પ્રયાગરાજમાં મહાકુંભ 2025ની તૈયારીઓ ખૂબ જ વધતી રહી છે, અને હવે તેને શરૂ થવામાં ખૂબ ઓછા દિવસો બાકી છે. 13 જાન્યુઆરીથી 26 ફેબ્રુઆરી 2025 સુધી ચાલી રહેલો આ મહાકુંભ, શ્રદ્ધાળુઓ અને સાધુઓ માટે ધાર્મિક અને આસ્થાનો વિશાળ તહેવાર બની રહ્યો છે.
આ તહેવારનો મુખ્ય આકર્ષણ ગંગામાં પવિત્ર સ્નાન છે, જેને હજારો લોકો દેશમાં અને વિદેશમાંથી આ કાર્યક્રમમાં ભાગ લેવા માટે શોધી આવે છે. સંગમના પવિત્ર કિનારે ભક્તો માટે આ સ્નાન એક અભૂતપૂર્વ અને સંસ્કૃતિથી ભરપૂર અનુભવ બની રહે છે.
ઉત્તર પ્રદેશ સરકાર અને મહાકુંભની સંસ્થા દ્વારા ખૂબ જ સજાવટ અને વ્યવસ્થાઓ તૈયાર કરવામાં આવી છે, જેમાં સ્નાન માટેના વિસ્તારો, રાહદારી માર્ગો, શ્રદ્ધાળુઓ માટે નિવાસ, આરોગ્ય અને સલામતીની વ્યવસ્થા સહિતના વિવિધ તત્વો શામેલ છે.
અઘોરી એ એવા સંતોનો સમુદાય છે, જેમણે પરંપરાગત યોગ અને તંત્ર સાથે જોડાયેલા પોતાના વિચારો અને અભ્યાસોમાં અસામાન્ય અને અનોખા માર્ગો અપનાવ્યા છે. અઘોરી વ્યક્તિઓ સામાન્ય રીતે સંસારિક પંથોથી વિમુક્ત રહેતા છે અને તેમણે આધ્યાત્મિક મુક્તિ અને નિર્વાણ પ્રાપ્ત કરવા માટે અનોખી રીતોને અનુસરીને વિચારધારાઓનો વિકાસ કર્યો છે.
અઘોરી કોણ છે?
અઘોરી એ તંત્રિય અને યોગી પ્રથાઓને અનુસરીને આત્મજ્ઞાન માટે પ્રયત્નશીલ વ્યક્તિઓ છે. તેમની આધ્યાત્મિક પદ્ધતિઓમાં અસાધારણ અભ્યાસ શામેલ છે, જેમ કે મણિષ્ટ, ભયાનક આસક્તિઓ અને બીજા સંબંધિત પ્રકૃતિઓ પર મંત્રોચ્ચાર કરીને માયા અને સંસારમાંના દ્રષ્ટિકોણોને બદલવાનો પ્રયત્ન કરવો. તેઓ પોતાના આધ્યાત્મિક માર્ગમાં દૃઢતા અને ખૂણાઓ પર મરીને અને પરંપરાઓનું તોડીને આગળ વધે છે.
તેમના ધ્યાનનું કેન્દ્ર:
અઘોરી સંप्रદાયનો મુખ્ય ધ્યાન અને આરાધ્ય પદ્ધતિ “શાવાધ્યાય” પર આધાર રાખે છે, જે આત્મજ્ઞાન અને બિનમુલ્ય તરીકેના મનન અને ધ્યાનની પદ્ધતિઓનો એક જુદો છે. તેઓ માટે દુષ્ટતાઓ, વ્યથાઓ, અને સંસારી બાબતોનો અભ્યાસ કરવાનો, અને દરેક પળને આધ્યાત્મિક યાત્રા માનીને જીવવું મહત્વપૂર્ણ છે.
