ભારત સરકાર માર્ગ સુરક્ષાને વધુ સક્ષમ બનાવવા માટે વિવિધ ટ્રાફિક નિયમો અમલમાં મૂક્યા છે. તેમ છતાં, દર વર્ષે દેશભરમાં હજારો લોકો માર્ગ અકસ્માતમાં જીવ ગુમાવે છે અથવા ગંભીર રીતે ઘવાય છે. આ સમસ્યાને ઉકેલવા માટે અને માર્ગ સુરક્ષાને મજબૂત બનાવવા માટે, સરકારે નીચેના મહત્વના પગલાં લીધા છે:
1. ટ્રાફિક નિયમો અને દંડમાં વધારો
- નવા મોટર વ્હીકલ અધિનિયમ 2019 હેઠળ, ટ્રાફિક નિયમોનાં ઉલ્લંઘન માટે દંડની રકમ વધારી દેવામાં આવી છે.
- બીના હેલમેટ અથવા સીટબેલ્ટ વિના વાહન ચલાવવું, ઓવરસ્પીડિંગ, પિયણ પિધીને વાહન ચલાવવું વગેરે માટે કડક દંડની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે.
2. ઈ-ચાલાન સિસ્ટમ અને CCTV
- દેશના મોટા શહેરોમાં CCTV કેમેરા આધારિત ઈ-ચાલાન સિસ્ટમ લાગુ કરવામાં આવી છે, જેથી નિયમ તોડનારાઓને ઓટોમેટિક દંડ ફટકારવામાં આવે.
3. ડ્રાઈવિંગ લાઈસન્સ નીતિમાં સુધારા
- ડ્રાઈવિંગ લાઈસન્સ મેળવવાની પ્રક્રિયા વધુ કડક અને પારદર્શી બનાવાઈ છે.
- લર્નિંગ લાઈસન્સ માટે ઓનલાઈન પરીક્ષા, અને ડ્રાઈવિંગ ટેસ્ટ મજબૂત કરવામાં આવ્યા છે.
4. માર્ગ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર સુધારણા
- હાઈ-સ્પીડ રોડો પર AI આધારિત ટ્રાફિક મેનેજમેન્ટ સિસ્ટમ સ્થાપિત કરવામાં આવી છે.
- વધુ સેફટી ફીચર્સ સાથેની માર્ગ ડિઝાઇન, ઓવરબ્રિજ અને અંડરપાસ વિકસાવવાની યોજના ચાલી રહી છે.
5. જાગૃતિ અભિયાન અને માર્ગ સુરક્ષા શિબિરો
- “સેડન હેર, સેવિડ લાઈફ”, “રોડ સેફ્ટી મंथ”, અને “સલામત ટ્રાફિક અભિયાન” જેવા કાર્યક્રમો મારફતે લોકોમાં જાગૃતિ લાવવામાં આવી રહી છે.
- શાળાઓ અને કોલેજોમાં રોડ સેફ્ટી એડુકેશનને પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવી રહ્યું છે.
6. વાહન સુરક્ષા ટેક્નોલોજી
- 2023થી બધા નવા વાહનોમાં સેફટી ફીચર્સ, જેમ કે એન્ટી-લોક બ્રેકિંગ સિસ્ટમ (ABS), એરબેગ્સ અને રીઅર સીટબેલ્ટ એલર્ટ ફરજિયાત કરવામાં આવ્યા છે.
7. પબ્લિક ટ્રાન્સપોર્ટ સુધારણા
- “ભારત NCAP” ક્રેશ ટેસ્ટ રેટિંગ સિસ્ટમ શરૂ કરવામાં આવી છે, જે વાહન ઉત્પાદકોને વધુ સુરક્ષિત ગાડીઓ બનાવવાની પ્રેરણા આપે છે.
- મેટ્રો, રેપિડ રેલ, અને ઈલેક્ટ્રિક બસો જેવા સલામત ટ્રાન્સપોર્ટ વિકલ્પોને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવી રહ્યું છે.
માર્ગ અકસ્માતોમાં મૃત્યુનું એક મુખ્ય કારણ સમયસર સારવારનો અભાવ છે, એટલે કે અકસ્માત પછી લોકોને સમયસર હોસ્પિટલમાં લઈ જવામાં આવતા નથી. હોસ્પિટલ પહોંચનારાઓને પણ પહેલા વિવિધ ઔપચારિકતાઓમાંથી પસાર થવું પડે છે.
કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા રોડ એક્સિડન્ટ વિક્ટિમ્સ ફ્રી ટ્રીટમેન્ટ સ્કીમ શરૂ કરવામાં આવી રહી છે, જે મુજબ સડક અકસ્માતમાં ઘાયલ થયેલા લોકોને 1.5 લાખ રૂપિયા સુધીની મફત તબીબી સારવાર આપવામાં આવશે.
