અયોધ્યામાં બની રહેલા રામ મંદિરનો 22 જાન્યુઆરીએ ભવ્ય પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા સમારોહ યોજાવાનો છે. આ માટે આખા દેશમાં એક ભક્તિમય માહોલ જોવા મળી રહ્યો છે. આ સમારોહની તૈયારીઓ હવે અંતિમ તબક્કામાં છે. પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા પછી 24 જાન્યુઆરીથી મંદિર ભક્તો માટે ખુલ્લું મૂકવામાં આવશે. ઉત્તર પ્રદેશનું પવિત્ર શહેર અયોધ્યા ભગવાન રામના જન્મસ્થળ તરીકે અત્યંત ધાર્મિક અને ઐતિહાસિક મહત્વ ધરાવે છે. રામાયણ અને મહાભારત જેવા પ્રાચીન ગ્રંથોમાં તેના ઉલ્લેખ છે. અયોધ્યા હિન્દુઓ માટે એક મહત્વપૂર્ણ તીર્થસ્થાન બની ગયું છે. શહેરની સાંસ્કૃતિક ઓળખ તેના ઇતિહાસ અને ધાર્મિક મહત્વ સાથે ઊંડાણપૂર્વક સંકળાયેલી છે.
અયોધ્યાનો ઇતિહાસ
સરયૂ નદીના કિનારે સ્થિત અયોધ્યાએ તીર્થયાત્રીઓ, ઇતિહાસકારો અને પર્યટકોને આકર્ષ્યા છે, જેઓ પૌરાણિક કથાઓ અને ઐતિહાસિક મૂળથી આકર્ષિત છે. હિંદુ પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર અયોધ્યા પ્રાચીન કોશલ રાજ્યની રાજધાની અને ભગવાન રામના જન્મસ્થળની રાજધાની હતી. રાજા દશરથ દ્વારા શાસિત આ શહેરને સમૃદ્ધ અને સુમેળભર્યા રાજ્ય તરીકે વર્ણવવામાં આવ્યું હતું. કોસલદેશની રાજધાની પર રાજ કરનારા નામાંકિત રાજકર્તાઓમાં ઇક્ષ્વાકુ, પૃથુ, માંધાતા, હરિશ્ચંદ્ર, સાગર, ભગીરથ, રઘુ, દિલીપ, દશરથ અને રામનો સમાવેશ થતો હતો.
બૌદ્ધ યુગ દરમિયાન ઈ.સ. પૂર્વે છઠ્ઠી-પાંચમી સદીની આસપાસ શ્રાવસ્તી એ રાજ્યની રાજધાની બની હતી. કેટલાક વિદ્વાનો માને છે કે અયોધ્યા સાકેત જેવું જ છે, જ્યાં બુદ્ધ થોડા સમય માટે જીવ્યા હોવાનું કહેવાય છે. સદીઓ સુધી મૌર્ય અને ગુપ્ત રાજવંશો દરમિયાન અયોધ્યા બૌદ્ધ ધર્મનું અગ્રણી કેન્દ્ર પણ બન્યું હતું, જેમાં બૌદ્ધ મઠો અને સ્તૂપોનું નિર્માણ થતું જોવા મળ્યું હતું. એવું માનવામાં આવે છે કે આ શહેર ત્રેતા યુગથી અસ્તિત્વમાં છે, જે હિન્દુ બ્રહ્માંડશાસ્ત્ર અનુસાર એક પ્રાચીન યુગ છે.
અયોધ્યા જોવાલાયક સ્થળો
રામ મંદિર સિવાય અયોધ્યામાં હનુમાન ગઢી, ભગવાન હનુમાનને સમર્પિત મંદિર અને સીતા કી રસોઇનું ઘર છે, જે એક એવું સ્થળ માનવામાં આવે છે જ્યાં દેવી સીતા અયોધ્યામાં તેમના રોકાણ દરમિયાન ભોજન રાંધતા હતા. હજારો માટીના દીવાઓ સાથે ઉજવવામાં આવતો ઉત્સવ શહેરનો વાર્ષિક દીપોત્સવ તેની આધ્યાત્મિક અને સાંસ્કૃતિક જીવંતતાનું પ્રદર્શન કરે છે.
રામકોટ, તુલસી સ્મારક ભવન, શ્રી નાગેશ્વરનાથ મંદિર, કનક ભવન, મણિ પરબત, કોરિયન પાર્ક, દશરથ ભવન અને શહેરમાં જોવાલાયક અન્ય સ્થળો છે. અયોધ્યાનો ઇતિહાસ પૌરાણિક કથાઓ, સાંસ્કૃતિક ઉત્ક્રાંતિ અને ધાર્મિક મહત્વ સાથે વણાયેલો છે.
