પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળે આજે 2025-26 સુધી માટે પ્રધાનમંત્રી ફસલ બીમા યોજના (PMFBY) અને પુનઃરચિત હવામાન આધારિત પાક વીમા યોજના (RWBCIS)ને ચાલુ રાખવા માટે મંજુર કરેલ છે. આ યોજનાઓ હેઠળ 2021-22 થી 2025-26 સુધી રૂ. 69,515.71 કરોડનો કુલ ખર્ચ નક્કી કરવામાં આવ્યો છે, જેનાથી દેશભરના ખેડૂતોને કુદરતી આફતોના કારણે પાકના જોખમથી બચાવ કરવામાં મદદ મળશે.
પ્રધાનમંત્રી ફસલ વીમા યોજના હેઠળ ખેડૂતોને કુદરતી આફતો જેવી કે દુષ્કાળ, પૂર, વાવાઝોડું વગેરેને કારણે થતા પાકના નુકસાન માટે વીમો મળે છે. પુનઃરચિત હવામાન આધારિત પાક વીમા યોજના હેઠળ હવામાનમાં આવતા ફેરફારોને કારણે પાકને થતા નુકસાન માટે વીમો મળે છે.
આ નિર્ણય હેઠળ, યોજના અમલીકરણમાં ટેકનીકી વિકાસ, પારદર્શિતા અને દાવા ગણતરીમાં વધારો કરવામાં આવશે. 824.77 કરોડ રૂપિયાનું ફંડ “ઇનોવેશન એન્ડ ટેક્નોલોજી (FIAT)” માટે ફાળવવામાં આવ્યું છે, જે YES-TECH અને WINDS જેવી ટેકનિકલ પહેલોને મજબૂત બનાવશે. YES-TECH, જેમાં રિમોટ સેન્સિંગનો ઉપયોગ થાય છે, 30% મહત્વ ધરાવતી ઉપજના અંદાજ માટે ઉપયોગમાં લેવાય છે અને 9 રાજ્યોમાં તેનો અમલ થઈ રહ્યો છે. WINDS હેઠળ, હવામાન માહિતી અને નેટવર્ક ડેટા સિસ્ટમ્સને વધુ સક્ષમ બનાવવા માટે 5 ગણા નેટવર્કની ઘનતા વધારવામાં આવી છે.
ટેન્ડરિંગ પહેલાં જરૂરી વિવિધ પૂર્વભૂમિકા તૈયારી અને આયોજન કાર્યને કારણે 2023-24 (EFC મુજબ પ્રથમ વર્ષ) દરમિયાન રાજ્યો દ્વારા WINDS લાગુ કરી શકાયું નથી. તદનુસાર, કેન્દ્રીય કેબિનેટે 90:10 રેશિયોમાં ઉચ્ચ કેન્દ્રીય ભંડોળની વહેંચણી સાથે રાજ્ય સરકારોને લાભ આપવા માટે અગાઉ 2023-24ની સરખામણીમાં WINDSના અમલીકરણના પ્રથમ વર્ષ તરીકે 2024-25ને મંજૂરી આપી છે.
કેબિનેટે 2024-25 માં WINDSના અમલીકરણની મંજૂરી આપી છે અને 90:10 રેશિયોમાં કેન્દ્ર અને રાજ્ય વચ્ચે ભંડોળ વહેંચવાની યોજના બનાવાઈ છે. આ પહેલ હેઠળ, પૂર્વોત્તર રાજ્યોના ખેડૂતોને ખાસ તક આપવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવી રહ્યો છે, અને તેમને પ્રીમિયમ સબસિડીના 90% ભાગીદારી મળશે. આ વિકાસ અને ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ ખેડૂતો માટે વધુ સુવિધાઓ અને સરળતા લાવશે, જે પાક વીમાને વધુ કાર્યક્ષમ અને પારદર્શી બનાવશે.
