પાટણમાં હિંદુ મંદિરોની સાથે જૈન મંદિરો પણ વિશેષ મહત્વ ધરાવે છે. પંચાસરા પાર્શ્વનાથ જૈન દેરેસર પાટણમાં સૌથી મોટું અને મહત્વપૂર્ણ જૈન મંદિર છે.
-
આ મંદિર સોલંકી વંશના શાસન દરમિયાન બાંધવામાં આવ્યું હતું અને તેની સ્થાપત્ય કળા અત્યંત ભવ્ય છે.
-
પંચાસરા પાર્શ્વનાથ ભગવાનનું આ મંદિર જૈન ધર્મના શ્વેતાંબર સંપ્રદાય માટે ખૂબ પવિત્ર તીર્થસ્થળ માનવામાં આવે છે.
-
આ ઉપરાંત પાટણમાં અનેક અન્ય પ્રાચીન જૈન દેરાસર પણ છે, જે જૈન તીર્થસ્થળ તરીકે મહત્વ ધરાવે છે.
પાટણ જૈન અને હિંદુ બંને સંસ્કૃતિઓ માટે પવિત્ર સ્થાન છે, અને અહીંના મંદિરોના શિલ્પકાર્ય અને ઇતિહાસ તેને વિશેષ બનાવે છે.
મોઢેરાનું સૂર્ય મંદિર ભારતના પ્રાચીન અને ભવ્ય સૂર્ય મંદિરો પૈકીનું એક છે.
-
સ્થાપના: આ મંદિર સોલંકી વંશના રાજા ભીમદેવ-I દ્વારા ઇ.સ. 1026-1027 દરમિયાન બંધાવાયું હતું.
-
સ્થાન: ગુજરાતના પાટણ જિલ્લાના મોઢેરા ગામમાં, પુષ્પાવતી નદીના કિનારે આ મંદિર આવેલું છે.
-
વિશેષતા:
-
આ મંદિરમાં કોઈ પણ પ્રકારની પૂજા કરવામાં આવતી નથી, તે એક સાંસ્કૃતિક ધરોहर તરીકે ઓળખાય છે.
-
મંદિરની શિલ્પકળા અત્યંત વિશિષ્ટ અને સુંદર છે, જેમાં સૂર્ય દેવતા અને અન્ય દેવતાઓની કોતરણી થયેલી છે.
-
મંદિરના મુખ્ય ભાગોમાં ગુડમંડપ (પ્રાર્થનાલય), સભામંડપ (સભાખંડ) અને સુરીયકુંડ (જળકુંડ) નો સમાવેશ થાય છે.
-
-
વિશિષ્ટ તત્વ: સૂર્યકુંડ નામનું વિશ્વપ્રસિદ્ધ સ્ટેપવેલ મંદિરની સામે આવેલું છે, જે તીર્થયાત્રીઓ માટે પવિત્ર ગણાય છે.
આ મંદિર કોણિયાક સૂર્ય મંદિર (ઓડિશા) અને માર્તંડ સૂર્ય મંદિર (કાશ્મીર) ની સાથે ભારતના ત્રણ મુખ્ય સૂર્ય મંદિરોમાં ગણાય છે. યુનેસ્કોના વિશ્વ ધરોહર સ્થળોની સૂચિમાં તેને સમાવવાની ભલામણ પણ કરવામાં આવી છે.