પરંપરાઓ અને ઈતિહાસ:
અઘોરી પરંપરા હિંદૂ ધર્મના તંત્ર અને શિવ મંત્રોમાં ઊંડો સંબંધ ધરાવતી છે. અઘોરી સંતોએ શિવને તેમના પ્રથમ ગુરુ તરીકે માન્યો છે, અને તેમના અધ્યાત્મિક માર્ગ પર ચાલવા માટે તેઓ અવાર-બવાર વિલક્ષણ પરિસ્થિતિઓ અને સમાનવર્ગની રીતોને અપનાવશે છે.
અઘોરી પરંપરાઓ, જેમ કે બૂમિપૂજન, મુર્તિપૂજન, અને શમશાનમાં ધ્યાનમગ્ન થવા, તેમના સાધના માટે મહત્ત્વના છે. તેઓ માનતા છે કે ભય, દુ:ખ, મૃત્યુ અને અન્ય અસમાન્ય અનુભવો આધ્યાત્મિક વિકાસના માર્ગ પર મક્કમ થઈને આગળ વધવાનો શ્રેષ્ઠ માર્ગ છે.
આ રીતે, અઘોરી લોકો પરંપરાગત સાધના અને યોગની મર્યાદાઓને ભંગ કરીને પોતાનો માર્ગ શોધતા હોય છે, અને તેમને વિશ્વના ગુહ્ય રૂપોની સરળતા અને અધ્યાત્મિક જ્ઞાનમાં ઊંડાણ માટે માનવામાં આવે છે.
પૌરાણિક માન્યતાઓ અનુસાર, અઘોર સંપ્રદાયના સ્થાપક ભગવાન ભોલેનાથ (ભગવાન શિવ) છે. અઘોરી સંપ્રદાય ભગવાન શિવની શિવ તત્વના એક એવું પ્રસ્થાપિત માર્ગ છે, જેમાં અઘોર યોગ, તંત્ર અને આધ્યાત્મિક સાધના શિવથી સંબંધિત છે.
અઘોર સંપ્રદાય અને ભગવાન ભોલેનાથ:
ભગવાન શિવને “ભોલેનાથ” તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, જેનું અર્થ છે “સરળતામાં જીવતા દેવતા.” તેમની મહીમા એવી છે કે તેઓ બધા વિકારોથી પર અને આત્મજ્ઞાનના આધ્યાત્મિક માર્ગ પર ચાલવા માટે શ્રદ્ધાળુઓને માર્ગદર્શિત કરે છે. અઘોરી સંપ્રદાયની સ્થાપના એવી રીતે કરી ગઈ છે કે શિવના અનુયાયીઓ તેમના નિર્ભય અભ્યાસ અને સ્વાતંત્ર્યને પ્રોત્સાહિત કરે છે.
ભગવાન દત્તાત્રેય:
અઘોર શાસ્ત્રના ગુરુ તરીકે ભગવાન દત્તાત્રેયને માનવામાં આવે છે, જેમણે આ યોગ વિધિ અને અઘોરી તત્વોનો પ્રચાર કર્યો. પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર, ભગવાન શિવ અને ભગવાન વિષ્ણુ એ ભૌતિક સ્વરૂપમાં ભગવાન દત્તાત્રેયના રૂપમાં અવતર્યા હતા. આ રીતે, દત્તાત્રેયનો અવતાર અઘોર શાસ્ત્ર અને આધ્યાત્મિક યોગનો ગુરુ બન્યા, અને તેમની ઉપદેશોથી અઘોરી પરંપરા માટે માર્ગદર્શન પ્રાપ્ત થયું.
અઘોરીઓના અનુયાયી:
અઘોરીઓએ શિવ અને દત્તાત્રેયના અનુયાયી તરીકે તેમના માર્ગ પર ચાલવાનો પ્રયાસ કર્યો છે. તેઓ વિશ્વના સંસારિક બંધનો અને પરંપરાઓમાંથી મુક્તિ મેળવવાનો પ્રયત્ન કરે છે. આ સંપ્રદાયનું ધ્યેય અદ્વિતીય આત્મજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવાનો છે, અને તેઓ પોતાના અધ્યાત્મિક માર્ગમાં રહસ્યમય અને અસાધારણ પદ્ધતિઓનું અનુસરણ કરે છે.