યોજનાની મુખ્ય વિગતો:
- 1.5 લાખ સુધીની મફત સારવાર – અકસ્માતમાં ઘાયલ થયેલા કોઈપણ વ્યક્તિને આરંભિક 48 કલાક માટે તાત્કાલિક સારવાર માટે આ સહાય મળશે.
- સરકાર દ્વારા નિર્દેશિત હોસ્પિટલોમાં મફત સારવાર – પ્રાથમિક સારવાર, ઇમરજન્સી સર્જરી, દવાઓ વગેરેનો ખર્ચ સરકારે ઉઠાવવાનો છે.
- આ યોજનાનો અમલ દેશભરમાં થશે – કોઈપણ રાજ્ય કે શહેરમાં થયેલા અકસ્માત માટે આર્થિક સ્થિતિ કે ઓળખના ભેદભાવ વિના આ સહાય મળશે.
- વીમા કંપનીઓ અને રાજ્ય સરકારો સાથે સહયોગ – આ યોજના માટે રોડ સેફ્ટી ફંડ અને વીમા કંપનીઓના યોગદાનથી ફંડ એકત્રિત કરવામાં આવશે.
- ટોલ-ફ્રી હેલ્પલાઈન નંબર શરૂ થશે – તાકીદની સ્થિતિમાં પીડિતોને ઝડપથી મદદ મળી રહે તે માટે ખાસ હેલ્પલાઈન ચાલુ કરવામાં આવશે.
કેમ લાગુ કરાઈ રહી છે આ યોજના?
- દર વર્ષે 1.5 લાખથી વધુ લોકો રોડ અકસ્માતમાં જીવ ગુમાવે છે.
- ઘણા ઘાયલો સમયસર સારવાર ન મળવાથી જીવ ગુમાવે છે.
- આર્થિક કારણોથી અનેક લોકો સારવાર ન લઈ શકતા હોય છે.
આ સમગ્ર મામલામાં નેશનલ હાઇવે ઓથોરિટી એટલે કે NHAI નોડલ એજન્સી તરીકે કામ કરશે. આ માટે હરિયાણા અને પંજાબ સહિત કુલ 6 રાજ્યોમાં એક પાયલોટ પ્રોજેક્ટ ચલાવવામાં આવ્યો હતો, જે સફળ રહ્યો.
રોડ એક્સિડન્ટ વિક્ટિમ્સ ફ્રી ટ્રીટમેન્ટ સ્કીમ નો એક મહત્વપૂર્ણ પાસું છે કે કોઈપણ અજાણ્યા વ્યક્તિને પણ તાત્કાલિક સારવાર મળશે, કોઇ પૂર્વચુકવણી અથવા બીલ ભરવાની આવશ્યકતા વગર.
કેવી રીતે કામ કરશે આ યોજના?
✅ અકસ્માત પછી, પીડિતને નજીકની નોંધાયેલ હોસ્પિટલમાં લઈ જવાશે.
✅ હોસ્પિટલ – બીલ કોણ ચૂકવશે તે વિશે વિલંબ કર્યા વગર તરત સારવાર શરૂ કરશે.
✅ સરકાર નિર્ધારિત 1.5 લાખ સુધીનો ખર્ચ ઉઠાવશે.
✅ પોલીસ કે પરિવારમાં સંપર્ક કરવા સુધી વિલંબ વગર ઈમરજન્સી ટ્રીટમેન્ટ આપવામાં આવશે.
✅ યોજનાનો લાભ કોઈપણ વ્યક્તિ, ઓળખ કે વીમા કવરેજને જો્યા વગર મળશે.
લોકોએ શું ધ્યાનમાં રાખવું?
“હિટ એન્ડ રન” કેસમાં પણ પીડિતને મફત સારવાર મળશે.
જે વ્યક્તિ પીડિતને હોસ્પિટલ પહોંચાડે, તેના પર કોઈપણ કાયદેસર જવાબદારી રહેશે નહીં.
આમ જનતા કોઈપણ ઘાયલ વ્યક્તિની મદદ કરી શકે છે, વિના ડરે કે કોઈ મુશ્કેલી પડશે.
કેન્દ્ર સરકારનો ઉદ્દેશ્ય એ છે કે તાત્કાલિક સારવારના અભાવે જે લોકો જીવ ગુમાવે છે, તેમને બચાવી શકાય.
માર્ગ અકસ્માતમાં ઘાયલ થયેલા વ્યક્તિની પ્રારંભિક સારવારનો સંપૂર્ણ ખર્ચ માર્ગ પરિવહન અને રાજમાર્ગ મંત્રાલય દ્વારા ઉઠાવવામાં આવશે. જો ખર્ચ 1.5 લાખ રૂપિયાથી વધુ થાય છે, તો તે પરિવારે ચૂકવવાનો રહેશે.
