આજથી સંસદનું બજેટ સત્ર શરૂ થઈ રહ્યું છે, અને નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ 1 ફેબ્રુઆરીએ નાણાકીય વર્ષ 2025-26 માટેનું અંતિમ સંપૂર્ણ બજેટ રજૂ કરશે, કારણ કે 2024માં લોકસભા ચૂંટણી હોવાના કારણે જુલાઈમાં નવું સરકાર બધુંરું બજેટ રજૂ કરશે.
આજે રજૂ થનારી આર્થિક સમીક્ષા (Economic Survey 2023-24), વર્તમાન નાણાકીય વર્ષના અર્થતંત્રના પ્રદર્શન, GDP વૃદ્ધિ, મોંઘવારી, રોકાણ અને નીતિગત સુધારાઓનો સવિસ્તાર અહેવાલ આપશે. સામાન્ય રીતે આ સમીક્ષા નાણાંકીય વર્ષના અંતે દેશના આર્થિક પરિસ્થિતિઓનું મૂલ્યાંકન કરે છે અને ભવિષ્યની રણનીતિ માટે સૂચનો આપે છે.
આર્થિક સમીક્ષા 2023-24 માં કેટલીક મુખ્ય પડકારો અને વિકાસક્ષેત્રો પર વિશેષ ભાર આપવામાં આવશે. ખાસ કરીને ધીમી યુએસ ડૉલર સામે રૂપિયાની કિંમતોમાં ઘટાડો અને ઘરેલું વપરાશમાં ઓટપાટ જેવા મુદ્દાઓની વિશ્લેષણાત્મક ચર્ચા થવાની સંભાવના છે.
અગત્યના મુદ્દાઓ:
1️⃣ ધીમી વૃદ્ધિ: ગ્લોબલ અનિશ્ચિતતા, વ્યાજદર વધારાના પ્રભાવ, નિકાસ (exports) પર મંદી, અને ઉત્પાદન ક્ષેત્ર (manufacturing) ની મુશ્કેલીઓનો ઉલ્લેખ થઈ શકે.
2️⃣ રૂપિયાના વિનિમય દરમાં ઘટાડો: ફેડરલ રિઝર્વની નીતિ, ક્રૂડ ઑઇલની કિંમતો અને વિદેશી રોકાણ (FDI/FPI) ની અસર.
3️⃣ વપરાશમાં ઘટાડો: મોંઘવારી, નોકરીઓની સ્થિતિ અને વાર્ષિક વેતન વૃદ્ધિનો સર્વિસ અને FMCG સેક્ટર પર પ્રભાવ.
વિકાસ માટે મહત્ત્વના ક્ષેત્રો:
📌 ગરીબી નાબૂદી: DBT (Direct Benefit Transfer), PM Garib Kalyan Yojana જેવી યોજનાઓના ફાયદા.
📌 આબોહવા પરિવર્તન: ગ્રીન એનર્જી, સોલાર પાવર, હાઇડ્રોજન મિશન અને કાર્બન ઉત્સર્જન ઘટાડવા માટેની નીતિઓ.
📌 શિક્ષણ: NEP 2020નું અમલ, સ્કીલ ડેવલપમેન્ટ અને AI/ટેકનોલોજી આધારિત શિક્ષણ.
📌 માળખાકીય વિકાસ: Gati Shakti, PM Awas Yojana, સત્તા અને ટ્રાન્સપોર્ટ ક્ષેત્રના નવા રોકાણો.
📌 નાણાકીય ક્ષેત્ર: MSME માટે ક્રેડિટ લાઇન, નોન-પર્ફોર્મિંગ એસેટ્સ (NPA) નું સંચાલન, અને ફાઇનાન્શિયલ ઈન્ક્લૂઝન.
આ સર્વે મુખ્યત્વે આગામી 2024-25 ના બજેટ માટેના ખાખા તરીકે પણ કામ કરે છે, જેમાં સુધારાઓ અને રોકાણ માટેની પ્રાથમિકતાઓ દેખાશે.
