સુપ્રીમ કોર્ટનો ચુકાદો સરકારી નોકરીની ભરતી પ્રક્રિયા સાથે સંકળાયેલી મહત્વપૂર્ણ વ્યવસ્થાને સ્પષ્ટ કરે છે. કોર્ટએ કહ્યું છે કે એકવાર ભરતી પ્રક્રિયા શરૂ થઈ જાય પછી, નિયમોમાં કોઈપણ ફેરફાર કરવો ગેરકાયદેસર ગણાશે. આનો અર્થ એ છે કે, જો ભરતી પ્રક્રિયા શરૂ થઈ ગઈ છે અને ઉમેદવારોના અરજી પ્રક્રિયા શરૂ થઈ છે, તો અભ્યાસક્રમ અથવા નિયમોમાં ફેરફાર કરતા પહેલા તેમને વિધિવત રીતે લાગુ પાડવાની જરૂર છે.
આ ચુકાદો રાજસ્થાન હાઈકોર્ટે 2013માં અનુવાદકોની જગ્યા માટેની ભરતી પ્રક્રિયા દરમ્યાન રાજ્ય સરકાર દ્વારા કરાયેલા નિયમોના ફેરફારને લઈ આપ્યો છે. રાજસ્થાન સરકાર દ્વારા નિયમોમાં ફેરફાર કરવામાં આવ્યો હતો, જે હેઠળ 75% ગુણ મેળવેલા ઉમેદવારોને જ લાયક ગણવામાં આવ્યું હતું. આ ફેરફારનો અમલ તેમના પર કરવામાં આવ્યો જેઓ પહેલાથી પરીક્ષા આપી ચૂક્યા હતા, જેના કારણે ભરતી પ્રક્રિયામાં વિઘ્નો ઊભા થયા હતા અને ઉમેદવારોમાં નારાજગી ફેલાઈ હતી.
સૂપ્રીમ કોર્ટના આ ચુકાદાને ધ્યાનમાં રાખતાં, હવે કોઈ પણ ભરતી પ્રક્રિયા દરમિયાન નિયમોમાં ફેરફાર કરવાની પરવાનગી કોર્ટ દ્વારા સચોટ રીતે નિયંત્રણિત કરવામાં આવી છે. આ નિયમ એવા ઉમેદવારોને રાહત આપે છે જેઓ પરીક્ષા અને પાત્રતા માપદંડ અનુસાર યોગ્ય છે, અને આ રીતે કાર્યક્ષમ અને પારદર્શક ભરતી પ્રક્રિયાને પ્રોત્સાહન આપે છે.
સુપ્રીમ કોર્ટના આ ચુકાદાને ધ્યાનમાં રાખતાં, અમે થોડા મહત્વપૂર્ણ બિંદુઓ પર ધ્યાન આપી શકીએ છીએ:
- ભરતી પ્રક્રિયા ન્યાયી અને પારદર્શક હોવી જોઈએ: કોર્ટનો સ્પષ્ટ સૂચન છે કે સરકારી નોકરીની ભરતી સંપૂર્ણ રીતે ન્યાયી અને પારદર્શક હોવી જોઈએ. દરેક ઉમેદવારને સમાન અને ઇમાનદાર તક મળી રહી હોવી જોઈએ, અને તેમાં કોઈ પણ પ્રકારની ભેદભાવ, પક્ષપાત, અથવા ગેરરીતિ ન હોવી જોઈએ.
- નિયમોમાં ફેરફાર કરવો વ્યાજબી નથી: કોર્ટએ આ ચુકાદામાં જણાવ્યું છે કે, भर्ती પ્રક્રિયા શરૂ થયા પછી કોઈપણ નિયમમાં ફેરફાર કરવો એ વ્યાજબી નથી. આ નિયમો શરૂઆતમાં સ્પષ્ટ કરવા જોઈએ અને તેને પછી બદલવા અથવા બદલાવનો અમલ વર્તમાન ભરતી પ્રક્રિયાની અંદર કરવો એ યોગ્ય નથી.
- ભરતી માટેના નિયમો: સુપ્રીમ કોર્ટએ સૂચવ્યા છે કે, જ્યારે સરકાર ભરતી પ્રક્રિયા શરૂ કરે છે, ત્યારે તેને માત્ર તે જ નિયમોનો પાલન કરવો જોઈએ જે શુરૂઆતમાં અમલમાં હતા. આ કાયદેસર રીતે પસંદગી પ્રક્રિયાને છૂટ આપી રહ્યા છે, અને આ નિયમોના અનુસાર ઉમેદવારોના અધિકારોનું સંરક્ષણ કરવામાં આવે છે.
- આ નિર્ણયનો અમલ: સુપ્રીમ કોર્ટના આ ચુકાદાને, “પારદર્શિતા” અને “ન્યાય”ના સિદ્ધાંત પર આધાર રાખીને દરેક સરકારી ભરતીમાં મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. આ નિર્ણય, ભરતી પ્રક્રિયામાં વ્યાજબીતા અને ન્યાય માટે એક મજબૂત પગથિયો તરીકે સામે આવી છે, જેનાથી ઉમેદવારોના અધિકારોનું યોગ્ય રીતે સંરક્ષણ થાય છે.
