અમેરિકામાં આ પ્રકારનું સૌપ્રથમ હિન્દુ સ્મશાનગૃહ શિકાગોમાં બની રહ્યું છે. અમેરિકામાં હિન્દુઓની વસ્તી ૨.૫ મિલિયનથી વધુ હોવા છતાં, તેમના માટે કોઈ સ્મશાનગૃહ નથી. આ અત્યાધુનિક સુવિધા સમુદાયના સમર્થનથી બનાવવામાં આવી રહી છે જે સસ્તા દરે અંતિમ સંસ્કારની સુવિધાઓ પૂરી પાડશે. પ્રોજેક્ટનો ખર્ચ લગભગ $૫ મિલિયન છે, અને સમુદાય સમગ્ર પ્રોજેક્ટ માટે ભંડોળ પૂરું પાડી રહ્યો છે. આ પ્રોજેક્ટને અમલમાં મૂકવા માટે એક ટ્રસ્ટની રચના કરવામાં આવી છે.
હિન્દુ સમુદાય માટે અંતિમ સંસ્કાર સંબંધિત વાસ્તવિકતાઓ:
કોઈ પણ હિન્દુ સ્મશાનગૃહ લોકો પર બિન-હિન્દુ સ્મશાનગૃહનો ઉપયોગ કરવાની ફરજ પાડતું નથી, પરંતુ ઘણીવાર હિન્દુ પરિવારોને એવી જગ્યાઓનો ઉપયોગ કરવો પડે છે જ્યાં હિન્દુ ધાર્મિક વિધિઓ અને પરંપરાઓ માટે પૂરતી મંજૂરી કે વ્યવસ્થા ન હોય.
આ સ્થિતિમાં કેટલીક મહત્વની સમસ્યાઓ ઊભી થાય છે:
-
🔸 ધાર્મિક વિધિઓમાં અડચણ: ઘણી જગ્યાએ હિન્દુ વિધિઓ જેમ કે હવન, મંત્રોચ્ચાર, અગ્નિસંસ્કાર વગેરેને કરવાની છૂટ નથી હોતી, જેને કારણે પરિવારોને પોતાના ધાર્મિક કर्तવ્યો નિભાવવામાં અસમર્થતા અનુભવી પડે છે.
-
🔸 રાહ જોવાનો સમય: મર્યાદિત સ્મશાનગૃહોની ઉપલબ્ધતા અને વધુ ભીડના કારણે લાંબો રાહ જોવાનો સમય લાગતો હોય છે, જે દુઃખી પરિવાર માટે વધુ ભાવનાત્મક તકલીફ ઉભી કરે છે.
-
🔸 નાણાકીય બોજ: ઘણા સ્મશાનગૃહોમાં અંતિમ સંસ્કાર માટે વધું ખર્ચ લાગતો હોય છે, જે મધ્યમ કે નિમ્ન વર્ગના પરિવારો માટે નાણાકીય તણાવ સર્જે છે, ખાસ કરીને જ્યારે તેઓ પહેલેથી જ સ્વજનના વિયોગમાં હોય.
આ સમસ્યાઓનું ઉકેલ શું હોઈ શકે?
દરેક ધર્મ માટે ધાર્મિક રીતે સુગમ અને સમર્પિત સ્મશાનગૃહોની ઉપલબ્ધતા.
સરકારી સ્તરે અંતિમ સંસ્કાર સહાય યોજના અને સબસિડીયુક્ત સેવા.
સામાજિક અને ધાર્મિક સંસ્થાઓની સહભાગિતાથી સંસ્કારવિધિ માટે યોગ્ય વ્યવસ્થાઓ.
આ મુદ્દાઓને સંબોધતા, લોકોનું એક જૂથ સ્મશાનગૃહ બનાવવા માટે આગળ આવ્યું છે જ્યાં હિન્દુ વિધિઓ અનુસાર અંતિમ સંસ્કાર કરવામાં આવશે.
શિકાગો રાજ્યના ઇલિનોઇસમાં 4.6 એકર જમીન ઓળખવામાં આવી છે. ત્યાં બે સ્મશાનગૃહ અને 400 લોકોની ક્ષમતાવાળા બે હોલવાળી ઇમારત હશે. ત્યાં એક મંદિર અને પૂરતી પાર્કિંગ જગ્યાઓ પણ હશે, એમ ટ્રસ્ટના ઉપપ્રમુખ નીતિન પટેલે જણાવ્યું હતું.
“લોકો સંપૂર્ણ ધાર્મિક વિધિઓ અને પરંપરાઓ સાથે તેમના પ્રિયજનોને આદરપૂર્વક વિદાય આપી શકશે. સ્મશાનગૃહની ડિઝાઇન માટે ખાસ કાળજી લેવામાં આવી છે અને તેના ઉપર શ્રી યંત્ર છે જે આપણી માન્યતાઓને દર્શાવે છે.
સમુદાય માટે આધુનિક અને ધાર્મિક સંવેદનશીલ સ્મશાનગૃહનો પ્રસ્તાવ: પટેલનો વિઝન
“લોકો તેમના પ્રિયજનોને સંપૂર્ણ ધાર્મિક વિધિઓ અને પરંપરાઓ સાથે આદરપૂર્વક વિદાય આપી શકે, એ માટે અમે સ્મશાનગૃહની ડિઝાઇનમાં ખાસ કાળજી લીધી છે,”_trustના પ્રતિનિધિ પટેલે જણાવ્યું. “સ્મશાનગૃહની ઢાંચામાં શ્રી યંત્ર મૂકવામાં આવ્યો છે, જે આપણી આધ્યાત્મિક માન્યતાઓ અને પરંપરાનું પ્રતિબિંબ છે.”
પટેલે વધુમાં જણાવ્યું કે, “અંતિમ સંસ્કાર આજકાલ ખૂબ જ ખર્ચાળ બની ગયેલા છે. એક સરેરાશ પરિવારને આશરે $5,000 સુધીનો ખર્ચ કરવો પડે છે. તાજેતરના વર્ષોમાં આ ખર્ચમાં લગભગ 30%નો વધારો નોંધાયો છે. અમે એવી યોજના બનાવી રહ્યા છીએ કે જેમાં નિકાલજોગ કન્ટેનર સાથે કાસ્કેટ ભાડે આપવામાં આવશે જેથી પરિવારોનેતી કિંમત ચૂકવવી ન પડે.”
ટ્રસ્ટે “અસ્થિ વિસર્જન” માટે પણ ખાસ સુવિધાઓ ઉભી કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. “બિલ્ડિંગમાં રાખ રાખવા માટે સમર્પિત જગ્યા રહેશે જેથી સંબંધીઓ જ્યારે વિધિ કરવા માટે તૈયાર હોય ત્યારે રાખ પ્રાપ્ત કરી શકે,” પટેલે જણાવ્યું.
તેમણે અંતે ઉમેર્યું કે, “અમારો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય એ છે કે સમુદાયને એવું કેન્દ્ર ઉપલબ્ધ કરાવીએ જ્યાં પ્રિયજનોના અંતિમ સંસ્કાર ગૌરવપૂર્ણ, સંવેદનશીલ અને સંપૂર્ણ ધાર્મિક વિધિઓ અનુસાર થઈ શકે.”
