લોકસભામાં ઇમિગ્રેશન અને ફોરેનર્સ એક્ટ 2025 પસાર થઈ ગયો છે. આ નવા કાયદાનો હેતુ ભારતમાં વિદેશીઓના પ્રવેશ, રોકાણ અને પ્રસ્થાનને નિયંત્રિત કરવાનો છે. બિલ પર ચર્ચા દરમિયાન, કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રી અમિત શાહે લોકસભામાં સ્પષ્ટ કર્યું કે સરકાર પર્યટન, શિક્ષણ, આરોગ્યસંભાળ અને વ્યવસાયના હેતુથી ભારતમાં આવનારાઓનું સ્વાગત કરે છે, પરંતુ તેમણે એ વાત પર ભાર પણ મૂક્યો કે દેશ કોઈ ધર્મશાળા નથી.
Watch: Union Home Minister Amit Shah says, "The new bill aims to replace four existing Acts, strengthening regulations related to passports and visas under the Passport Act. It also reinforces the Foreigners Registration Act of 1949 and amends the Foreigners Act of 1946 to… pic.twitter.com/xY2AxP87oa
— IANS (@ians_india) March 27, 2025
આ નવો કાયદો પાસપોર્ટ (ભારતમાં પ્રવેશ) અધિનિયમ 1920, 1939ના વિદેશીઓની નોંધણી અધિનિયમ, 1946ના વિદેશીઓ અધિનિયમ, અને 2000નો ઇમિગ્રેશન અધિનિયમને રદ કરે છે. નવા કાયદાનો ઉદ્દેશ્ય પ્રક્રિયાઓને સરળ બનાવવા, રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવા અને ભારતમાં ગેરકાયદેસર પ્રવેશને રોકવા માટે મજબૂત ઇમિગ્રેશન નિયંત્રણો લાગુ કરવાનો છે.
બિલની ખાસ વાતો
આ બિલની મુખ્ય વિશેષતા એ છે કે તે વિદેશીઓને છ અલગ અલગ કેટેગરીમાં વર્ગીકૃત કરે છે, જેનાથી તેમના અધિકારો અને જવાબદારીઓને સ્પષ્ટ રીતે વ્યાખ્યાયિત કરી શકાય.
- દંડની જોગવાઈઓ: નવા કાયદામાં ગેરકાયદેસર પ્રવેશ, બનાવટી દસ્તાવેજોનો ઉપયોગ અથવા વિઝા શરતોના ઉલ્લંઘન માટે કડક દંડની જોગવાઈ છે. તેનો ઉદ્દેશ્ય ગેરકાયદેસર ઇમિગ્રેશન અટકાવવાનો અને રાષ્ટ્રીય સુરક્ષાને મજબૂત બનાવવાનો છે.
- શરણાર્થીઓનું રક્ષણ: બિલમાં શરણાર્થીઓ માટે વધુ સારા સુરક્ષા ઉપાયોનો સમાવેશ થાય છે, જેનાથી તેમને કાનૂની માન્યતા અને સહાય મળી શકે. આ આંતરરાષ્ટ્રીય ધોરણો સાથે સુસંગત છે અને ભારતની માનવતાવાદી પ્રતિબદ્ધતાઓને પ્રતિબિંબિત કરે છે.
- વિઝા પ્રક્રિયાઓનું સરળીકરણ: નવા કાયદા મુજબ, વાસ્તવિક મુસાફરો, વિદ્યાર્થીઓ અને વ્યાવસાયિકો માટે વિઝા પ્રક્રિયાઓ સરળ બનાવવામાં આવી છે, જેનાથી ભારતમાં પ્રવેશ અને રોકાણની પ્રક્રિયા વધુ સરળ બની શકે.
ગેરકાયદેસર સ્થળાંતર રોકવા અને દેશની સુરક્ષાને મજબૂત બનાવવાના પ્રયાસો
એકંદરે, ઇમિગ્રેશન અને ફોરેનર્સ એક્ટ, 2025 નો ઉદ્દેશ્ય ભારતમાં ઇમિગ્રેશન-સંબંધિત પ્રક્રિયાઓને સુવ્યવસ્થિત કરવાનો, ગેરકાયદેસર સ્થળાંતરને રોકવાનો અને રાષ્ટ્રીય સુરક્ષાને મજબૂત બનાવવાનો છે, સાથે સાથે સાચા મુલાકાતીઓ અને શરણાર્થીઓના અધિકારોનું રક્ષણ કરવાની ખાતરી કરવાનો છે. નવો કાયદો કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા સત્તાવાર રાજપત્રમાં સૂચિત થયા પછી અમલમાં આવશે. તે પ્રક્રિયાઓને સરળ બનાવવા અને રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવા માટે આ જૂના ઇમિગ્રેશન કાયદાઓની જગ્યા લેશે.
