રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) દ્વારા આજે જાહેર કરાયેલ મોનેટરી પોલિસી નિવેદન મુજબ, રેપો રેટમાં કોઈ ફેરફાર કરવામાં આવ્યો નથી અને તે 6.50 ટકા પર યથાવત રાખવામાં આવ્યો છે. આ નિર્ણયથી એલાન કરવામાં આવ્યું છે કે RBI મોંઘવારીને કાબૂમાં રાખવાનું મુખ્ય ધ્યેય રાખે છે.
ફેબ્રુઆરી 2023 પછીથી RBIએ વ્યાજ દરમાં કોઈ વધારો કે ઘટાડો કર્યો નથી, જેનાથી ઘણા લોકો આશા રાખતા હતા કે આ વખતે લોનના વ્યાજદરમાં ઘટાડો થશે અને EMI ઓછી થશે. પરંતુ RBI ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે મોંઘવારી હજી પણ ચિંતાનો વિષય છે, ખાસ કરીને ઓક્ટોબરના ફુગાવાના આંકડા અને GDPના પરિણામો વચ્ચે.
આ સ્થિતિથી જણાય છે કે RBI હજી પણ મોનેટરી પોલિસીમાં કડક વલણ અપનાવશે જેથી મોંઘવારી પર નિયંત્રણ રાખી શકાય અને અર્થતંત્રને વધુ મજબૂત બનાવવામાં મદદ મળી શકે.
આ નિર્ણય વ્યક્તિગત કર્થાધારકો માટે આર્થિક પડકાર પૂરું પાડે છે કારણ કે તેઓએ હાલની વ્યાજ દરની હદમાં જ લોનની EMI ભરવી પડશે.
રિઝર્વ બેંકના ગવર્નર શક્તિકાંત દાસના કાર્યકાળની છેલ્લી મહત્ત્વપૂર્ણ બેઠક રહી છે, જેમાં તેમણે ફરી એકવાર મોંઘવારી સામે લડવાની પ્રતિબદ્ધતા વ્યક્ત કરી છે. રિઝર્વ બેંકે મે 2022થી ફેબ્રુઆરી 2023 વચ્ચે રેપો રેટમાં કુલ 2.50 ટકાનો વધારો કરીને મોંઘવારીને કાબૂમાં રાખવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો.
તેણે કહ્યું કે ફુગાવાના તાજેતરના આંકડા અને વૈશ્વિક અર્થતંત્રની સ્થિતિએ વ્યાજ દરમાં ઘટાડાને અનુકૂળ પરિસ્થિતિ ઊભી કરી નથી. એ કારણે સામાન્ય લોકો, જેમને લોનની EMIમાં રાહતની આશા હતી, તે થોડી નિરાશ થયા છે.
ફેબ્રુઆરીમાં યોજાનારી બેઠકમાં નવા RBI ગવર્નર નિયુક્ત થવાની સંભાવના છે, જેના કારણે આર્થિક નીતિમાં નવા દૃષ્ટિકોણ અને વલણ જોવા મળી શકે છે. જો આ બેઠકમાં વ્યાજ દરમાં કોઈ ઘટાડો થાય તો લોનદારોને રાહત મળી શકે છે. હાલમાં તો 6.50 ટકાના રેપો રેટ પર સ્થિરતા છે, જેનાથી વ્યાજના દર ઊંચા જ રહેશે.
આ નિર્ણયનો અર્થતંત્રના વિસ્તરણ અને મોંઘવારીના નિયમન પર કેવી અસર થશે તે આવતા મહિના અને ત્રિમાસિક GDPના આંકડા પરથી વધુ સ્પષ્ટ થશે.
ઓક્ટોબર મહિનામાં દેશના મોંઘવારી દરે 6%નો આંકડો પાર કરવાથી RBI માટે ફુગાવા પર નિયંત્રણ રાખવાનું મુખ્ય ચિંતાનું કારણ બની ગયું છે. આ પરિસ્થિતિએ RBIને તેની મોનેટરી પોલિસી સતત કડક રાખવા મજબૂર કર્યું છે.
RBIએ ત્રીજા ક્વાર્ટરમાં ફુગાવાનો અંદાજ 4.8% રાખ્યો હતો, જે અગાઉના અંદાજ કરતા 4.7% વધુ છે. આથી, ચોથા ક્વાર્ટર માટેના ફુગાવાના અંદાજમાં માત્ર 1 બેસિસ પોઈન્ટનો સુધારો કરીને 4.2% સુધી ઘટાડો કરવામાં આવ્યો છે.
આગામી નાણાકીય વર્ષના પ્રથમ ત્રિમાસિક ગાળામાં ફુગાવાનો અંદાજ પણ 4.3% સુધી નીચે લાવવામાં આવ્યો છે. જો કે, સમગ્ર નાણાકીય વર્ષ માટે ફુગાવા પર 4.5%ના અંદાજમાં કોઈ ફેરફાર કરવામાં આવ્યો નથી, જે જણાવી શકે છે કે RBI મૂલ્યવૃદ્ધિ પર મોંઘવારીને સંતુલિત રાખવાનો પ્રયત્ન કરી રહી છે.
આ બધા અનુમાન દર્શાવે છે કે RBIની પ્રથમ પ્રાથમિકતા મોંઘવારીને 4%ના લક્ષ્યની નજીક લાવવા છે, જે તેના માટે મધ્યમ અવધિના નીતિગત ધ્યેય છે. ઉલ્લેખનીય છે કે આ અંદાજ વૈશ્વિક અને સ્થાનિક પરિબળો પર આધાર રાખે છે, જેનાથી ભાવવૃદ્ધિ વધુ નિયંત્રિત થઈ શકે.
આ નીતિનો સીધો અસર સામાન્ય લોકોની ખરીદશક્તિ અને વ્યાજ દર પર પડે છે, જેનાથી ભવિષ્યમાં નાણાકીય સ્થિતિમાં સુધારો કે ખરાબી થઈ શકે છે.