આ રીતે, અઘોર સંપ્રદાય શિવના ગુરુત્વક છે અને તેમના સત્કર્મો અને દર્શનથી, અઘોરી સંગઠન દ્વારા અદ્વિતીય ચેતનાનું વિપ્રેષણ કરવામાં આવે છે.
બાબા કીનારામ અઘોર સંપ્રદાયમાં એક મહત્વપૂર્ણ અને આદરાયેલ સંત હતા, જેમણે સંપ્રદાયના વિકાસ અને પ્રચાર માટે વિશેષ યોગદાન આપ્યું. તેઓની જીવનયાત્રા અને આધ્યાત્મિક પદ્ધતિઓને ઘણા લોકો માટે પ્રેરણાદાયક માનીવામાં આવે છે.
બાબા કીનારામનો જન્મ અને શરૂઆત:
બાબા કીનારામનો જન્મ 1601માં ઉત્તર પ્રદેશના ચંદૌલી જિલ્લામાં થયો હતો. તેમના વિશે કહેવાય છે કે તેઓ બાળપણથી જ અલગ અને અભિગમથી પરિપૂર્ણ સ્વભાવના હતા. તેઓ સંસારિક મોહમાંથી વિમુક્ત રહ્યા અને તેમના મનમાં જ્ઞાન અને આત્મજ્ઞાનની શોધ હતી.
ગુરુ-શિષ્ય પરંપરા:
એક વખત, યાત્રા કરતી વખતે, બાબા કીનારામ કરી રહેલા ભ્રમણમાં કરોન ગામ (હાલના બલિયા જિલ્લાને નજીક) પહોંચ્યા. ત્યાં, તેમણે રામાનુજી સંપ્રદાયના એક પ્રતિષ્ઠિત સંત શ્રી શિવરામને ગુરુ તરીકે સ્વીકાર્યા. ગુરુ-શિષ્ય પરંપરા અનુસાર, શિવરામના આશિર્વાદ અને માર્ગદર્શનથી બાબા કીનારામે વધુ આધ્યાત્મિક ઊંચાઈઓને સ્પર્શ કરવાનું શરૂ કર્યું.
ભ્રમણ અને ગિરનાર પર્વત:
બાબા કીનારામનું ભ્રમણ અને યાત્રા દેશભરમાં યોજાયું. તેઓ ભારતમાં અનેક મહત્વપૂર્ણ ધાર્મિક સ્થળોએ યાત્રા કર્યા અને તેમના અનુભવોથી ઘણાં સંતો અને અનુયાયીઓ માટે માર્ગદર્શક બની ગયા. તેમને વાસ્તવમાં ગિરનાર પર્વત પર સ્થાયી થવાનો લાભ મળ્યો, જ્યાં તેમણે વધુ સ્પષ્ટતા અને શાંતિ માટે પોતાનું જીવન સમર્પિત કર્યું.
બાબા કીનારામની આ યાત્રાઓ અને તેમને તેમના અનુભવોમાંથી મળેલી આધ્યાત્મિક જીંદગી, અઘોર સંપ્રદાયમાં વધુ વિસ્તૃત થયી. તેઓની વાણી અને માર્ગદર્શન આજે પણ અનેક લોકો માટે માર્ગદર્શન અને પ્રેરણા આપે છે.
અઘોર સંપ્રદાયમાં, સાધના અને પૂજા માટેના પરંપરાગત સ્થળો અને વિધિઓ ખૂબ જ વિશિષ્ટ અને અનોખા છે. અઘોરીs સ્નાન, યોગ અને સાધના માટે તેમની પ્રવૃત્તિઓમાં સ્મશાન ભૂમિ અને ત્રિધા પૂજાનો વિશેષ સ્થાન છે. આ પદ્ધતિઓ માત્ર એક આધ્યાત્મિક અભ્યાસ તરીકે, પરંતુ તેની માધ્યમથી આત્મજ્ઞાન અને દૈવી અવસ્થાની શોધ માટે કરવામાં આવે છે.
