વર્તમાન નાણાકીય વર્ષના બીજા ત્રિમાસિકગાળામાં (જુલાઈ-સપ્ટેમ્બર) જીડીપીના વૃદ્ધિ દરમાં ઘટાડા પર નાણાં પ્રધાન નિર્મલા સીતારમણની ટિપ્પણી ભારતની આર્થિક સ્થિતિમાં આવનારા સુધારા તરફ સંકેત આપે છે.
મહત્વપૂર્ણ મુદ્દાઓ:
- જીડીપી વૃદ્ધિમાં ઘટાડો:
- બીજા ત્રિમાસિકગાળામાં જીડીપીનો વૃદ્ધિ દર 5.4% પર આવી ગયો, જે પહેલા ત્રિમાસિકગાળાના 6.7% સામે નોંધપાત્ર ઘટતો હતો.
- આ ઘટાડો જાહેર ખર્ચમાં કમી અને મૂડીગત ખર્ચના અભાવને કારણે થયો.
- ત્રીજા ત્રિમાસિકગાળામાં સુધારાની શક્યતા:
- ત્રીજા ત્રિમાસિકગાળામાં જાહેર ખર્ચમાં વૃદ્ધિ અને મૂડીગત ખર્ચમાં સુધારા સાથે આર્થિક પ્રવૃત્તિમાં તેજી જોવા મળશે, જેથી જીડીપી પર માઠી અસર ઓછી થાય.
- રિઝર્વ બૅન્કના અનુમાનો:
- રિઝર્વ બૅન્કે વર્ષ 2024-25 માટે જીડીપી વૃદ્ધિ દરનો અંદાજ 7.2%માંથી ઘટાડીને 6.6% કર્યો છે.
- ત્રીજા ત્રિમાસિકગાળાની કામગીરી આ ઘટાડાના માપદંડોને અસર કરી શકે છે.
- સરકારી મૂડીગત ખર્ચ:
- પહેલા ત્રિમાસિકગાળામાં સરકારી મૂડીગત ખર્ચ ફક્ત રૂ. 11.11 લાખ કરોડના લક્ષ્યાંકનો 37% રહ્યો હતો, જે આર્થિક વૃદ્ધિમાં કમી માટે જવાબદાર છે.
નાણાં પ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે જીડીપી વૃદ્ધિમાં ઘટાડાના મુખ્ય પરિબળોમાં વૈશ્વિક માગમાં નબળાઈને પણ મહત્વપૂર્ણ કારણ તરીકે ઉલ્લેખ કર્યો છે.
વધારાના મુદ્દાઓ:
- વૈશ્વિક માગમાં નબળાઈ:
- વૈશ્વિક અર્થતંત્રમાં નબળાઈ અને ખાસ કરીને મુખ્ય બજારોમાં વિમંડળિત માંગે ભારતીય રફતાની ওপর નકારાત્મક અસર કરી છે, જે જીડીપી વૃદ્ધિમાં ઘટાડાનું કારણ બની છે.
- સ્થાનિક વપરાશ પર ભાર:
- નાણાં પ્રધાને જણાવ્યું કે સ્થાનિક વપરાશને પ્રોત્સાહન આપવું મહત્વપૂર્ણ છે, કારણ કે સ્થાનિક સ્તરે ખરીદશક્તિમાં સુધારો જોવા મળ્યો છે, પરંતુ વેતન અને રોજગારીને લગતી ચિંતાઓ હજુ પણ મોખરે છે.
- નાણાકીય વર્ષ 2024 માટેનો અંદાજ:
- નાણાં મંત્રાલયે વર્તમાન નાણાકીય વર્ષ માટે 6.5%થી 6.7% ની મધ્યમ જીડીપી વૃદ્ધિનો અંદાજ રજૂ કર્યો છે, જે વાસ્તવિક વૃદ્ધિની શક્યતાઓ પ્રતીક કરે છે.
મહત્વ:
વિશ્વમંડળમાં નબળાઈ અને સ્થાનિક રોજગારીની ચિંતાઓ વચ્ચે, ભારતીય સરકારની વ્યૂહરચનામાં સ્થાનિક માગ અને જાહેર ખર્ચને ટેકો આપવાનું મહત્વ છે. આ રીતે આર્થિક સ્થિરતા જાળવી અને તે વૃદ્ધિની દિશામાં આગળ વધારી શકાય છે.
