીવિત કરવો અને ભવિષ્ય માટે પાણીની ઉપલબ્ધતા સુનિશ્ચિત કરવી છે.
સુજલામ સુફલામ અભિયાનની વિશેષતાઓ:
- મુખ્ય ઉદ્દેશ:
આ અભિયાનના માધ્યમથી નદી, તળાવો, ખાડાઓ અને અન્ય જળાશયોની સફાઈ તથા ગૌણ નહેરો અને જળવાહિનીઓના પુનર્વિકાસ માટે કામ કરવામાં આવ્યું છે. - પૂર્ણ થયેલ કામો:
છેલ્લા બે વર્ષમાં કુલ 33,000થી વધુ પ્રોજેક્ટ પૂર્ણ કરવામાં આવ્યા છે, જેમાં નદીઓના પાંખ કાપવા, તળાવોને ઊંડા કરવાનો પ્રયાસ, અને વરસાદી પાણીના ઉપયોગ માટે નવા માળખાંનું નિર્માણ શામેલ છે. - પ્રભાવિત વિસ્તારો:
આ અભિયાનથી રાજ્યના ખેડૂતોને સિંચાઈ માટે પૂરતું પાણી મળી રહ્યું છે, જ્યારે ગ્રામીણ અને શહેરી વિસ્તારોમાં પીવાનું પાણી સંગ્રહ થતું થયું છે. - પાણીદાર ગુજરાત:
આ અભિયાન ગુજરાતને ‘પાણીદાર રાજ્ય’ તરીકે આગળ વધારવામાં મકબૂલ સાબિત થયું છે, જેના પરિણામે ખેતી માટે વધુ સક્ષમ માળખા ઉભા થયા છે, તેમજ પાણીની તંગી ધરાવતા વિસ્તારોમાં પાણી ઉપલબ્ધ થયું છે. - જળ સંચાલન માટે નવીન ઉદાહરણ:
ગુજરાત સરકારે જળ સંચાલનને જલવાયુ પરિવર્તન અને જમીન સંરક્ષણ સાથે જોડીને ગામડાઓમાં વિવિધ પ્રોજેક્ટ અમલમાં મૂક્યા છે, જેના કારણે પર્યાવરણને લાભ થાય છે.
મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલના નેતૃત્વ અને પાણી પુરવઠા મંત્રી કુંવરજીભાઈ બાવળિયાના માર્ગદર્શનમાં ‘સુજલામ સુફલામ’ અભિયાન ગુજરાતમાં એક સફળ જળ સંચાલન મિશન બની રહ્યું છે. આ અભિયાન દ્વારા નદી, નહેર, તળાવ અને અન્ય જળાશયોના સંવર્ધન અને વિકાસના આંકડાઓ પ્રભાવશાળી છે.
અભિયાનના મહત્વપૂર્ણ આંકડા (2023-2024):
- પૂર્ણ થયેલા કામો:
- 2023: 23,725 કામો
- 2024: 9,374 કામો
- કુલ: 33,099 કામો
- જળ સંગ્રહ ક્ષમતા વધારામાં યોગદાન:
- 2023: 21,425 લાખ ધન ફૂટ પાણી
- 2024: 11,523 લાખ ધન ફૂટ પાણી
- કુલ: 32,948 લાખ ધન ફૂટ પાણી
- નહેર અને કાંસની સાફ સફાઈ:
- 2023: 6,765 કિમી
- 2024: 2,616 કિમી
- કુલ: 9,381 કિમી
- તળાવો ઊંડા કરવાનું કામ:
- 2023: 7,504 તળાવ
- 2024: 1,976 તળાવ
- કુલ: 9,480 તળાવો
અભિયાનના મુખ્ય લાભ:
- રાજ્યના પાણીના સ્ત્રોતો પુનર્જીવિત થયા છે, જેના કારણે પીવાનું પાણી અને સિંચાઈ માટે નીરસ વિસ્તારોમાં પાણીની ઉપલબ્ધતા વધી છે.
- નહેરો અને કાંસની સફાઈથી પાણી વહનની ક્ષમતા સુધરી છે, જેના પરિણામે ખેતીના ઉત્પાદન અને ખેતી ક્ષેત્રે સફળતાનો વ્યાપક ફલિત થયો છે.
- તળાવો ઊંડા કરવાથી વરસાદી પાણીનું વધુ સંગ્રહ થઈ શક્યું છે, જે પાણી તંગી ધરાવતા વિસ્તારો માટે અમૃત સમાન સાબિત થયું છે.
