આવતા અઠવાડિયે બાંગ્લાદેશના વિદેશ સલાહકાર મોહમ્મદ તૌહીદ હુસૈન ઓમાનની રાજધાની મસ્કતમાં યોજાનારી ઇન્ડિયન ઓશન કોન્ફરન્સ દરમિયાન ભારતીય વિદેશમંત્રી એસ જયશંકરને મળે તેવી શક્યતા છે. આ બેઠકની મદદથી બંને દેશો વચ્ચેના દ્વિપક્ષીય સંબંધોમાં સુધારો આવે એવા પ્રયાસો બાંગ્લાદેશ કરી શકે છે.
16-17 ફેબ્રુઆરીના રોજ મસ્કતમાં આઠમી IOC 2025 નું યોજાવાન થશે. ગયા મહિને, ભારતીય વિદેશમંત્રીએ બાંગ્લાદેશના વિદેશ સલાહકારને આ સંમેલનમાં હાજરી આપવા આમંત્રણ આપ્યું હતું. જો તૌહીદ હુસૈન અને એસ. જયશંકર વચ્ચે આ બેઠક થાય તો તે છેલ્લા પાંચ મહિનામાં તેમની બીજી મુલાકાત હશે. બાંગ્લાદેશમાં સત્તા પલટો થયા બાદ ભારત અને પાડોશી દેશ વચ્ચે જે પ્રકારે તણાવભરી સ્થિતિ ઊભી થઈ હતી એ જોતાં હવે બંને દેશો માટે આ બેઠક મહત્વની છે.
ગયા વર્ષે (2024) સંયુક્ત રાષ્ટ્ર મહાસભાના (UNGA) સત્ર દરમિયાન ન્યૂયોર્કમાં ભારતના વિદેશમંત્રી એસ. જયશંકર અને બાંગ્લાદેશના નવા નેતા તૌહીદ હુસૈન વચ્ચે પ્રથમ મુલાકાત થઈ હતી.
બાંગ્લાદેશમાં 5 ઓગસ્ટ, 2024ના રોજ વિદ્યાર્થીઓ અને સામાન્ય નાગરિકોના વિશાળ પ્રદર્શન પછી શેખ હસીનાની અવામી લીગ સરકાર પડી ગઈ હતી. એ પછી, તૌહીદ હુસૈન નવી સરકારના ભાગરૂપે ભારત સાથે સંબંધોને આગળ વધારવા માટે ભારતીય નેતૃત્વ સાથે ચર્ચાઓ કરવા લાગ્યા હતા.
ન્યૂયોર્કમાં થયેલી તેમની બેઠકમાં દ્વિપક્ષીય હિતના મુદ્દાઓ પર ચર્ચા થઈ હતી, જેમાં સુરક્ષા સહકાર, વેપાર, ઊર્જા સહયોગ, અને ભારત-બાંગ્લાદેશના સામાન્ય હિતના મુદ્દાઓનો સમાવેશ થતો હતો. આ મુલાકાતના કેટલાક મહત્ત્વના મુદ્દાઓમાં તેજસ એક્સપ્રેસ રેલવે, ત્રિપુરા-બાંગ્લાદેશ ઉર્જા પ્રોજેક્ટ અને સ્થિર સીમા સંધિ પર ચર્ચા થઈ હોવાની શક્યતા છે.
ભારતીય વિદેશ સચિવ વિક્રમ મિશ્રીએ 2024ના ડિસેમ્બરમાં બાંગ્લાદેશની મુલાકાત લીધી હતી, જે ઓગસ્ટની રાજકીય ઉથલપાથલ પછી બંને દેશો વચ્ચેની દૂરી ઓછી કરવાનો પ્રયાસ હતો.
તેમની મુલાકાત દરમિયાન, તેમણે બાંગ્લાદેશના વિદેશ સચિવ મોહમ્મદ જસીમ ઉદ્દીન સાથે મહત્વપૂર્ણ ચર્ચાઓ કરી હતી. સાથે જ તેમણે વચગાળાની સરકારના મુખ્ય સલાહકાર પ્રોફેસર મુહમ્મદ યુનુસ, વિદેશ સલાહકાર તૌહીદ હુસૈન અને બાંગ્લાદેશના આર્મી ચીફ જનરલ વકાર-ઉઝ-ઝમાન સાથે પણ મુલાકાત કરી હતી.
આ બેઠકમાં ખાસ કરીને સંબંધોને સામાન્ય કરવા, સુરક્ષા સહકાર, વેપાર અને હિન્દુ સમુદાયની સલામતી જેવા મુદ્દાઓ પર ચર્ચા થઈ.
શેખ હસીનાનું ભારતમાં આશરો
ઑગસ્ટ 2024માં શેખ હસીનાની સરકાર પડ્યા બાદ, ભારતે શેખ હસીનાને માનવીય આધારે આશરો આપ્યો હોવાની અહેવાલો છે. જોકે, બાંગ્લાદેશની નવી સરકાર તેમને પરત મોકલવા માટે દબાણ કરી રહી છે. આ મુદ્દે બંને દેશો વચ્ચે કૂટনৈতিক તણાવ છે.
હિન્દુઓની સલામતી ભારત માટે મુખ્ય મુદ્દો
બીજી તરફ, બાંગ્લાદેશમાં છેલ્લા કેટલાક મહિનાઓમાં હિન્દુઓ પર થતા હુમલાઓને લઈને ભારત ચિંતિત છે. આ મુદ્દો વિદેશ સચિવની મુલાકાત દરમિયાન ખાસ કરીને ઉઠાવવામાં આવ્યો હતો. ભારત ચાહે છે કે બાંગ્લાદેશની નવી સરકાર હિન્દુ સમુદાયની સલામતી માટે અસરકારક પગલાં ભરે.
આ તબક્કે ભારત-બાંગ્લાદેશ સંબંધો માટે મંત્રણા અત્યંત મહત્વની છે, કારણ કે બંને દેશોની સુરક્ષા, અર્થતંત્ર અને પ્રાદેશિક સ્થિરતા એકબીજા સાથે સંકળાયેલી છે.
