ભારતમાં રેલવે મુસાફરી માટે રિઝર્વ્ડ અને અનરિઝર્વ્ડ બંને પ્રકારના કોચ ઉપલબ્ધ છે, જે વિવિધ શ્રેણીઓમાં વહેંચાય છે.
રિઝર્વ્ડ કોચ (Reserved Coaches):
➡️ ટિકિટ પૂર્વ-બુક કરાવવી જરૂરી
➡️ આરામદાયક અને સગવડભર્યા કોચ
➡️ મુસાફરો માટે નક્કી થયેલા સીટ/બર્થ
પ્રકાર:
✅ First AC (1A) – સૌથી આરામદાયક, ખાનગી કપાત અને ઓછી ભીડ
✅ Second AC (2A) – શીટ સાથે એક Curtain Privilege
✅ Third AC (3A) – સાદી AC કોચ, મિડલ ક્લાસ માટે લોકપ્રિય
✅ AC Chair Car (CC) – એક દિવસીય મુસાફરી માટે
✅ Sleeper Class (SL) – સૌથી વધુ લોકપ્રિય, કીફાયતી ભાડું
✅ Second Sitting (2S) – લોકલ અને ટૂંકી મુસાફરી માટે
અનરિઝર્વ્ડ કોચ (Unreserved Coaches):
➡️ કોઈ રિઝર્વેશનની જરૂર નથી
➡️ Low-Cost Travel Option
➡️ સામાન્ય મુસાફરો માટે વધુ ઉપલબ્ધ
પ્રકાર:
✅ General Coach (GN) – સૌ કોઈ માટે ખુલ્લું, મુસાફરોની સંખ્યા પર કોઈ નિયંત્રણ નથી
વિશેષ સુવિધા:
➡️ ગરીબ રથ, વંદે ભારત, શતાબ્દી, અને તેજસ ટ્રેનોમાં ફક્ત રિઝર્વ્ડ કોચ હોય છે
➡️ વિશેષ “લેડિઝ કોચ” અને “દિવ્યાંગજન કોચ” પણ ઉપલબ્ધ છે
ભારતીય રેલવે મુસાફરી માટે તમામ વર્ગના મુસાફરો માટે વિકલ્પો પ્રદાન કરે છે, જે લોકોની સુવિધા અને બજેટ મુજબ તૈયાર કરાયા છે
ભારતીય રેલવેએ તાજેતરમાં ટિકિટ બુકિંગના નિયમોમાં ફેરફાર કર્યા છે, જેમાં **એડવાન્સ રિઝર્વેશન પીરિયડ (ARP)**ને 120 દિવસથી ઘટાડીને 60 દિવસ કરવામાં આવ્યો છે, જે 1 નવેમ્બર, 2024થી અમલમાં આવ્યો છે。
આ ફેરફાર મુખ્યત્વે રિઝર્વ્ડ કોચ માટે છે, જ્યાં મુસાફરોને હવે મુસાફરીની તારીખથી 60 દિવસ પહેલા ટિકિટ બુક કરવાની તક મળશે. અનરિઝર્વ્ડ કોચ, જેમ કે જનરલ કોચ, માટે મુસાફરોને અગાઉથી ટિકિટ બુક કરવાની જરૂર નથી; તેઓ સ્ટેશન પર પહોંચીને તરત જ ટિકિટ મેળવી શકે છે.
હાલમાં, જનરલ ટિકિટ પર મુસાફરી કરતા મુસાફરો માટે કોઈ નવા નિયમોમાં ફેરફારની જાહેરાત નથી થઈ. તેથી, જનરલ કોચમાં મુસાફરી કરતા મુસાફરો માટેની પ્રક્રિયા અને નિયમો અગાઉની જેમ જ છે.
જો કોઈ નવા નિયમોમાં ફેરફાર થાય તો, રેલવે મંત્રાલય તેની સત્તાવાર જાહેરાત કરશે, અને મુસાફરોને તાજેતરના અપડેટ્સ માટે સત્તાવાર રેલવે ચેનલો અને વેબસાઇટ્સ ચકાસતા રહેવાની સલાહ આપવામાં આવે છે.
શું જનરલ ટિકિટમાં કોઈ ફેરફાર થશે?
થોડા દિવસ પહેલા જ નવી દિલ્હી રેલવે સ્ટેશન પર મુસાફરોની ભારે ભીડને કારણે ભાગદોડ જેવી સ્થિતિ સર્જાઈ હતી. આ અકસ્માતમાં 18 લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા હતા. હવે આ અકસ્માતની તપાસ ચાલી રહી છે. પરંતુ આ દરમિયાન એવા પણ સમાચાર આવી રહ્યા છે કે હવે રેલવે દ્વારા જનરલ ટિકિટથી મુસાફરી કરનારાઓ માટે નિયમોમાં ફેરફાર કરવામાં આવશે.
વાસ્તવમાં એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે રેલવે મંત્રાલય હવે જનરલ ટિકિટ બુકિંગના માપદંડોમાં ફેરફાર કરવાનું વિચારી રહ્યું છે. હવે જનરલ ટિકિટમાં ટ્રેનોના નામ પણ દાખલ કરવામાં આવી શકે છે. નોંધનીય છે કે હાલમાં જનરલ ટિકિટમાં એવું નથી. હાલમાં જનરલ ટિકિટ લઇને કોઇ પણ ટ્રેનમાં મુસાફરી કરી શકાય છે. પરંતુ એકવાર ટિકિટ પર ટ્રેનનું નામ નોંધાઈ ગયા પછી મુસાફરો ટ્રેન બદલી શકશે નહીં.
જનરલ ટિકિટની વેલિડિટી શું છે?
ઘણા લોકો રેલવેના આ નિયમને જાણતા નહીં હોય કે રેલવે દ્વારા જાહેર કરાયેલી જનરલ ટિકિટ માન્યતા સાથે આવે છે. જો તમે જનરલ ટિકિટ લીધી હોય અને 3 કલાકની અંદર તમારી મુસાફરી શરૂ ન કરી હોય તો પછી તે ટિકિટ અમાન્ય થઈ જાય છે. આવી સ્થિતિમાં મુસાફર તે ટિકિટ પર મુસાફરી કરી શકતો નથી.