આ બિલના સૌથી કઠોર પાસાં
આ નવા કાયદા મુજબ, જો બહારથી આવનાર વ્યક્તિ દ્વારા સરકારને આપવામાં આવેલી માહિતીમાં કોઈ ફેરફાર થાય છે, તો વિદેશીઓએ તેની જાણ FRRO ને કરવી પડશે, ખાસ કરીને સરનામું, રોજગાર સ્થિતિ અથવા યુનિવર્સિટીમાં ફેરફારના કિસ્સામાં, તેઓએ અગાઉથી જાણ કરવી પડશે. આવા ફેરફારોની જાણ કરવામાં નિષ્ફળતા પર દંડ અથવા દેશનિકાલ થઈ શકે છે.
નવા બિલમાં એ પણ સ્પષ્ટ કરવામાં આવ્યું છે કે પ્રવાસીઓ અને વિદ્યાર્થીઓ રોજગાર કે વ્યવસાયિક પ્રવૃત્તિઓમાં જોડાઈ શકતા નથી. આ ઉપરાંત, બિઝનેસ વિઝા ધારકો ભારતમાં પગારવાળી નોકરીઓ કરી શકતા નથી. જો કોઈ વિઝા ધારક ગુનાહિત પ્રવૃત્તિઓ અથવા છેતરપિંડીમાં સામેલ થઈને કોઈપણ ભારતીય કાયદાનું ઉલ્લંઘન કરે છે, તો વિઝા રદ થઈ શકે છે. જો વિઝા ખોટા દસ્તાવેજોનો ઉપયોગ કરીને મેળવ્યો હોય, અથવા વ્યક્તિ રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા માટે ખતરો હોવાનું જણાય, અથવા વ્યક્તિ માન્ય સમયગાળાથી વધુ સમય સુધી રહે તો પણ વિઝા રદ થઈ શકે છે.
ગેરકાયદેસર ઇમિગ્રન્ટ્સ, શરણાર્થીઓ અને સજા
આ બિલ મુજબ, કોઈપણ વ્યક્તિ જે માન્ય દસ્તાવેજો વિના ભારતમાં પ્રવેશ કરે છે અથવા તેના વિઝાની માન્યતા કરતાં વધુ સમય સુધી રહે છે તેને ગેરકાયદેસર ઇમિગ્રન્ટ ગણવામાં આવશે. નવા કાયદા દ્વારા, અધિકારીઓને ગેરકાયદેસર ઇમિગ્રન્ટ્સને અટકાયતમાં રાખવા, દેશનિકાલ કરવા અથવા બ્લેકલિસ્ટ કરવાની સત્તા આપવામાં આવી છે. આ ઉપરાંત, વિઝાની મુદત કરતાં વધુ સમય માટે રોકાણ કરવા બદલ દંડમાં વધારો કરવામાં આવ્યો છે અને હવે એવા વ્યક્તિઓ માટે એક ખાસ જોગવાઈ છે જેઓ તેમના દેશમાં ઉત્પીડનને કારણે આશ્રયનો દાવો કરે છે.
તે ઉલ્લંઘનની ગંભીરતાના આધારે કડક પરંતુ યોગ્ય દંડ લાદે છે. મામૂલી ઉલ્લંઘનના કિસ્સામાં, મહત્તમ સજા એ હશે કે તે વ્યક્તિને પાંચ વર્ષ માટે ભારતમાં ફરીથી પ્રવેશવા પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવશે. અન્યમાં ચેતવણીઓ અને દંડનો સમાવેશ થઈ શકે છે. આનો નિર્ણય કેસ-દર-કેસના આધારે લેવામાં આવશે. વારંવાર ઉલ્લંઘન કરનારાઓ સામે કડક કાર્યવાહી કરવામાં આવશે અને લાંબા સમય સુધી પ્રતિબંધ રહેશે.
ગેરકાયદેસર રીતે ફરીથી પ્રવેશવાનો પ્રયાસ કરનારા દેશનિકાલ કરાયેલા લોકોને 10 વર્ષ સુધીની જેલ અને આજીવન પ્રતિબંધનો સામનો કરવો પડશે. મોટા ઉલ્લંઘનો, ખાસ કરીને છેતરપિંડી, ગંભીર ગુનાઓ અને આતંકવાદ સાથે સંકળાયેલી ગુનાહિત પ્રવૃત્તિ, દેશનિકાલ, કેદ અને કાયમી બ્લેકલિસ્ટિંગમાં પરિણમશે.