અઘોરી સાધનાનું સ્વરૂપ:
- સ્મશાન પૂજા:
- અઘોર સંપ્રદાયમાં સ્મશાન ભૂમિનું ખૂબ મહત્વ છે. અહીં અઘોરીs અવસાન અને જીવનના ચક્રને સમજીને આધ્યાત્મિક અનુભવ માટે સાધના કરે છે. સ્મશાન, મરણ અને જન્મના ચક્રના સ્થાન તરીકે માનવામાં આવે છે, જ્યાં જીવનના વિષયને સંપૂર્ણ રીતે અનુમોદિત કરી આદ્યાત્મિક ઉન્નતિ માટે કામ થાય છે.
- શિવ સાધના:
- શિવ સાધના એ શિવના અભ્યાસ માટેનો વિધાન છે. ભગવાન શિવના દર્શન માટે યોગીઓ તેમની વિધિ, મંત્ર, અને તંત્ર પદ્ધતિઓ દ્વારા પોતાના મન અને આત્માને શિવ તત્વ સાથે જોડતા છે. આમાં ધ્યાન, ઉપવાસ, મંત્ર જપ, અને ઋણ અને વિમુક્તિ માટે શ્રદ્ધા અને ભાવના સાથે સાધના કરવામાં આવે છે.
- શવ સાધના:
- આ એક વધુ અનોખી પ્રકારની પૂજા છે, જેમાં યોગી અને અઘોરીઓ શમશાનમાં રહેલા શવ સાથે સંબંધિત સાધનાનો અનુસરણ કરે છે. આ પદ્ધતિ દ્વારા તેઓ મરણને સમજીને સત્ય અને આત્મજ્ઞાનની શોધમાં પ્રવૃત્ત રહે છે. આનું પ્રધાન લક્ષ્ય છે નમ્રતા, વિમુક્તિ અને જીવન અને મરણના અંતરઘટક મૌલિક સ્વરૂપને સમજવું.
સ્થાન:
અઘોરી સાધનાઓના વિશિષ્ટ સ્થળો પર પણ વિશેષ આધાર છે, જ્યાં આ પ્રકારની પૂજા અને સાધના કરવામાં આવે છે. કેટલાક જાણીતા સ્થળો છે:
- સિદ્ધ કામાખ્યા પીઠ (ગુવાહાટિ, આસામ): આ પિઠ એક મહત્વપૂર્ણ હિંદુ તંત્ર મંડળ છે, જ્યાં અઘોરીઓ સ્મશાન ગૃહમાં શક્તિ પૂજામાં વ્યસ્ત રહે છે.
- તારાપીઠ (પશ્ચિમ બંગાળ): અહીંના સ્મશાનગૃહમાં પણ અઘોરી સાધના માટે ઘણી મહત્વની પરંપરાઓની ઉજવણી થાય છે.
- ત્ર્યંબકેશ્વર (નાસિક, મહારાષ્ટ્ર): નાસિકના ત્ર્યંબકેશ્વર ખાતે અઘોરીઓ પવિત્ર સ્મશાન પદ્ધતિઓ દ્વારા સાધના કરે છે.
- ચક્રતીર્થ (ઉજ્જૈન, મધ્ય પ્રદેશ): આ પવિત્ર સ્થાન પર પણ અઘોરી સાધના અને પૂજા કરવામાં આવે છે, જેમાં મૃત્યુ અને જીવનના અભ્યાસ માટે ઘેરા તત્વોને અનુસરીને યોગ સાધના કરવામાં આવે છે.
અઘોર સંપ્રદાયના સાધનો અને પૂજાની પદ્ધતિઓ જીવન અને મરણના દ્વંદ્વ સાથે જોડાઈને આધ્યાત્મિક પ્રકાશને સમજે છે, જેમાં આ સમગ્ર પ્રવૃત્તિઓ એક આધ્યાત્મિક ઉદય તરફ દોરી જાય છે.
